Bijzondere vondst in het Vinkenest
10
Enkele jaren geleden kocht Sjaak Her
man een lapje grond nabij Retran-
chement om daar zijn eigen ideeën
omtrent natuurbeheer te kunnen uit
werken.
Na voltooiing van de inrichtingswer
ken nam de natuur al snel bezit van
het gebied. Om deze ontwikkeling
goed te kunnen volgen wordt al vanaf
het prille begin de vegetatie geïnven
tariseerd.
Dit jaar werd onverwachts een bijzon
dere vondst gedaan, waarvan in dit
artikel verslag gedaan wordt.
De mooiste dingen zie je op het mo
ment dat je het niet verwacht. Zo loop
ik op een warme zondag in augustus in
het Vinkenest de vegetatie te inventa
riseren. Een hele reeks van gewone en
algemene soorten passeren de revue:
Grote brandnetel, Harig wilgenroosje,
Witte klaver. Tot ik bij een wat schra
le oever beland. Op deze voedselarme
en schaars begroeide plekjes loont het
vaak de moeite eens wat beter te kij
ken. En inderdaad: ik tref er tientallen
bloeiende exemplaren Fraai Duizend-
guldenkruid aan. Weliswaar geen
nieuwe soort voor het gebied, maar de
aantallen zijn dat wel. Tevreden kom
ik weer overeind. Precies op dat mo
ment zie ik iets verderop een klein
grijsbladig plantje met een geel bloe
metje in knop. "Bitterling!" roep ik, en
er ontglippen mij enkele krachttermen
van blijdschap. Bitterling is voor mij
een bekend plantje uit de handboeken,
maar in het wild had ik het nog nooit
gezien. Van de eerste schrik bekomen
struin ik de directe omgeving af op
zoek naar meer exemplaren. En met
succes! In een straal van 10 meter vind
ik nog 19 bloeiende plantjes. Met be
hulp van de flora ga ik na welke van
de twee soorten Bitterling het is, de
zomer- of de herfsteditie. Het blijkt
Herfstbitterling te zijn, een zeer zeld
zame rodelijstsoort.
Herfstbitterling is een lage tot middel
hoge éénjarige (uitgraven heeft dus
geen zin!) grijsgroene zomerbloeier.
De plant heeft een wortelrozet, meest
al met één hoofdstengel die aan de top
splitst in meerdere bloeistengels. Klei
ne plantjes hebben maar één bloeisten-
gel. Kenmerkend zijn de tegenoverel-
kaar staande blaadjes die geheel met
elkaar vergroeid zijn. De bloemen zijn
helder geel en bestaan uit acht tot
negen kroonblaadjes.
Herfstbitterling is een plant van voch
tige, humusarme Zandgrond die rijk is
aan kalk (schelpgruis). Deze groeimi-
lieus vind je in Nederland met name
op zandplaten in de voormalige zeear
men. Deze zijn grotendeels ontzilt,
Schrale oever langs kreekarm waar de plant werd gevonden.
Herfstbitterling
maar nog schaars begroeid. De groei
plaats in het Vinkenest doet enigszins
aan dit milieu denken. Tot 1864 was
dit stukje land nog onderdeel van de
zoute Zwingeul. De bodem bestaat uit
puur zand en door het verwijderen van
de bouwvoor de voedselrijke bo
venste 25 cm van het voormalige
bouwland) is het maaiveld verlaagd en
daardoor vochtiger en schraler gewor
den.
De soort werd gevonden op een op het
westen gerichte overgangszone van de
hogere droge delen naar de nieuw ge
graven kreekarm. Deze zone is vochtig
en zeer schraal en daardoor nog nau
welijks begroeid. Herfstbitterling werd
vergezeld door enkele kleine éénjarige
pioniers zoals Fraai Duizendgulden-
kruid, Greppelrus, Straatgras en diver
se mossoorten.
-V,