Voorkomen van de Blauwe Reiger
i
--
IN WEST ZEEUWS-VLAANDEREN
Als vervolg op het artikel over de
Blauwe Reiger van dhr. Enkelaar,
(Duumpje aug. 1993) nemen we in dit
artikel de stand van de Blauwe Reiger
in West Zeeuws-Vlaanderen onder de
loep zoals die de afgelopen jaren was.
Hoewel de kop van het artikel aan
geeft dat de periode, waarover dit arti
kel gaat, aansluit bij de periode die
dhr. Enkelaar heeft beschreven (van
1910 tot 1962), moeten we wel opmer
ken dat er over de periode 1963-1979
vrij weinig gegevens bij 't Duumpje
bekend zijn. Dit had deels te maken
met de geringere activiteiten van de
Vogelbeschermings wacht West
Zeeuws-Vlaanderen, later de Natuur
beschermingsvereniging 't Duumpje,
en deels met het feit dat van gedane
waarnemingen in die periode er wei
nig werd vastgelegd op schrift.
Eigenlijk zou er, om gegevens uit de
jaren '60 en begin jaren '70 te verkrij
gen, weer een onderzoek moeten
plaatsvinden zoals dhr. Enkelaar dat
aanpakte: zoveel mogelijk alle hofste
den, boerderijen en andere mogelijke
broedplaatsen van Blauwe Reigers
nagaan, en vragen of men weet of er
wel eens Blauwe Reigers hebben
gebroed, en zo ja, hoeveel. Een derge
lijk onderzoek is echter niet opgezet,
zodat vooral de gegevens uit de perio
de 1963-1975 summier zijn.
1963-1993
De Blauwe Reiger (Ardea Cinerea) is
een markante vogel die zich het best
thuisvoelt langs waterkanten, in ondie
pe wateren en natte weilanden. Zijn
hoofdvoedsel bestaat uit vissen, kik
kers, mollen en zelfs muizen. Kritisch
is hij daarbij niet echt: hij kan zich
redelijk aanpassen aan veranderende
voedselomstandigheden, zowel wat
voedsel als voedselgebieden betreft.
Zijn voedselgebieden zijn er de laatste
jaren sterk op achteruitgegaan: veel
natte weilanden en wateren zijn verlo
ren gegaan, terwijl de kwaliteit van het
oppervlaktewater ook sterk is vermin
derd, wat negatieve effecten had op de
vis- en kikkerstand. Steeds meer zien
we de Blauwe Reiger dan ook in de
vijvertjes in onze tuinen, en wat te
denken van de Blauwe Reigers die
zich te goed doen aan voedsel uit de
grachten van Amsterdam.
Als broedplaats geeft de Blauwe
Reiger de voorkeur aan vrij hoge
bomen (populieren, iepen), waar hij
het grote nest op een hoogte van 5 a 7
meter kan bouwen. Omdat de Blauwe
Reiger een kolonievogel is, zullen we
deze vogel dan ook niet in de eerste de
beste iep broedend aantreffen. Vaak
zal er sprake moeten zijn van een
bosje of bos in een waterrijke omge
ving.
BROEDGEVALLEN
1963-1993.
In het artikel van dhr. Enkelaar wordt
gesproken van een sterke achteruit
gang van het aantal broedgevallen van
de Blauwe Reiger in West Zeeuws-
Vlaanderen: van minstens 290 in 1910
tot 11 in 1962. Deze achteruitgang
heeft zich na 1962 alleen nog maar
voortgezet. In 1967 was er nog slechts
één kolonie bekend bij de boerderij
Goedleven (Buise et al., 1987), die 3
nesten telde. Na 1967 was er, voorzo
ver de gegevens bekend, geen kolonie
meer. In 1978 werd er echter weer een
nest aangetroffen ten zuiden van
Biervliet, langs de weg van IJzendijke
naar Philippine. Deze broedplaats
wordt aangeduid met 'De Pyramide',
en is gelegen in de Cl arapolder. Het
betreft hier een bosje vlakbij een
kreek, de Clarapolderkreek. In de loop
der jaren kwamen daar nog een aantal
nesten bij zodat toch sprake was van
een kolonie. In het broedvogelover-
zicht van West Zeeuws-Vlaanderen
1982-1983 (Kramer, 1983) wordt ver
meld dat er in 1982 3 koppels hebben
gebroed in het bosje bij de Pyramide.
Het lijstje hieronder, overgenomen uit
de Avifauna van Zeeuws-Vlaanderen
(Buise et al, 1988) geeft het aantal
broedparen per jaar bij de Pyramide:
1978: 1
1983:
3
1979: 0
1984:
3
1980: 1
1985:
3
1981: 1
1986:
3
1982: 3
1987:
3
Het tabelletje eindigt bij 1987 en dat
is helaas niet door gebrek aan gege
vens. Aan de kolonie bij de Pyramide
kwam in 1988 een ruw einde toen de
bomen, waarin de nesten zich bevon
den, werden gekapt. Dit gebeurde
notabene in het broedseizoen met de
jonge reigers reeds in de nesten
(Duumpje nr 2/3, herfst 1988). Dit
betekende het einde van de enige kolo
nie Blauwe Reigers in West Zeeuws-
Vlaanderen.
Naast deze kolonie bij de Pyramide
zijn er nog wel een aantal potentiële
broedplaatsen aan te wijzen. Vooral
het krekengebied rond Aardenburg en
Sint-Kruis biedt mogelijkheden. Het
weilandgebied 'De Plate' is wellicht
nog de beste plaats voor de Blauwe
Reigers. Daar werden ook regelmatig
'verdachte' waarnemingen gedaan,
maar broedgevallen zijn nooit aange
toond.
Hoewel er de afgelopen jaren geen
nieuwe kolonies zijn gevestigd of zelfs
broedpogingen hebben plaatsgevonden
in West Zeeuws-Vlaanderen. is het
6