mele sfeer in de gelegenheid te stellen
op- en aanmerkingen te maken, vragen
te stellen en kritiek te uiten.
Het afstemmen van de ruilverkaveling
'Biervliet' maakte duidelijk, dal het
niet zonder meer voor de hand lag dat
de stemming positief zou uitvallen.
Een analyse van deze negatieve uitslag
maakte duidelijk, dat de boeren die
niet direct baat van de ruilverkaveling
hebben, omdat ze al een goed verka
veld bedrijf bezitten, het zekere voor
het onzekere kozen.
Dit leidde tot een nieuwe overleg
ronde, waarbij ook een delegatie van
de boeren uit het gebied werd betrok
ken. Politiek lobbywerk, waarvoor met
name gedeputeerde De Kok zich ver
dienstelijk maakte, zorgde ervoor dat
er 2,8 miljoen extra door het Rijk
beschikbaar werd gesteld. Dit geld kon
ingezet worden om naast de grondruil
ook verbeteringen van de kavels mo
gelijk te maken: rechttrekken van slo
ten, draineren en verbeteren van perce
len enz.
In de laatste inspraakronde richtte het
verzet zich vooral op de twee bosloca-
ties. GS besloot tot een compromis:
het bos bij Smedekensbrugge werd
geschrapt.
Het landbouwrendement was berekend
op zo'n 100 gulden per jaar per hecta
re. Dat was in vergelijking met de
andere blokken in de streek goed te
noemen. Samen met de 2,8 miljoen
extra subsidie werd de stemming toch
met vertrouwen tegemoet gezien.
De stemming
Het heeft evenwel niet mogen baten.
Op 26 september jl. vond de stemming
plaats en de uitslag was uitgesproken
negatief. Tweederde van de uitge
brachte stemmen was tegen; dat laat
aan duidelijkheid dus niets te wensen
over.
Het analyseren van de uitslag kon
beginnen. Eigenlijk blijft dat specule
ren, en om die reden is besloten via
een enquête meer te weten te komen
over de motieven van de nee-stem
mers.
Algemeen wordt aangenomen dat een
belangrijke oorzaak van het afstem
men ligt bij de vele boeren die geen
perspectief meer zien. Het is bekend
dat veel boeren plannen hebben om te
stoppen: ze worden voortdurend ge
confronteerd met tegenvallende rende
menten, ze hebben geen opvolger voor
het bedrijf enz. Deze categorie boeren
verwacht weinig heil van een ruilver
kaveling waarvan ze pas over enkele
jaren weten waar de grond precies
komt te liggen en waardoor ze nog
langer de ruilverkavelingslasten moe
ten dragen.
Bovendien heeft de boerenstand wei
nig vertrouwen meer in de overheid,
en extra natuur, laat staan extra bos, is
niet iets waar men op zit te wachten.
Verder kent het gebied nogal wat Bel
gische eigenaren en pachters, waarvan
bekend is dat het notoire tegenstem
mers zijn.
Welke overwegingen ook meege
speeld mogen hebben, feit is dat nu de
snelle realisatie van het Natuurbeleids
plan en de forse investering in het
waterbeheer niet doorgaan. Ongeveer
10 miljoen overheidssubsidie gaat aan
de streek voorbij. Achteraf gezien was
het beter geweest het project in de
vorm van een herinrichting te gieten,
waarbij Provinciale Staten over het
project beslissen. Zo'n breed project
verdient een democratisch oordeel, en
niet het veto van een groep belangheb
benden.
De toekomst
De uitslag van 'Aardenburg' zal ge
volgen hebben voor de andere lopende
landinrichtingsprojecten in Zeeuwsch-
Vlaanderen. Verwacht mag worden
dat de stemming van ruilverkavelings
projecten als Ponte en Philippine ook
negatief zullen uitvallen. Doorgaan
heeft dus weinig zin.
Gedeputeerde de Kok heeft een bezin-
ningsperiode afgekondigd. In diverse
overlegrondes, onder andere met de
landinrichtingscommissies, zal bespro
ken worden of iemand nog perspectie
ven ziet. Verder is er een provinciale
commissie in het leven geroepen om
GS te adviseren. Waarschijnlijk is dat
ruilverkavelingsprojecten in de huidi
ge vorm niet door zullen gaan. Het
project 'Kust W.Z.Vld.' staat wat bui
ten deze discussie, omdat het hier om
een herinrichtingsproject gaat.
Ook landelijk werd met spanning uit
gezien naar de uitslag van 'Aar-
denburg'. Niet voor niets was nog een
fors extra bedrag voor het project
beschikbaar gesteld. Nu dat niets heeft
opgeleverd, zal het wel bij een eenma
lig gebaar blijven. Het ministerie was
al druk doende zich over de toekomst
van landinrichting te buigen. Met
name uit de hoek van het Ministerie
van Financiën komen al geruime tijd
vragen, waarom zoveel overheidssteun
naar zo'n onrendabele bedrijfstak als
de akkerbouw moet gaan. Waar
schijnlijk luidt 'Aardenburg' het einde
in van het fenomeen ruilverkaveling.
Thijs Kramer.
9
