komen genoteerd, evenals hun be
dekkingsgraad en de totale bedekking
van het vak/biotoop. Soorten die buiten
de vakken voorkwamen, werden wel
genoteerd (bijvoorbeeld Kleine lis
dodde); vooral kleinere soorten zullen
echter over het hoofd gezien zijn.
Technische monitoring
Tot het technische gedeelte behoort de
controle op kwaliteit van de verschil
lende soorten matten, naast het bijhou
den van de mate van afslag van de ka
de. Deze technische controle wordt één
of meerdere malen per jaar uitgevoerd
door Het Vrije van Sluis.
In januari 1998 hebben schrijfster dezes
en Willy Maenhaut rondom bijna de
gehele kreek gelopen om met name de
technische staat te bekijken en te be
spreken. Het was een gure winderige
dag, zodat we goed konden ervaren
waartegen de oevers bestand moeten
zijn.
Resultaten
Vegetatie
In totaal zijn er in 3 jaar tijd in de zeven
bemonsterde vakken 75 verschillende
hogere plantensoorten en 2 wieren
(Darmwier en Flab, een draadwier)
gevonden. Daarvan stonden er 57 op de
kade, 12 in het water en 38 op de oever.
Het betreft algemene tot zeer algemene
soorten, terwijl er bovendien veel pio
niersoorten voorkomen: eenjarige soor
ten die kale, en derhalve voor de meeste
soorten ongeschikte, grond kunnen ko
loniseren. Deze pioniersoorten verdwij
nen meestal binnen enkele jaren, nadat
ze de bodem wat meer geschikt hebben
gemaakt voor andere soorten die in de
schaduw van hun bladeren kunnen ont
kiemen en uitgroeien; als een soort koe
koeksjongen verdringen ze dan de pio-
nierplanten.
Als je het aantal soorten per jaar be
kijkt, valt op dat op de kade en de oever
het derde jaar minder soorten voor
komen dan het eerste en tweede jaar.
De piasberm vertoont daarentegen een
lichte toename in de drie jaren: van 5 in
1995, via 7 in 1996 naar 9 soorten in
1997.
Mijn verwachting is dat de soortenrijk
dom achteruit zal gaan, omdat het riet
alles zal gaan overheersen. Vooral het
derde jaar is het riet in de onderzochte
vakken (kade en water) al dominant
aanwezig waardoor de meeste andere
planten verdrongen worden.
Nu, in januari 1998, staat er water in de
piasberm, maar in september was deze
drooggevallen. Als moerassige zone
voor waterplanten voldoet het piasdras
wel, maar als leefmilieu voor vissen en
andere, kleinere, waterdieren is dit
milieu ongeschikt. Door het gebrek aan
uitwisseling met het kreekwater is het
eigenlijk stagnant water geworden, met
als kenmerken snelle opwarming, zuur
stofloosheid, algenbloei en mogelijk
zelfs botulisme. De droogval in de late
zomermaanden geeft al aan dat de pias
berm gedoemd is dicht te slibben en
dan blijft er moeras over. Na verloop
van tijd zal de verlanding doorzetten en
valt het gewoon droog. Als dat onge
wenst is, zal er af en toe gebaggerd of
gemodderd moeten worden.
Technische staat
De eerste en enige keer dat we de vlas-
matten goed bekeken, ongeveer een
halfjaar na het aanbrengen, waren ze al
zover vergaan dat het leek op dun kar
ton dat door het water verweekt en
gescheurd was. De gekozen oplossing
met de vlasmatten bleek, ofschoon
natuurvriendelijk, niet te werken.
De kokosmatten waren iets steviger
maar ook deze verteerden te snel. De
derde soort mat betrof een kokosmat-
verstevigd met een nylon(?)-gaas. Deze
matten hielden langer stand en na drie
jaar kan geconcludeerd worden dat deze
de kade lang genoeg versterkt hebben
om het riet de verdediging te laten over
nemen. Een groot nadeel van dit ver
sterkte kokosdoek. is dat de kokos na
driejaar verteerd is, maar het nylongaas
blijft nog lange tijd aanwezig.
Op een tweetal andere plaatsen, zowel
langs zuid- als noordoever, werd de ka
de vanaf het begin door de golfslag aan
getast. Juist op deze locaties was de
conditie van het riet niet geweldig.
Terwijl het riet op de meeste plaatsen
een dichte kraag van soms wel 272-3
meter hoog vormde, slaagden de riet
plantjes er op de locaties van afkalving
niet in uit te groeien tot een stevige riet
kraag.
Langs de noordelijke oever was de situ
atie zelfs zo slecht dat kade en in
geplante riet helemaal verdwenen was
en de golven alweer aan het achtergele
gen landbouwgrond knaagden. In 1997
heeft het waterschap daar over een
lengte van 300 meter een nieuwe kade
aangelegd, beschoeid met Robinia-
palen met doek ervoor. Ook zullen in
de piasberm nog riet (of rietwortels)
geplant worden in de hoop er de ko
mende jaren toch nog een rietkraag te
doen ontstaan.
Langs de zuidelijke oever was de scha
de minder groot; hier zijn enkele gaten
in de kade ontstaan, maar het riet staat
er nog, ook al is de conditie ervan niet
geweldig. De tijd zal leren of de oever
standhoudt of dat ook daar een verstevi
ging nodig is.
Is het toeval dat op de twee zwakke
plekken in de kade het riet niet echt
aanslaat of is er een verband tussen
deze zaken. Betreft het soms slappe,
slechte grond In de nu nog lege pias
berm achter het harde beschoeide
gedeelte bestond de bodem veelal uit
zwarte veenresten; het is de vraag of
deze voedingsbodem wel goed genoeg
is voor planten en niet te slap als kade.
Resumé
Lopend over de oever en door het soms
manshoge riet bleek dat 95 van de
natuurvriendelijke oever er drie jaar na
aanleg goed bij staat. De vegetatie
bestond grotendeels uit Riet, maar er
waren ook gedeelten waar Riet-
zwenkgras dominant was en dan zag
het er toch weer anders uit.
Voor allerlei (water)vogels en andere
dieren moet het hier goed toeven zijn.
Of dit gras in de toekomst standhoudt
tegen het riet dan wel uiteindelijk even
eens het onderspit moet delven, zal
moeten blijken.
Ter hoogte van het gedeelte waar oude
wilgen- en essentronken op de kade
waren blijven staan, was spontane op
slag van wilg en het was 'kruip-door-
sluip-door' om er voorbij te komen.
Hier had de natuur al iets moois ge
vormd: een stukje moerasbos, ook al
was het maar 6 meter breed
Yvonne van Scheppingen.
(In het kader van ons blad voert het te
ver uitgebreide tabellen met vegetatie
opnames te publiceren. Indien u hierin
geïnteresseerd bent, kunt u contact
opnemen met de plantenwerkgroep.
Red.)
13
