Grootoorvleermuis
natte zomers kunnen een grote sterfte
onder de jongen veroorzaken. Na twee
tot drie weken leren de eerste jongen
vliegen en na 4 tot 6 weken zijn de
jongen vliegvlug en valt de kolonie
uiteen.
De mannetjes zitten 's zomers alleen
of in kleine groepjes bij elkaar. In de
nazomer breekt de paartijd aan. Dan
lokken de mannetjes met hun geroep
tot wel twaalf vrouwtjes. De vrouwtjes
bewaren het sperma in een speciale
klier en bevruchten zichzelf pas in het
voorjaar. In de herfst beginnen vleer
muizen aan het opbouwen van een vet-
reserve voor de winter. Aan het eind
Rosse vleermuis
van de herfst zoeken ze hun winterver
blijfplaats op. Hiervoor leggen de
meeste vleermuizen zo'n 5 tot 35 km
af, een enkele soort vliegt enige hon
derden kilometers. In de winter, wan
neer er voor vleermuizen geen voedsel
meer is, hangen ze weggekropen in
koele 4 tot 8 °C), vochtige, vorstvrije
ruimten om ongestoord te kunnen
overwinteren. Dit kunnen bunkers,
forten, kelders en groeven zijn. Enkele
soorten gebruiken, net als 's zomers,
spouwmuren of boomholten voor de
winterslaap. Door hun temperatuur,
hartslag en ademhaling 'op een waak-
vlammetje te zetten' sparen vleermui
zen energie. Op deze manier kunnen
ze met hun in de herfst opgedane vet-
reserves net de winter doorkomen. Ge
middeld verliezen vleermuizen tijdens
de winterslaap 25% van hun lichaams
gewicht. Deze winterslaap duurt zo'n
vijf maanden.
Kijken met je oren
Vleermuizen hebben ogen, maar horen
beter dan ze zien. Om in het donker
hun voedsel te kunnen vinden, maken
de meeste vleermuizen gebruik van
hun stem en oren (sonar of echoloca
tie). Een vleermuis zendt hiervoor
voortdurend korte geluidjes uit. Met
haar zeer gevoelige oren kan zij aan de
echo horen hoe haar omgeving eruit
ziet. Als een vleermuis dicht over je
heen vliegt, probeert zij een mug die
boven je hoofd vliegt te vangen. Ze zal
echt niet in je haar vliegen, want met
zijn sonar kan zij zelfs een enkele haar
onderscheiden. Haar oriëntatiegelui
den zijn zo hoog, dat mensen ze niet
kunnen horen. Als vleermuizen onder
ling kibbelen is dat voor ons wel te
horen.
300 muggen per nacht
Alle Europese vleermuizen leven van
insecten. Om in leven te blijven, moe
ten vleermuizen voor een kwart tot de
helft van hun lichaamsgewicht aan
insecten vangen. Op een warme avond
kan een vleermuis wel 300 muggen,
motjes en kevers uit de lucht plukken.
Zo kan een groep vleermuizen in een
zomer tientallen kilo's insecten eten.
Nachtwerkers
Zodra het na de winter warmer wordt,
komen de vleermuizen weer te voor
schijn en zoeken hun zomerverblijf
plaats weer op. Elke avond vliegen ze
in de schemering via vaste routes van
die verblijfplaatsen naar hun jachtge
bied. Hiervoor gebruiken ze vaak
lanen en begroeide oevers. Als een
laan plotseling onderbroken wordt,
kan de vleermuis haar weg niet meer
vinden en wordt haar voedselgebied
onbereikbaar. Jagende vleermuizen
zijn vooral te zien in parken en half
open bosgebieden met veel water.
Nadat vleermuizen genoeg insecten
gegeten hebben, en dat is soms al na
een uurtje, gaan ze ergens hangen of
vliegen ze terug naar de verblijfplaats.
Alleen op warme avonden en als ze
jongen hebben, gaan vleermuizen
meer dan een keer op jacht. Dat vleer
muizen juist 's nachts jagen, komt
omdat ze dan minder zichtbaar zijn
voor roofvogels. Bovendien hebben ze
dan minder last van concurrentie met
vogels die ook op insecten jagen.
Tussen de jachtmethoden van de ver
schillende soorten bestaan grote ver
schillen. Zo vliegt de rosse vleermuis
hoog en snel en lijkt daarbij op de
gierzwaluw. De watervleermuis en de
meervleermuis vangen insecten door
pal boven het wateroppervlak te vlie
gen. De grootoorvleermuis jaagt tus
sen boomtakken of zelfs in openstaan
de schuren en heeft een langzame en
zeer wendbare vlucht.
Kwetsbaar
Hoewel vleermuizen lang kunnen le
ven en weinig natuurlijke vijanden
hebben, gaat het toch niet goed met ze.
Van de 21 soorten vleermuizen die in
Nederland zijn gevonden, zijn vijf
soorten erg zeldzaam. Tenminste vijf
andere soorten zijn de afgelopen vijf
tig jaar erg zeldzaam geworden of
geheel verdwenen. Toen uit tellingen
bleek, dat de meeste soorten sterk in
aantal achteruit gingen en enkele soor
ten zelfs uit ons land verdwenen wa
ren, zijn alle soorten vleermuizen in
1973 bij de wet beschermd.
Het is niet toegestaan deze dieren te
9
