*r
Vlinders
Hans van Kuijk en
Anna Almekinders
Ditmaal biedt onze vlinderwerk
groep u op deze plaats 'fait divers'
zoals onze zuiderburen het noemen.
Oftewel 'korte berichten'.
Nu de laatste jaren weer meer
koninginnenpages worden
gezien heb ik de wortelloofin
spectie weer opgenomen. En
jawel, half september zat daar
een rupsje dat vooral op een
vogelpoepje leek, zwartrood met
in het midden een witte band.
Het leek in de verste verte niet
op de bekende rups van de
koninginnenpage. Bij opzoeken
in het rupsenboek bleek het toch
de rups van de koninginnenpage
Diasemiopsis ramburialis
door zijn er soorten vlinders te
vinden die als vlinder actief zijn,
zo ook in de wintermaanden. Het
weer moet daarbij wel aan
bepaalde minimumeisen voldoen
anders houden ze even rust.
Een voorbeeld van een soort die
alleen in de winter te zien is, is
kleine wintervlinder
(Operophtera brumata). Deze
vlinder behoort tot de familie
van de spanners. Deze familie
kenmerkt zich door het kleine lijf
met relatief grote vleugels,
althans in de meeste gevallen. Bij
de kleine wintervlinder zijn
alleen de mannetjes gevleugeld
en in staat om te vliegen. De
vrouwtjes hebben enkel
vleugelstompjes en kunnen niet
vliegen. Vrouwtjes zijn te vinden
op boomstammen of paaltjes
waar ze mannetjes hopen te ont
moeten. Om deze mannetjes te
lokken verspreiden de vrouwtjes
een sexlokstof, een zg. fero
moon. De gevleugelde mannetjes
komen daar vaak massaal op af.
De vlinders paren, waarna de
mannetjes snel sterven. De
vrouwtjes zetten vervolgens de
eitjes af in spleten van de bast
van een boom en sterven ook.
Het grappige van deze vlinder is
dat de vrouwtjes weliswaar niet
zo mobiel zijn, maar de rupsen
wel. Zij maken hiervoor een spin-
seltje dat de rups als aan een bal
lon op de wind meevoert.
Hierdoor kunnen plots winter-
vlinders verschijnen op plaatsen
waar ze eerder niet bekend
waren. Niet iedereen is blij met
deze winterbeestjes. De rupsen
vreten aan de knoppen van veel
loofbomen, waaronder fruitbo
men, vooral appels. Omdat ze de
ene knop na de andere leegeten
en soms ook op reis gaan, kun
nen ze flink schade aanrichten.
Jeugdherinneringen
Vroeger, in mijn kinderjaren, vlo
gen er ook vlinders. In mijn her
innering waren er veel minder
soorten dan nu. Zo vlogen er
koolwitjes in de moestuin, veel
kleine vossen en later ook nog
atalanta's. En op de luzernevel-
den veel icarusblauwtjes. leder
jaar inspecteerde mijn vader het
loof van de worteltjes in de
moestuin. Hij vertelde dat er
vroeger, voor de oorlog, mooie
rupsen op de peen zaten waaruit
later prachtige vlinders kwamen,
koninginnenpages. Hij heeft het
lang volgehouden dat zoeken,
maar het is nooit gelukt rupsen
te vinden. Jammer.
Vlinders in de winter.
De wintertijd wordt niet echt
geassocieerd met vlinders. Dat
komt doordat het vlinderleven
zich in de winter veelal op ver
borgen plaatsen afspeelt. Veel
dagvlinders overleven deze perio
de als pop of als rups in rust.
Hoewel, bij sommige soorten
gaan de rupsen op warme dagen
op zoek naar voedsel.
Weer andere vlinders, zoals de
bekende dagpauwoog, brengen
de winter als vlinder door in een
donker hoekje in een schuur of
iets dergelijks.
Bij nachtvlinders ligt dit wat
genuanceerder. Het hele jaar
b Jf
>K'
Rups koninginnepage
4 't duumpje 2/'06
