Tussen 1980 en 1995 zijn de gehaltes
aan ZWM sterk afgenomen (b.v. voor
cadmium met factor 8 en koper en
zink met factor 2 vergeleken met de
concentraties van eind jaren zeventig).
Het 2 maal verhoogde mangaangehalte
in rivierslib kan wel uit de verbetering
van de zuurstofhuishouding verklaard
worden.
Waterbodems
Voor waterbodems geldt dat de rela
tief geringe reactiviteit van ZWM in
de brakwaterzone samenhangt met het
zuurstofloze karakter van deze sedi
menten en hun hoge organische stof-
gehalte en het lage zuurstofgehalte van
het bovenstaande water. Door deze
omstandigheden worden ZWM effec
tief vastgelegd, met name als metaal-
sulfides. In intergetijdengebieden
zorgt de beluchting van de bovenste
sedimentlaag tijdens de droogvalperio-
de wel weer voor een mobilisatie van
de ZWM.
De beluchting.
Vooral de concentraties opgelost cad
mium, koper en zink zijn bijzonder
hoog in de toplaag. Er werden twee
schorren in de brakwaterzone onder
zocht, waaruit bleek dat de reactiviteit
van de ZWM hier zeer hoog is. Dit
gebeurt als gevolg van de afzetting
van zwevende stof en daaropvolgende
mobilisatie gaat op dezelfde wijze als
beschreven voor sedimenten en inter-
getijdegebieden.
De mobilisatie in de schorren is bij
zonder vemjkend omdat hier de zuur
stofrijke toplaag wel 40 cm diep kan
zijn. Zo wordt bv. de helft van het cad
mium afkomstig uit het zwevende stof
in de schorren gemobiliseerd.
Gelet op het relatief grote gebied aan
schorren in de brakwaterzone, kan
worden verondersteld dat schorren een
aanzienlijke bron van opgeloste ZWM
in het Schelde-estuarium kunnen zijn.
De historische meetgegevens en de
kennis van het geochemische gedrag
van de ZWM werd gebruikt om een
wiskundig model te ontwikkelen dat
de toestand van het estuarium bij ver
schillende belastingsrandvoorwaarden
kan voorspellen. Uit dit onderzoek
blijkt dat met name de zuurstofhuis
houding een grote invloed heeft op het
gedrag van ZWM. Tegelijkertijd met
de verhoging van de zuurstofconcen
tratie in de jaren negentig werd ook de
belasting met zware metalen vermin
derd. Deze verbetering is echter in het
algemeen (alleen in het zwevende
stof) niet terug te vinden in de concen
traties aan opgeloste ZWM (zink bleef
onveranderd hoog en koper is zelfs
gestegen). Dit komt door de toename
van zuurstof in het water, waardoor
met name in de zwevende stof de
beschikbaarheid van ZWM door oxi
datie van onoplosbare metaaloxides is
toegenomen. In een later stadium van
beluchting zal dit proces ook de nu
nog gebonden ZWM in de waterbo
dem van de laag-saliene zone vrij kun
nen maken. Deze mobilisatie is nade
lig voor organismen omdat opgeloste
metalen in het algemeen beter worden
opgenomen door organismen dan ge
bonden ZWM.
Conclusie
De resultaten van dit proefschrift to
nen aan dat de doelstelling van het
huidige beheer van het Schelde estu
arium, namelijk een verbetering van
de zuurstofhuishouding, tot ongewens
te neveneffecten kan leiden. Hierdoor
wordt weer eens duidelijk dat het niet
zonder gevaar is waterbeheer te base
ren op te simpele doelstellingen. Daar
om is naast herstel van de zuurstofcon
centratie ook blijvende aandacht ge
wenst voor een vermindering van de
ZWM-lozingen en een ingrijpende
sanering van de zwaarbelaste waterbo
dems in het stroomgebied van de
Schelde. Alleen door een gecombi
neerde aanpak kan de kwaliteit van het
zwevende materiaal verbeteren, wat
weer de basis is voor een verminderd
risico voor organismen.
Thijs Kramer.
Ex-wethouder verloochent
leermeesters
"J öe plaats zltiZ'T wetlai
nieuwe aarmï Sekomen. o
bijVi«a
'le watervogels t8maken vo
lelinsSmtTéVy4etrUiIVerfc
ket darmee 0 °maes> wa
d!nUIg^isatieS J?n 'lDle
dit valt onder?'40~ VS
tykieid van deVjilvDL?°orde-
zolang dat erkavelina-
én boom om.1S' gaat er niet
In de PZC van 18 november (inzet)
konden alle Zeeuws-Vlamingen waar
onder de redactie een krasse uitspraak
lezen van ex-wethouder Thomaes.
Hij refereerde aan de macht van de
Duitsers in de periode 40-45.
Nu kwam het ons ter ore dat ook hij
een stuk land ingepikt had. En wel
enkele jaren geleden toen zijn vakan
tiewoning in project Village Scaldia
voor een tiental vierkante meters op
het gebied van Het Zeeuws Landschap
bleek te staan.
Helaas werd hij, evenals zijn 'leer
meesters' betrapt. Dat is blijkbaar zo
moeilijk te verkroppen, dat er maar
eens een vergelijking getrokken moest
worden. Tussen de Duitsers toen en de
natuurbescherming nu. En wij maar
denken dat er met het einde van de
oorlog ook een einde gekomen was
aan het gebral van gene zijde.
We zullen het maar houden op een
laatste stuiptrekking van het oude mil
lennium
3
