ting te stapelen?
Toch boeken we volgens de PZC
al ecologische terreinwinst. De
ene na de andere verloren
gewaande plant wordt terugge
vonden en de lijst van bijzondere
vogelwaarnemingen groeit met
de dag. Geen zeldzame vlinder
blijft onontdekt. En iedere ont
dekte tuimelaar en ontsnapte
gier trekt een boulevard van
belangstelling. Maar dat zegt
eigenlijk niet zo heel veel over
het herstel van de flora en fauna
en al helemaal niets over het
landschap. De flora en fauna is
al zo ver uitgedund en elke
afzwaaier boven de middelmaat
wordt meteen ontdekt. We heb
ben tegenwoordig een zee van
vrije tijd en het stikt in elke dis
cipline'van de deskundigen. Dat
is overigens een goede ontwikke
ling, maar dit beeld noopt ons
toch wel tot enige bescheiden
heid van de bevindingen. Eén
zwaluw maakt nog lang geen
lente.
In vergelijking met de Randstad
gaan de veranderingen hier lang
zamer. Dat is een vaak gehoorde
opmerking. Maar 's lands econo
mische motor draait op volle toe
ren en wij willen niet achterblij
ven. Ambitieuze bestuurders
worden van alle kanten uitgeno
digd, al of niet om electoraal
gewin of persoonlijk prestige, om
de regio op te stuwen en vooral
op hun kaartte plaatsen. Wat
lacherig onthaalde luxe projecten
lijken elke maatschappelijke
noodzaak te ontberen, maar krij
gen toch ineens serieuze propor
ties. En het land
schap verandert
onvermijdelijk
langzaam mee, als
een spiegelbeeld
van de huidige
maatschappelijke
verhoudingen. We
borduren nog
steeds voort op de
gestolde econo
mie van mestvar-
kens en melkvee
en tegelijk snui
ven we met volle
teugen de lok-
stroom van de
vrije tijdsecono
mie. Daartussen
zoekt de over-
kantse dwingelan
dij ruimte voor de
windmolens en rondwegen. En
als laatste hebben we dan een
plekje gereserveerd voor een
sprankje natuur en oorspronke
lijk landschap. Een beetje wegge
stopt, alsof we ons ervoor scha
men. Het is maar de vraag of
deze superslanke EHS opgewas
sen is tegen de overheersende
ruimteverslindende economie
van meer-van-hetzelfde. De typi
sche Zeeuwse flora en fauna wor
stelt wel, maar of ze ook boven
komt? Gaat het wel echt zo goed
met het natuurbeleid, zoals
Middelburg bij herhaling procla
meert. Gaan we toestaan, dat de
laatste boomkikkers in het met
een aanlegvergunning gegraven
Gat van de Sluisse Haven sprin
gen? Gaan we toestaan dat de
kokkel een uitstervende diersoort
wordt? Of gaan we gewoon ons
geweten sussen met nog een rij
tje Cletemspolders?
Het papier is geduldig en op de
beleidskaart projecteren we voor
de EHS gewoon een andere ver
bindingsroute. Want grote
infrastructurele projecten zijn
MER-plichtig en worden altijd
voor de natuur gecompenseerd.
In dit kleine land zijn we hele
maal weg van infrastructuur
maken. En dat kunnen we nog
snel ook. Een Doorstroom A4,
een HSL, een Westerschelde-
tunnel, een Betuwelijn staan er
allemaal in het eerste decennium
van deze eeuw. Maar het is nog
maar de vraag of onze inspan
ning toereikend is om in 2015 de
boomkikkers door een aaneen
sluitend habitat van Cadzand tot
Aardenburg te laten lopen.
Zeeuwse natuur is vooral buiten
dijkse natuur. Het effect van de
tweede vaargeulverdieping in de
Westerschelde wordt steeds dui
delijker zichtbaar. Nu, pas nadat
de aankondiging van de derde
verdieping meer en meer publiek
wordt, wordt het verzet luider te
berde gebracht. De primaire pro
ductie neemt volgens de vaar
geulbeheerder na een verdieping
niet af, waarmee maar gezegd
wil worden, dat het ecosysteem
geen onoverkomelijke schade
wordt toegebracht. De werkelijk
heid laat een ander beeld zien.
Schelpdieren stikken in de slib,
de jonge vis blijft weg, omdat ze
geen vaste bodem en geen voed
sel meer heeft en de zeevogels
creperen van de honger en zullen
opnieuw het onderspit delven
tegen de haveneconomie. De
geschiedenis herhaalt zich. Voor
de beleidsmakers is het begrip
natuurlijke dynamiek van het sys
teem kennelijk onaangetast,
zolang de vloed naar Antwerpen
stroomt en de eb naar zee. Ooit
ontsnapte de Westerschelde aan
de verlammende greep van het
Deltaplan en werden de Belgen
zachtjes geprezen. Wisten wij
veel. Maar nu? De baggervloot
ligt op volle stoom, startklaar
voor de volgende verdieping,
eufemistisch betiteld met een
drempelverlaging. Het ferme
beleidsjargon valt schaamteloos
8 't duumpje winter 4/'01
