't Duumpje huisvest gierzwaluwen
De vogelwerkgroep zoekt het hogerop.
Zaterdag 1 mei vroeg in de ochtend
hebben 5 leden van de vogelwerk
groep van 't Duumpje 75 gierzwaluw-
pannen aangebracht op het dak van de
voormalige Lutherse kerk aan de
Molenstraat in Groede. Op deze unie
ke plaats broeden ieder jaar weer 30 a
40 paar gierzwaluwen. Omdat deze
omgeving de vogels blijkbaar in de
smaak valt, leek het een goede zaak de
bestaande broedmogelijkheden uit te
breiden. Broedgelegenheid voor deze
vogels is steeds schaarser geworden,
aangezien er bijna geen oudere huizen
meer zijn en iedereen kieren zoveel
mogelijk dichtstopt; er blijft dan voor
de vogels weinig over om te nestelen.
Ze zijn dan ook aangewezen op oude
re, soms verwaarloosde gebouwen,
waar ze onder loodslabben en loszit
tende stenen kunnen kruipen.
De heer Prang, lid van 't Duumpje en
van de Stichting Groede, heeft 75 dak
pannen van het type dat op de
Lutherse kerk werd gebruikt met een
diamantboor voorzien van een gat en
hierop een zinken koepeltje aange
bracht. Hier kunnen de gierzwaluwen
doorheen kruipen en zo onder de pan
een beschut nest bouwen.
Iedereen kent de vogels wel: we zien
en horen ze vooral in de schemering
met luid 'srie-srie-srie'-gekrijs en
onwaarschijnlijk hoge snelheid van
en naar hun nesten vliegen. Naar het
schijnt kunnen ze snelheden van 150
km. bereiken. Hun nestmateriaal
verzamelen ze in de lucht. Als het
nest gereed is, worden 2 tot 3 eieren
gelegd die na ongeveer 3 weken uit
komen. Hierna duurt het nog wel 6
weken voordat de jongen het nest
kunnen verlaten. Ze voeden zich met
in sekten, die ze over grote afstanden
verzamelen, tot soms wel 200 km.
van hun nest verwijderd. Ze vliegen
erg hoog en laten zich door de turbu
lentie voortstuwen. Zelfs slapen
schijnen ze in de luchtlagen van de
ionosfeer te doen. Eigenlijk is het geen
echte zwaluw, zoals de bekende huis-
en boerenzwaluw, maar hoort de gier
zwaluw tot de familie van de kolibries.
Bijzonder is verder dat ze in periodes
<jat ze er weinig insekten zijn en er dus
geen voedsel is, toch in leven kunnen
blijven. Ook kunnen ze goed tegen de
koude. Als de temperatuur onder 10
graden C. zakt, raken de vogels in een
soort staat van verdoving. Het aantal
ademhalingen daalt van 40 naar 10.
De jonge vogels kunnen dit wel 2 a 3
weken volhouden. Volwassen dieren
zijn aanmerkelijk kritischer.
Meestal arriveren de gierzwaluwen in
de Groedse Molenstraat tussen 28
april en 5 mei, komend van hun over-
winteringsgebieden in Zuid-Afrika. De
ouden gaan weer terug in de eerste
week van augustus. De joiige vogels
vertrekken een paar weken later in
dezelfde richting.
De voormalige Lutherse kerk in
Groede is momenteel bezit van de
'Stichting Groede', die ervoor ijvert het
gebouw op korte termijn te laten res
taureren. Het is de bedoeling het
gebouw te gebruiken als ruimte voor
exposities, concerten, lezingen en
andere streek- en dorpsgebonden acti
viteiten op cultureel en aanverwant
terrein. Bij de restauratie zal een voor
ziening worden getroffen die het
mogelijk maakt binnenin de kerk te
zien, wat er in de gierzwaluwnesten
zoal plaatsvindt.
Het Lutherse kerkje is gebouwd in de
jaren 1742 en 1743 en daarmee de
oudst bestaande gebedsplaats van de
Lutheranen in Nederland. Naar aanlei
ding van het 250-jarig bestaan dit jaar,
zullen er verschillende activiteiten
plaatsvinden, waaraan uiteraard ook 't
Duumpje zal meewerken.
Het karwei op grote hoogte kon alleen
geklaard worden door gebruik te
maken van de hoogwerker van
Constructiebedrijf Cijsouw uit Groede.
Het onmisbare hulpstuk werd geheel
belangeloos ter beschikking gesteld en
bestuurd door de heer Cijsouw zelf.
Literatuur: Vogels in bos, park en stad.
Meindert de Jong. Amsterdam 1976.
11
