Hele vanghandeling
Je staat dan de hele nacht in het
water?
In de maand juli als het warm is, sta ik
gewoon in mijn zwembroek en anders
in lieslaarzen. Vanaf zonsondergang
- want het moet goed donker zijn - tot
zonsopgang. Ik heb een keer of twee
gehad dat er een eindje verderop een
visser zat. Die heb ik dan even inge
licht, want die snapte geen barst van
wat ik deed. Ook heb ik eens meege
maakt dat er een politieauto langs
kwam. Die heb ik het toen ook uitge
legd. Maar verder was ik daar altijd
alleen; behalve dan de laatste twee
jaar. Nu ga ik er samen met een
vriendin naar toe; dat is toch een stuk
gezelliger. Maar ook alleen voel ik me
niet zielig of eenzaam. Je hoort rneer-
koetjes, de maan staat boven je te kij
ken. Er is daar heel wat afgefotogra-
feerd. Toen ik voldoende foto's van
het eigenlijke vangmoment had, heb ik
het fototoestel ook tien, twintig en der
tig centimeter voor en na dit vangmo
ment laten afgaan. Daardoor heb ik nu
een diaserie van de hele vanghande
ling: hoe hij aan komt vliegen, dat
beestje uit het water pakt, het in zijn
bekje neemt en dan weer doorvliegt.
Van de water- en de meervleermuis
heb ik trouwens ook vertraagde ge
luidsopnamen wanneer ze de vanghan
deling uitvoeren. Je hoort zelfs het
plonsje dat erbij hoort als de prooi uit
het water wordt gegrepen! Het heeft
elf nachten geduurd om die hele foto
serie te maken. Aan het eind ervan
waren die vleermuizen heel vertrouwd
met me, zo van: 'Bij die kerel die daar
in het water staat, zijn altijd meel-
wormpjes te halen'. Dat leren ze ont
zettend snel. Ze zijn soms heel vlug
met prooien pakken, want als ze dat
niet zijn, dan pakt een ander het weg.
Op een gegeven moment gebeurde het
zelfs dat er één in zijn haast met zijn
vleugel mijn pink aanraakte! Dat
maakte veel indruk op me en ik wilde
dan ook kijken hoe ver ze wel durfden
te gaan. Weldra bleek toen dat ze zelfs
een prooi van het topje van mijn vin
ger af durfden te halen, als ik mijn uit
gestrekte arm onder water verstopt
hield. Als je een vleermuis maar op de
goede manier benadert, alles waar hij
last van kan hebben van tevoren incal
culeert, je vooral heel rustig te werk
gaat, dan heeft hij vrijwel geen angst
voor je. Als er dan tien of twintigmaal
op dezelfde manier een lekker hapje
wordt gepresenteerd, dan vindt zo'n
vleermuis dat natuurlijk prachtig.
Voor voorntjes geldt dat trouwens
ook. Die hebben een paar nachten ook
in de gaten dat steeds wat lekkers te
halen is. Dan komt die vleermuis
eraan om de prooi te pakken en is op
het laatste moment dat meelwormpje
verdwenen! Nee, ik heb geen botsin
gen tussen vleermuizen en voorntjes
meegemaakt.
Sterk verhaal
Zou je vleermuizen intelligente dieren
willen noemen
Ik vind vleermuizen in zeker opzicht
inderdaad intelligent; ik heb daarover
een sterk verhaal. Het was een jaar na
de eerste vleermuisfoto's, toen ik werd
uitgenodigd mijn diapresentatie op het
vleermuissymposium '93 in Portugal
te tonen. Om de diaserie tevoren nog
wat aan te kleden zou een bevriende
fotograaf een actiefoto van me maken
bij de opstelling in het water. Ik had
nog maar net de statieven en de foto
apparatuur in het water gezet, en hup:
meteen kwam de eerste vleermuis al.
Keurig op 85 cm afstand van de lens
kwam hij steeds weer langs vliegen.
Die wist dus van een jaar geleden nog
precies waar de meelwormpjes neerge
legd zouden worden! Het was ongelo
felijk! Vleermuizen zijn echte oppor
tunisten; die vliegen niet zomaar een
beetje in het rond. Nee, ze romen de
plekjes af waar ze goede herinnerin
gen aan hebben.
Groot nieuws dus voor het 'vleermui-
zendedeel der mensheid?
Nou.... toevallig was er - zonder dat ik
het wist - zowel in Duitsland als in
Engeland destijds een foto-opstelling
gemaakt, waarbij meerdere flitsers in
één seconde achter elkaar afgingen.
Daarop was prachtig te zien dat die
vleermuis iets van het water pakte en
dan weer doorvloog. Maar je zag niet
hoe de prooi werd gepakt. Ik ben ei
genlijk de eerste die in detail kon laten
zien dat hij dit met zijn voetjes deed.
De allereerste foto hiervan kwam net
in 1991, toen Kees Kapteyn het bat de
tector-symposium in Gorssel organi
seerde. Daar waren toevallig enkele
Engelsen op bezoek die in hun land
dezelfde prooivangtechniek onder
zochten. Ze stonden met zulke ogen te
kijken. Kort daarna werd ik uitgeno
digd voor het symposium in Portugal.
De mensen daar gingen al halverwege
de presentatie applaudisseren omdat ze
het zo boeiend vonden. Ja, je hebt me
nu op m'n praatstoel hoor. Ik heb het
in de universiteit van Miinster meege
maakt waar ze me hadden uitgenodigd
voor een zaal vol studenten, dat na
afloop de voorzitter vroeg of ik de
hele diaserie, kompleet met geluiden,
nog een keer wilde laten zien! Dat zal
ik niet gauw vergeten.
'Komt er nog wat van?'
Wat doe je met alles wat je ziet?
Ik maak voornamelijk foto's om het
mooie van de foto's. En ook om de
nieuwe dingen die je er door te zien
krijgt. Het is echter niet zo dat ik daar
na goed mijn best ga doen om het te
publiceren. Dat ik over de belangrijk
ste dingen niet gepubliceerd heb, is
wel een zwak punt van me.
Daarover kan nu door anderen worden
gepubliceerd, terwijl ik het toch als
eerste heb ontdekt. Ik heb geen stok
achter de deur en veel tijdgebrek.
Eigenlijk zou er iemand moeten zijn
die zou zeggen: 'Komt er nog wat
van?' Dan staat het tenminste op je
naam. Daar zou ik best gevoelig voor
zijn.
En ik houd regelmatig dialezingen.
Met de dia's die ik maak, kan ik toch
mijn ei wel kwijt. Ik ga niet naar het
café of naar de film, daar heb ik geen
behoefte aan. Ik vind het leuk om le
zingen te geven. Ik ben toch een beetje
een ijdeltuit; ik ben er trots op hoe ik
alles uitgedacht en uitgevoerd heb en
uiteindelijk mijn resultaten verkreeg.
Met de uilen en vleermuizen is alles
net zo uitgekomen als dat ik van tevo
ren op mijn rug liggend had uitge
dacht. En als ik zie hoe andere mensen
er van genieten, van de dia's of op
excursie.. En ze betalen me er ook nog
voor. Wat wil je nog meer?
Door: Monique Bestman
Uit: Zoogdier, sept. '99
12
