Een Groen Manifest voor Zeeland
Het blijft een merkwaardig fenomeen
dat het einde van een eeuw de behoef
te zo stimuleert om terug en vooruit te
kijken. Als natuurbeschermers zouden
we beter moeten weten.
Op 31 december 1999 gaat de sperwer
in hetzelfde bosje slapen als de dag er
voor en hij vliegt 1 januari zonder mil
lenniumprobleem weer uit. Eb en
vloed slaan vast niet een keer over.
Hooguit de kerkuil zal zich wat storen
aan het geknal in de nieuwjaarsnacht
en een goed heenkomen zoeken.
Toch zijn de overpeinzingen die blijk
baar bij de eeuwwende horen ook aan
de natuurbescherming niet voorbij ge
gaan.
Dat denkwerk heeft geleid tot een
Groen Manifest voor Zeeland. Met een
Groene Manifest presenteert de
Zeeuwse natuurbescherming haar
wensen voor de volgende eeuw en legt
uitdagende ideeën neer om Zeeland
nog groener te maken.
Nog steeds teruggang
De noodzaak vanuit de natuur is aan
wezig omdat de afname van de soor
tenrijkdom nog niet tot staan is ge
bracht. En Zeeland heeft vooral in de
grote wateren en duinen natuur van
internationaal niveau binnen haar
grenzen. Daar voelen we ons verant
woordelijk voor.
Ook buiten de grote natuurgebieden
zijn natuurwaarden aanwezig en be
staat er een aantrekkelijk Zeeuws
landschap dat zorg behoeft.
Daarnaast bestaat er een grote maat
schappelijke behoefte aan rust, ruimte
en natuurgerichte recreatie.
Noodzaak
Het natuurbeleid heeft in Zeeland de
laatste jaren een forse impuls gekre
gen. Jaarlijks worden miljoenen gul
dens geïnvesteerd in de aankoop en
het inrichten van gronden met het oog
op de realisatie van een ecologische
hoofdstructuur. In West-Zeeuws-
Vlaanderen zijn daarvan voorbeelden
te vinden in de Baarzandse Kreek, de
Blikken en de wallen van Retranche-
ment. Maar alles wijst erop dat dit niet
genoeg is om de belangrijke natuur
waarden in Zeeland ook voor de toe
komst veilig te stellen.
Naast de ecologische doelen van het
natuurbeleid kunnen we constateren
dat er een groeiende maatschappelijke
behoefte bestaat aan rust, ruimte en
mogelijkheden tot natuurgerichte re
creatie.
Zeeland heeft perspectief als een
groen-blauwe oase in een verstedelijk
te, grauwe omgeving. Vandaar dat dit
een forse investering in groene projec
ten rechtvaardigt.
Deze overwegingen liggen ten grond
slag aan het Groen Manifest.
Algemene overwegingen
Om de plaats van natuur en landschap
in het Zeeland van de volgende eeuw
te beschouwen, is het van belang zicht
te krijgen op maatschappelijke trends
en ontwikkelingen rond de provincie
die van invloed zijn op de groene
ruimte.
Uit een recent overzicht van trends
komt een aantal hoofdlijnen naar vo
ren:
Demografische ontwikkelingen heb
ben de komende decennia vergaande
gevolgen voor het gebruik van de
ruimte. Vergrijzing, bevolkingsterug
loop, kleinere leefgemeenschappen
hebben gevolgen voor woon- en recre
atiebehoeftes.
Economische ontwikkelingen zijn on
derdeel van economische processen op
Europese en wereldschaal.
Sociaal-culturele ontwikkelingen, in
dividualisering en emancipatie, leiden
tot een veranderend ruimtegebruik.
De vraag naar luxer wonen blijft toe
nemen ondanks het feit dat de bevol
king langzamer groeit. Uit onderzoek
van VROM (1997) blijkt dat de Ne
derlandse bevolking groen, natuur en
landschap belangrijke aspecten vindt
van de leefomgeving. 97% van de
mensen noemt de hoeveelheid groen
in de omgeving belangrijk.
De groeiende ruimtebehoefte voor
wonen en werken en de groei van de
mobiliteit leiden tot druk op het lande
lijk gebied. De groene ruimte staat ook
onder druk omdat er op het platteland
veel verandert. De publieke verwach
tingen ten opzichte van het landelijk
gebied, vanuit milieuwaarden, ruimte,
water en landschap botsen met de eco
nomische dynamiek van landbouwbe
drijven die tot uiting komt in schaal
vergroting en intensivering.
De rol van het water is in ons land
vanouds groot en vol dynamiek. De
geleidelijke stijging van de zeespiegel,
het dalen van de bodem, het vaker
voorkomen van extreme weersituaties,
leidt tot meer structurele knelpunten in
het waterbeheer en de kustveiligheid.
Trends voor de toekomst
Rondom Zeeland zal de verstedelij
king verder toenemen. In Zeeland is al
volop ruimte gereserveerd voor indus
trie- en havenontwikkeling, zodat
extra industriegebieden vooralsnog
niet aan de orde zijn. Grote infrastruc
turele werken staan er na de aanleg
van de WOV niet meer op het pro
gramma. Kortom: de rust en de ruimte,
gebonden aan de grote Deltawateren
brede duinen en open polders zal een
steeds schaarser goed worden in de
toekomst en daarmee een uitstekend
uitgangspunt om de toekomst van Zee
land op te bouwen. De zuidwestelijke
Delta als een blauw hart, waar het
goed toeven is. Zowel voor de mensen
die hier wonen als voor de stedelingen
van buiten het gebied die hier op
vakantie komen. In dit toekomstper
spectief spelen natuur en landschap
een cruciale rol, naast een vitale land
bouw- en recreatiesector.
Het perspectief voor Zeeland voor de
komende eeuw bestaat uit het behou
den en verder ontwikkelen van de spe
cifieke ruimtelijke kwaliteiten, waarbij
het erom gaat - de functies van het lan
delijk gebied landbouw, recreatie en
wonen - zo vorm te geven dat die kwa
liteiten behouden blijven en er een
aantrekkelijk, typisch Zeeuws land-
10
