«sr
Er worden drie ruimtelijke trends
beschreven met hun invloed op
de cultuurhistorie:
het veranderende waterbeheer,
de dynamiek van het platteland
en de verandering in het verste-
delijkingspatroon. Omdat er
vooral zorg is over de vervlakking
van de diversiteit en kwaliteit in
het landelijk gebied krijgt de
ontwikkeling hiervan extra aan
dacht.
Aanpak
Een van de uitgangspunten voor
het voorgestelde cultuurhisto
risch ruimtelijk beleid is een zo
groot mogelijke decentrale uit
voering, met een belangrijke par
ticipatie van het particulier initia
tief.'Er is gekozen voor een
gebiedsgerichte aanpak en als
instrument hiervoor wordt de
Belvedere-kaart gepresenteerd,
een Cultuurhistorische
Waardenkaart van Nederland.
De kaart is gebaseerd op deskun
dige beoordelingen door het rijk
en de provincies vanuit de drie
betrokken invalshoeken: archeo
logisch, historisch-(steden)bouw-
kundig en historisch-landschap-
pelijk. De kaart onderscheidt
gebieden met sectorale cultuur
historische waarden en de
Belvedere-gebieden met gecom
bineerde cultuurhistorische waar
den.
Eén van de geselecteerde gebie
den is West-Zeeuws Vlaanderen
(zie verder hieronder)
Legenda
Gebieden met sectorale cultuur
historische waarden en/of secto
raal hoge waarden
Gebieden met hoge gecombi
neerde cultuurhistorische waar
den
De bestuurlijke uitvoeringsorga
nisatie is breed. Zowel Rijk, pro
vincies, gemeenten als water
schappen zijn vertegenwoordigd.
Zij betrekken op hun beurt
inhoudelijk deskundigen en
maatschappelijke organisaties.
Het Projectbureau Belvedere
ondersteunt hierbij.
Zo moet samenwerking en
samenspraak tussen cultuurhisto
rici, planologen, ontwerpers en
opdrachtgevers gestimuleerd
worden. Om dit te bevorderen
worden voorbeeldprojecten of -
plannen op lokaal niveau onder
steund. In het rapport zijn acht
projecten als voorbeeld van de
Belvedere-aanpak beschreven.
Tijd en geld
Zoals vaker voorkomt bij de
financiering van nieuwe over-
heidsplannen, moeten in de eer
ste plaats de bestaande middelen
aangesproken worden: "Om aan
het Belvedere-beleid uitvoering
te geven, wordt er vanuit de
rijksoverheid in eerste instantie
gewerkt aan het beter inzetten
van bestaande, sectorale midde
len". Daarnaast is er extra geld
ter beschikking gesteld, in totaal
168 miljoen gulden
Voor Belvedere is 10 jaar uitge
trokken: van 2000 tot 2009.
West-Zeeuws-Vlaanderen
West-Zeeuws Vlaanderen is één
van de zeventig geselecteerde
landelijke gebieden en steden.
De "fysieke dragers" van de cul
tuurhistorie zijn:
de pleistocene zandopduikin-
gen met bewoning vanaf het
Mesolithicum;
het Romeinse casteilum
Aardenburg;
de vroegmiddeleeuwse ringwal-
burg van Oostburg;
de historische verdedigingsin
frastructuur op de Staats-Spaanse
grens met:
- vier linies (Zwinlinie, linie
langs het ZwarteGat, linie bij
Oostburg en Passageullelinie);
- forten en schansen;
- vestingsteden: Retranchement,
Sluis, Oostburg, IJzendijke en
Biervliet;
- gave 13e-eeuwse omwalling
van Aardenburg, representa
tief voor ontwikkeling van
nederzettingen in de zuidelij
ke Nederlanden;
de landschappelijke samen
hang gekarakteriseerd door;
- een aaneenschakeling van
afzonderlijke nieuw-landpol-
ders,
- langgerekte smalle polders op
de voormalige getijdegeulen,
- een relatieve openheid,
- bochtig patroon van met
bomen beplante dijken,
- een relatief geometrisch
wegenpatroon,
- stroomgeulen, kreken, kreek
restanten, wielen en het op
oude kreken gebaseerde slo-
tenpatroon,
- verspreid liggende agrarische
bebouwing,
- vestingsteden, linies, forten en
oude ringdorpen.
fraai klein stadsgezicht van St.-
Anna ter Muiden.
Bij de inventarisatie van beleids
kansen worden o.a. de bescher
ming en het inpassen van de ver
dedigingslinie in de ontwikke
lingsplannen genoemd, ook in
samenwerking met België.
Kennis en samenwerking
De in de nota gepresenteerde
visie zal alleen effectief zijn wan
neer er voldoende maatschappe
lijk draagvlak is. Historisch besef
en beschikbaarheid van kennis en
informatie zijn daarvoor een ver
eiste, evenals brede en duurzame
samenwerking. Het beleid richt
zich dan ook in sterke mate op
het vergroten en toegankelijk
maken van kennis en informatie
en het stimuleren van allianties.
Als karakteristieken van dit
gebied worden genoemd:
polders met binnendijken en
verspreide boerderijen;
uitgebreid krekenstelsel;
nog herkenbare oude bebou
wingspatronen van steden en
dorpen, die bijvoorbeeld als han
delscentrum of haven langs het
water tot ontwikkeling zijn geko
men en waarvan er verschillende
ook verdedigingswerken beza
ten.
Wat betreft verkeerskundige
inrichtingen en toeristisch-recre-
atieve ontwikkelingen worden
enkele aanbevelingen gedaan.
Voor meer details verwijs ik de
geïnteresseerde naar de website
www.belvedere.nu.
Hier zijn een groot aantal plan
nen, voorbeelden etc. te zien, en
te 'downloaden'.
15 't duumpje 213 -2001
