Water in het huishouden
of hoe water te besparen en watervervuiling te vermijden
In 1996 ontstonden de eerste twee eco-
t earns in West Zeeuwsch-Vlaanderen.
De twee groepen bekeken gedurende
acht bijeenkomsten hoe het huishou
den milieuvriendelijker gemaakt kon
worden, elk naar eigen inzicht en ver
mogen. Niets hoefde hierbij; iedereen
kon zelf op eigen manier deze taak
invullen.
De basisgedachte van de ecoteams is:
je niet blindstaren op de problemen en
de fouten van anderen, maar zelf in
eigen omgeving en huishouden de
hand aan de ploeg slaan voor een beter
milieu. Het ecoteamprogramma, een
idee van het Global Action Plan
(GAP), een internationale milieuorga
nisatie met een Nederlandse afdeling,
stimuleert mensen tot milieuvriende
lijk gedrag in het dagelijks leven
omdat dit de basis vormt voor de
wereldhuishouding.
Aan de hand van zes concrete thema's,
afval, gas, elektriciteit, vervoer, koop
gedrag en water, werden suggesties
gegeven waarmee iedereen thuis aan
de slag kon gaan. Elke deelnemer
bereidde één der thema's voor aan de
hand van een werkboek. Ik koos het
thema water in het huishouden.
Vandaar ook dat door mij over dit
thema hier verslag gedaan wordt,
waarbij de nadruk ligt op vele tips en
praktische mogelijkheden die verza
meld werden om water te besparen en
watervervuiling tegen te gaan.
Vervuiling
Eeuwenlang hebben we water gebruikt
voor allerlei doeleinden zonder dat het
grote problemen gaf. Stadse wateren
in Brugge, Gent, Amsterdam, etc.
stonken wel eens in de zomer, maar de
rivieren en meren waren redelijk
schoon.
Water is van nature in staat om zich
zelf schoon te houden. Voorwaarde is
wel dat het afval dat in het water
terechtkomt, afbreekbaar is en geen
chemische gifstoffen bevat. Verder
mag de hoeveelheid afval niet te groot
zijn. In het water leven microscopisch
kleine bacteriën en schimmels die een
beperkte hoeveelheid vuil kunnen
afbreken. Dat heet het 'zelfreinigend
vermogen' van het water. Door de
opkomst van de industrie in de vorige
eeuw en vooral na de Tweede Wereld
oorlog worden grote hoeveelheden af
valstoffen, afkomstig van fabrieken,
huishoudens, land- en tuinbouw, in het
water geloosd. Die afvalstoffen zijn
veel giftiger dan vroeger. Ook lucht
vervuiling kan met de regen naar be
neden spoelen en zo vervuiling van het
water geven. Zo verzuurt het opper
vlakte- en bodemwater als er veel
'zure regen' op terechtkomt.
Overbemesting
Een speciaal soort watervervuiling is
de overbemesting van water, ook wel
eutrofiëring genoemd. Dit treedt op als
er te veel voedingsstoffen in de vorm
van fosfaten en nitraten (stikstof) in
het water terechtkomen.
Deze voedingsstoffen lossen op en
dienen algen, heel kleine zwevende
waterplantjes, tot voedsel. Bij grote
hoeveelheden ontstaat zuurstoftekort,
wat er weer aanleiding toe kan geven
dat alle waterleven afsterft. Van het
schone water blijft dan een stinkende,
rottende poel over.
Andere vormen van watervervuiling
Maar er zijn vele vormen van water
vervuiling: industrieel afvalwater, be
strijdingsmiddelen uit land- en tuin
bouw, de bonte verzameling afvalstof
fen van huishoudens en kleine bedrijf
jes, de vele duizenden grote en kleine
gifbelten, het koelwater van elektrici
teitscentrales, luchtvervuiling die door
de regen uit de lucht wordt 'gewassen'
en in het water terecht komt (vooral
zwaveldioxide en stikstofoxiden) en
bekend staat onder de naam 'zure
regen', zuiveringsslib van de waterzui
veringsinstallaties. Veel van deze stof
fen, die bodem en oppervlaktewater
vervuilen, kunnen doorsijpelen tot in
het grondwater. Omdat grondwater
zich heel langzaam in de bodem van
de ene naar de andere plaats beweegt,
kan vervuiling na jaren waterwinge
bieden bereiken. Nu al is op sommige
plaatsen het grondwater te vervuild
om als drinkwater te dienen.
Verdroging
Ons drinkwater wordt grotendeels
gemaakt uit het relatief schone grond
water. Het onttrekken van grondwater
voor dit doel draagt echter voor zo'n
10 bij aan het verdrogingsprobleem
in ons land.
De belangrijkste oorzaak van dit pro
bleem is wel de snelle af- en ontwate
ring. Door de snelle afvoer van regen
water wordt het grondwater onvol
doende aangevuld en daalt het grond
waterpeil. Planten en dieren die afhan
kelijk zijn van een hoge grondwater
stand verdwijnen hierdoor. Overigens,
ook de waterpeilverlaging in land
bouwgebieden, om ze minder drassig
te maken, draagt bij aan de verdro
ging. Daarom wordt er nu voor het
maken van drinkwater weer meer
overgeschakeld op het minder schone
water uit meren en rivieren, het opper
vlaktewater.
West Zeeuwsch-Vlaanderen gebruikt
oppervlaktewater uit België (10%) en
de Brabantse Biesbosch (90%), dat in
het pompstation Braakman wordt ge
zuiverd. Oppervlaktewater is vuiler
dan grondwater. Daardoor komen er
heel wat zuiveringstechnieken aan te
pas eer oppervlaktewater voldoet aan
de wettelijke normen voor drinkwater.
Waterspoor
Drinkwater wordt geleverd tegen kost
prijs. In de prijs zijn de kosten om
water te winnen, te zuiveren en naar
de afnemers te brengen doorberekend.
De hoogte van de rekening is afhanke
lijk van het aantal afgenomen kubieke
meters. Wie veel water verbruikt, be
taalt meer dan iemand die zuinig met
water omspringt. Voor de afvoer en de
zuivering van het afvalwater geldt dat
(nog) niet. U betaalt een vast bedrag
16
