Een korte
Cursus'
Sinds een aantal jaren is een aantal
gidsen, recent opgeleid via IVN, zeer
actief binnen 't Duumpje en hiermee
is een gedegen structuur ontstaan in
de educatieve bezigheden van onze
vereniging.
De groep vond enige bijscholing
gewenst met betrekking tot het ont
staan van West-Zeeuws-Vlaanderen.
Jan Janssens doet verslag en draagt
tevens een steentje bij aan uw histo
rische kennis.
Eind 2002 kwamen de gidsen van
de zomeravondexcursies bij
elkaar om het afgelopen jaar te
bespreken en wat er mogelijk
kan worden verbeterd in de toe
komst.
Bij een aantal gidsen was er
behoefte aan meer kennis over
het ontstaan van de streek en zo
ontstond het idee om een cursus
te organiseren met dit thema als
onderwerp. Na wat mailtjes,
afspraken en telefoontjes werd
het volgende afgesproken:
- op maandagavonden 10 en 24
maart worden theoriebijeenkom
sten georganiseerd met als
onderwerp "het ontstaan van de
streek", gevolgd door een excur
sie op zaterdagmiddag 5 april,
waarbij het geleerde in het veld
zal worden bekeken.
- inhoudelijk zal deze "korte cur
sus", zoals hij al snel heet, voor
den geleid door:
drs. André Bauwens, historicus en
a/s zodanig zeer geïnteresseerd
in de streek en lie. Willy Wintein,
jarenlang docent geografie aan
het middelbaar onderwijs in
Brugge en sinds zijn pensionering
full-time bezig met zijn grootste
hobby: historische geografie.
Een enquête levert 31 deelne
mers op en als locatie wordt
Jan Janssens
gekozen voor scholengemeen
schap 't Zwin.
Maandagavond 10 maart.
Het is voor de meesten even
wennen als Willy direct aan het
begin van zijn betoog verklaart
dat hij niet onderbroken wil wor
den door vragen; tijdens de
pauze en aan het eind van zijn
verhaal zal er voldoende tijd zijn
om vragen te stellen.
Achteraf blijkt dat een goede
insteek te zijn. De daardoor
bereikte continuïteit geeft zijn
verhaal meer samenhang en is
daardoor beter te begrijpen.
Zonder al te veel moeilijke woor
den geeft hij een helder beeld
van de ontwikkeling van het
landschap vanaf de laatste ijstijd,
zo'n 10.000 jaar geleden, tot het
jaar 1583.
Hij maakt daarbij gebruik van
door hemzelf ontwikkelde kaar
ten en foto's van vergelijkbare
landschapstypen.
Binnen de Tachtigjarige oorlog
werd gekozen voor het jaar 1583,
omdat toen de eerste inundaties
(het moedwillig onder water zet
ten) een abrubt einde maakten
aan het toenmalige middeleeuw
se landschap.
Veel van wat hij te vertellen
heeft, is gebaseerd op onderzoek
en publicaties van de laatste tien
jaar. In die periode is met name
veel geologisch onderzoek
gedaan en dat heeft onder meer
aangetoond dat de theorie van
de Duinkerke-transgressies (een
reeks grote overstromingen) in
de wetenschap verlaten is. De
stijging van de zeespiegel is een
geleidelijke geweest, weliswaar
niet altijd in even sterke mate
maar wel geleidelijk. Het is zelfs
zo dat de zeespiegel tegenwoor
dig veel minder sterk stijgt dan
vroeger.
Ook de storm van 1134 waardoor
Brugge aan het Zwin kwam te
liggen, verwijst hij naar het rijk
der fabeltjes. Geologisch onder
zoek heeft aangetoond dat tus
sen Brugge en 't Zwin een grote
rug van dekzand ligt. De verbin
ding naar het Zwin werd gegra
ven door mensenhanden.
Van 3000 - 200 voor Christus
houdt een gesloten kustbarrière
op 5 kilometer afstand van het
huidige Cadzand de zee buiten
en tegelijk het zoete water bin
nen, waardoor de streek is veran
derd in één groot moerassig
veengebied met hier en daar wat
zandruggen met daarop bos.
Vanaf 250 na Christus doorbreekt
de zee deze kustbarrière (ingres-
sie), waardoor er een groot dyna
misch getijdengebied ontstaat,
dat langzaam weer dichtslibt met
door dezelfde zee aangevoerd
zand en klei.
Vanaf 800 na Christus ontstaat er,
geholpen door mensenhanden,
een kunstmatige kustbarrière, die
op drie zeegaten na het land
opnieuw afsluit: het Sluisse Gat,
het Zwarte Gat en de Braakman.
Maandagavond 24 maart.
André Bauwens is zeer deskun
dig, met name over de Tachtig
jarige Oorlog of zoals hij zelf lie
ver zegt "De Opstand", want het
was zeker niet overal tachtig jaar
oorlog.
Zijn verhaal wordt ondersteund
met een groot aantal (uiteinde
lijk elf) historische kaarten, waar
mee onze reis door de tijd verder
gaat van 1583 tot heden.
Het om strategische redenen
onder water zetten en houden
van het landschap (inundatie)
heeft een enorme impact op het
middeleeuwse landschap. Oude
watergangen worden opnieuw
uitgeschuurd tot forse kreken en
in laaggelegen gebieden (afge
graven door moernering) ont
staan grote kreeksystemen
(Coxydse Gat).
5 't duumpje 2-2003