houtwallen, heggen, boomgaarden en
erfbeplantingen. Afgaande op de relic
ten die er nog zijn, o.a. de Goese Poel
bij Nisse, moeten vooral de houtwal
len floristisch rijk geweest zijn. We
zien er Een- en Tweestijlige meidoorn,
Gladde iep, Gewone es, Koebraam,
Wilde liguster, Bitterzoet (een houtige
liaan). Hondsroos en Heggeroos.
Voor Zeeuwsch-Vlaanderen vinden
we onder Breskens (Platteweg,
Buizenpolder) nog oude houtwalover
blijfselen op elfafscheidingen met
oude exemplaren van Kraakwilg,
Bindwilg en Schietwilg. Bij Biervliet
(Dunnéweg) staat nog een majestueu
ze Kraakwilg en in de akkers aan de
Zandstraat bij Philippine een rij oude
schietwilgen. Vier oude Kraakwilgen
staan in een dijktalud bij Tragel-Oost
(onder Oostburg) en een oude opgaan
de Gladde Iep aan de Beoosten
Blijsestraat te Axel. Spontane opslag
van wilgen zien we langs oude kreken,
zoals bij het Groot Eiland, met
Grauwe wilg en Gewone vlier. Langs
de Kreek weg (Braakman) staat in het
dijktalud Grauwe wilg, Aalbes en
Rosa nitidula. Hier en daar komen op
dijken nog relictbeplantingen voor van
oude Hollandse iepen, meest van
Ulnus hollandica 'Belgica*. Uit oog
punt van cultuurhistorie en land
schapsbeeld zijn deze van groot
belang, want vele monumentale iepen
zijn de laatste decennia door de iep
ziekte geveld.
Ook de kleibossen, waarvan er in
België nog een enkele bewaard is
gebleven, moeten rijk zijn geweest aan
boom- en struiksoorten. Hier vinden
we nog de laatste exemplaren van de
Steeliep die elders in het kustgebied
van Nederland en België is uitgestor
ven. Evenals de Gewone es. Gladde
iep en Zwarte els heeft de Steeliep de
tijd door eeuwenlang hakhoutbeheer
overleefd (Vortebossen nabij Win-
gene). Schaars zijn de oorspronkelijke
begroeiingen van de oude polder- en
zeedijktaluds. Hier groeien soorten als
Eenstijlige meidoorn. Gladde Iep,
Koebraam en wilde rozesoorten.
De Biesbosch is een waardevol genen-
gebied voor smalbladige wilgesoorten
als Schietwilg, Kraakwilg, Bindwilg,
Amandelwilg, Katwilg en Bittere wilg.
Ze komen voor in de oude grienden
(wilgehakbossen) en langs voormalige
natuurlijke kreken waar ze soms breed
zijn uitgegroeid.
Nog steeds bijzonder rijk aan vooral
struiksoorten zijn de duinen, die in
Zeeland kalkrijk zijn met allerlei over
gangen naar kalkarm. De duinen bij
Haamstede behoren tot de breedste
van Nederland. Struwelen in alle sta
dia van ontwikkeling zijn hier te vin
den, met vele inheemse soorten.
Karakteristieke soorten van het duin
struweel zijn Duindoorn. Wegedoorn,
Wilde kardinaalsmuts. Wilde liguster,
Zuurbes. Wilde kampeifoelie. Kruip
wilg, Gewone vlier. Egelantier,
Egelantier
Duinroosje, Hondsroos en de zeer
zeldzame Viltroos en Gladde struweel
roos. Bij de Groese Duintjes geven
overgangen naar de duinen fraaie
kwelmilieus te zien met Grauwe wilg,
Bindwilg en Duindoorn.
Opmerkelijk zijn bij klein Valkenisse
(binnenduinrand bij Zoutelande) enke
le Wilde kardinaalsmutsen met bijna 1
meter stamomvang. Plaatselijk zijn
kleinschalige landschappen bewaard
gebleven op de overgangen naar de
binnenduinrand en de binnenduinrand
zelf, zoals de Kievittepolder bij Het
Zwin, de Manteling op Walcheren en
de vroongronden (afgevlakte binnen-
duinen bij Haamstede en Renesse.
Vooral in de omgeving van Haam
stede zijn nog vele houtwallen aanwe
zig met autochtone bomen en struiken.
De zogeheten elzenmeten liggen op de
plaats waar van nature op vochtige
plaatsen en als beekbegeleidend bos,
elzen, wilgen en berken gestaan moe
ten hebben. Omdat er plaatselijk kwel
water aan de oppervlakte komt, groei
en er soorten als Grauwe wilg,
Rossige wilg. Amandelwilg,
Schietwilg, Zachte berk, Gewone es,
Zwarte bes en Aalbes. Curieus zijn de
struweelachtige begroeiingen van
Zomereik en Zachte berk zoals bij
Domburg. Het betreft veelal zeer oude
populaties en individuen.
Op de zandgebieden in Zeeuws-
Vlaanderen bij Hulst en Axel en aan
grenzend België bij Moerbeke komen
vrij veel bospercelen voor. Ofschoon
het grotendeels om oude bosplaatsen
gaat zijn ze doorgaans arm aan oor
spronkelijke inheemse bomen en strui
ken omdat ze sterk op houtproduktie
met een snelle omloop gericht zijn.
Hier en daar zien we Wilde kamper
foelie, Sporkehout. Brem, Braam
soorten en Zachte berk. Bij Koewacht
is een klein maar goed bewaard broek-
bos met o.m. Zwarte els. Gewone es,
Bindwilg, Zwarte bes. Bitterzoet en
Rosa obtusifolia.
Soms kan ook een enkele boom in het
landschap interessant zijn zoals een
Gladde iep. Kraakwilg of Bindwilg die
vermoedelijk nog van oorspronkelijke
populaties afkomstig zijn. In de mees
te gevallen betreft het echter cultuur-
variëteiten. zoals van de Hollandse iep
en de Hollandse linde op de oude dij
ken, die van grote cultuurhistorische
betekenis zijn. Ook de linde die voor
kasteel Westhove in Oostkapelle staat
en waarvan wordt aangenomen dat het
de oudste boom van Zeeland is, moet
meer dan 200 jaar geleden als stekje of
jonge boom zijn ingevoerd. Het is een
Hollandse linde (Tilia x vulgaris), die
in Zeeland van nature niet voorkomt.
De boom is een kruising van de wèl
autochtone zomer- en winterlinde
5
