Gierzwaluwen in Groede
6
Het is ai weer enige jaren geleden dat
aan aantal leden van onze vereniging
onder leiding van Gerard Prang met
een hoogwerker op het dak van de
Lutherse kerk in Groede gierzwalu
wenpannen aanbracht.
Sindsdien verslechterde de bouwkun
dige toestand van de kerk de laatste
jaren zo dramatisch dat een volledige
restauratie nodig was, en bij deze
werkzaamheden heeft Gerard niet
nagelaten de belangen van de Groese
Gierzwaluwen te verdedigen. Met suc
ces!!
Hieronder volgen enige grepen uit het
blad van Monumentenzorg, waarin
een stuk voorgeschiedenis beschreven
wordt.
Al sinds jaar en dag herbergt de voor
malige Evangelisch Lutherse Kerk aan
de Molenstraat te Groede een grote
kolonie gierzwaluwen. Alleen in de
zomer wel te verstaan, want de gier
zwaluw is, zoals alle zwaluwen, een
trekvogel die ons land slechts in het
zomerseizoen bezoekt om te nestelen,
te broeden en jongen groot te brengen.
Ongeveer half augustus vertrekken ze
groepsgewijs naar Afrika om na negen
maanden overwinteren terug te keren
naar hun oude vertrouwde nestplaat
sen. Bij het terugvinden van die nest
plaatsen leggen de diertjes een scherp
geheugen aan de dag, mits die nest
plaatsen niet verdwenen zijn of zoda
nig veranderd, dat zij die niet meer als
zodanig herkennen. Kunnen zij hun
nestplaats niet meer terugvinden, dan
raken ze ontredderd, omdat het vinden
vin een nieuwe geschikte broedplaats
tijd vergt en hun toch al krappe voort-
plantingsschema in gevaar komt.
Van oorsprong nestelen gierzwaluwen
in openingen in rotsen, maar die heb je
in Nederland (behalve buiten Zuid-
Limburg) niet. Het alternatief daar
voor wordt gevormd door gebouwen,
liefst van voldoende hoogte en gevor
derde leeftijd, om niet te zeggen
bouwvallig, zodat er voldoende gaten
voorhanden zijn om achter te kunnen
nestelen. De hoogte is nodig, omdat de
gierzwaluw zijn voedsel (insecten) uit
de lucht haalt. Op de grond is de lucht
acrobaat hulpeloos.
Aan deze huisvestingseisen voldeed de
oude en bouwvallige Lutherse Kerk in
Groede tot voor kort perfect. Dezelfde
bouwvallige staat, die de gierzwa
luwen geschikte huisvesting bood, was
echter aanleiding het monumentale
gebouw ingrijpend te restaureren. In
de regel brengt dat met zich mee, dat
het gebouw ook grondig wind en wa
terdicht wordt gemaakt en bijgevolg
ook 'vogeldicht'.
Toen Stichting Monumentenbehoud
Groede dan ook in 1993 begon met de
voorbereiding van een restauratie, was
Gerard Prang er als de kippen bij om
door inschakeling van de Gierzwalu
wenwerkgroep Nederland de broed
plaatsen van zijn zwaluwen ook na de
restauratie veilig te stellen. Door de
ervaring inmiddels door zowel Gier
zwaluwenwerkgroep als Gerard opge
daan, is dat dan ook wonderwel ge
lukt.
Bij de Lutherse Kerk werd gekozen
voor de combinatie van houten broed-
kasten tegen de binnenzijde van het
dakbeschot en gierzwaluwpannen op
de oostelijke en noordelijke dakvlak-
ken, dit laatste omdat deze het minst
door de zon worden verhit. De gier-
zwaluwpan is in feite niet veel anders
dan een aangepaste ventilatiepan, zo
als die voor verschillende typen dak
pannen worden geleverd, maar dan
met een invliegopening van voldoende
grootte.
De achterzijde van de kasten bestaat
voor een deel uit een plaatje perspex,
zodat de broedende vogels vanuit de
donkere kerkzolder kunnen worden
waargenomen zonder te worden ge
stoord. Het benodigde licht valt via de
invliegopeningen naar binnen. Buiten
het broedseizoen kunnen de vliegope
ningen worden afgesloten. In totaal
zijn 35 broedkasten geplaatst op ver
schillende hoogtes, zodat zowel vol
wassenen als kinderen het proces kun
nen meemaken.
Tot zover fragmenten uit het artikel.
Excursie
Eind augustus, toen de bouw nog niet
geheel gereed was, verzorgde Gerard
Prang een excursie ter bezichtiging
van één ander.
Door de perspex achterkant van de
broedkasten, aanschouwden een vijf
tiental excursiegangers een drietal
broedsels van de gierzwaluwen. De
kasten waren dus al direct betrokken,
ondanks de werkzaamheden die nog in
volle gang waren.
We hopen volgend jaar wederom eens
rond te kijken op de speciaal voor de
gierzwaluwen aangebrachte loopzol
der. Het is een heel bijzondere erva
ring zo recht in een nest jongen te kij
ken, zonder dat de broedende gier
zwaluw het in de gaten heeft.
Voor nadere informatie over gierzwa
luwen kunt U zich wenden tot:
Gerard Prang
Sint Bavodijk 12, Nieuwvliet.