DE BOOMKIKKERSTAND
LOOPT ACHTERUIT
toekomst
De laatste jaren konden we trots zeggen dat West Zeeuws Vlaanderen de beste plek was voor de
boomkikker in West-Europa. Dat kan nu niet meer. In onze streek loopt het boomkikkerbestand
zienderogen achteruit. Daarnaast werpen de beschermende maatregelen in Midden-Limburg haar
vruchten af en heeft deze streek wat betreft belangrijkheid voor de boomkikker WZV1 voorbij
gestoken. Voor onze streek een treurige zaak, wantzoals we altijd zeggen, de boomkikker staat eigen
lijk voor een gevarieerd, aantrekkelijk landschap. Dat de boomldkker verder verdwijnt betekent dus,
dat dè algemene milieukwaliteit van onze streek verder afneemt. Dat vraagt natuurlijk om aktie van
het Duumpje. We moeten dan ook alles op alles zetten om het verloren terrein terug te winnen en de
toekomst van de boomkikker veilig te stellen. Het gaat uiteindelijk om meer dan de boomkikker alleen.
"V
Anton Stumpel, medewerker van het
Rijks Instituut voor Natuurbeheer
(RIN) was de boodschapper.Hij doet als
wetenschapper al jaren onderzoek naar
het leven van de boomkikker en heeft
daar logischerwijs onze streek voor
uitgezocht. Tijdens een overleg in na
tuurbeschermingskring over de toe
komst van de amfibiën in WZV1 kwam
hij tot deze verontrustende konklusie.
Hij vergeleek de inventarisatie gegevens
van 10 jaar geleden met die van dit sei
zoen. Zijn konklusie was dat de boom
kikker steeds minder voorkomt buiten
enkele kwetsbare kerngebieden. De
meer geïsoleerd liggende, verspreide
plekjes worden steeds meer verlaten
door de boomkikkers. Tien jaar geleden
was de boomkikker nog aanwezig in ge
bieden als de Groedse duintjes, de Plate,
rond St.Kruis en hier en daar in de pol
der. Nu zijn ze daar bijna overal verdwe
nen. Echte forse populaties komen
alleen nog voor in enkele kerngebieden
te weten Cadzand-Bad, Retranchement,
Kruisdijk en Aardenburg. Er zijn daar
buiten nog enkele kwetsbare rëstpopula-
ties aanwezig, zoals in de Knokkert en
rond Driewegen.
Van de belangrijke kerngebieden is ei
genlijk alleen de Kievittepolder goed be
schermd en kan hier van een voor de
toekomst levensvatbare populatie ge
sproken worden. Dit is vooral te danken
aan het gerichte beheer dat het Zeeuwse
Landschaphier de laatste jaren uitvoert.
De andere gebieden blijven erg kwets
baar. Er hoeft maar even wat verkeerds
te gebeuren en het is ook hier gedaan met
de boomkikkers. En dat kan elk moment
gebeuren omdat er geen goede bescher
ming bestaat voor deze gebieden. In Re
tranchement is zelfs van een spekta-
kulaire afname sprake dit jaar. Tot voor
kort was de put in de Vlamingpolder één
van de belangrijkste voortplantings-
plaatsen. De duinverzwaring, waarbij
alle struiken verdwenen en daarmee een
belangrijk deel van het landbiotoop,
heeft de boomkikker hier een behoorlij
ke klap toegebracht. Het gebruik van het
weiland rond de put als parkeerterrein
zal de situatie kritiek maken.
Dit alles heeft er voor gezorgd dat WZV1
de status als 'belangrijkste boomkikker-
gebied van West-Europa' is kwijtge
raakt aan Midden-Limburg. In Midden-
Limburg hebben verschillende bescher
mingsmaatregelen, zoals de aanleg van
nieuwe putten en het verbeteren van de
leefomgeving door de aanplant van
struiken en het aanleggen van verbin
dingswegen, zoveel sukses, dat de
populatie zich daar flink hersteld heeft.
Het Duumpje voelt zich verantwoorde
lijk voor de boomkikker en wil niet met
lede ogen aanzien dat de boomkikker uit
de streek verdwijnt. Limburg leert dat er
iets tegen de achteruitgang is te doen.
Ook de gerichte beheersmaatregelen
van het Zeeuwse Landschap in de Kie
vittepolder bij Het Zwin leren dat Het
gekwaak van de boomkikker was hier dit
vooij aar niet van de lucht. Aan de
andere kant doet Staatsbosbeheer in de
Knokkert volop haar best, maar de re
sultaten blijven vooralsnog uit. Ook de
SLZ legt in tempo tientallen nieuwe
putten aan en partikulieren volgen dit
goede voorbeeld, maar desondanks is de
achteruitgang een feit.
Het is duidelijk dat op korte termijn eerst
de kerngebieden een goede bescherming
en een goed beheer moeten krijgen.
Zonder kerngebieden is het zinloos
daarrond geschikte gebieden in te rich
ten want dan zijn er geen boomkikkers
meer om ze te bevolken. Al maanden
lang ligt bij G.S. een verzoek om subsi
die toe te kennen aan het Zeeuwse
Landschap voor de aankoop van de
wallen van Retranchement. De spekta-
kulaire achteruitgang is volgens Stumpel
waarschijnlijk te wijten aan een gebrek
aan onderhoud van de meidoornhagen,
die een belangrijk leefgebied vormen
voor de boomkikkers. Juridische haar
kloverij over 'verantwoordelijkheden' is
de reden dat de beslissing van G.S. zo
lang uitblijft. Deze treuzeling is in het
licht van de ernstige situatie rond de
boomkikker erg ongepast De wallen
van Retranchement moeten en kunnen
snel een boomkikkervriendelijk beheer
krijgen.
De wallen van Aardenburg vormen een
ander kerngebied. Hopelijk kan in het
kader van de ruilverkaveling hier een
betere bescherming geboden worden.
Dan moet wel de status dat het gebied
heeft in het kader van de relatienota
veranderen van beheers- in reservaats-
gebied. Voor de wallen van Aardenburg
ligt een belangrijke verantwoordelijk
heid bij het gemeentebestuur. De
gemeenteraad van deze kikkerstad profi
leert zich de laatste tijd goed op milieu
gebied. Hier ligt een nieuwe taak te
wachten.
Maar er is nog meer nodig om de toe
komst van de boomkikker veilig te stel
len. Vandaar dat het Duumpje bezig is
met het opstellen van een aktieplan.
Daarin zal ook de relatie met het boom-
kikkergebied net over de grens bij Knok-
ke en Sint Margriete aan bod komen,
want ook boomkikkers storen zich niet
aan grenzen.
De toekomst van de boomkikker vraagt
een inspanning van de hele bevolking.
We hebben meer te verliezen dan een
naam alleen.
Thijs Kramer.
5
