*r
Patrijzen
w
Ludo Goossens
Het is al een fiks aantal jaren gele
den dat Ludo Goossens ons op een
algemene ledenvergadering in Café
de Tol in Oostburg een prachtige
diaserie liet zien. Na deze eerste
kennismaking verzorgde hij een vijf
jaar geleden een presentatie op een
algemene informatie-avond in het
multifunctioneel centrum in
Oostburg. En ditmaal van zijn hand
zijn observaties over patrijzen.
Al tien jaar woon ik in de polders
op de grens tussen Sint-Laureins
en West Zeeuws-Vlaanderen. Al
tien jaar zie ik regelmatig patrij
zen in mijn tuin, maar nooit kon
ik deftige beelden maken van die
mysterieuze vogels. Ze bezochten
af en toe de tuin en de naburige
akkers zonder dat ik een bepaald
patroon in hun bezoeken kon
herkennen.
De voorbije winter kwam een
koppeltje af en toe op de voe
derplaats een graantje meepik
ken.
Dagelijks gooide ik wat graan
aan de rand van de haag.
Fazanten en soms patrijzen volg
den de haag tot bij de voeder
plaats, waar ze dan even uit de
dekking kwamen. Dit geeft aan
hoe belangrijk een haag is in hun
leefgebied.
In het vroege voorjaar kon ik het
koppeltje patrijzen bijna dage
lijks waarnemen. Ze waren dan
immers goed zichtbaar in het
korte gras. Mijn schuilhut stond
al een ganse winter bij de voe
derplaats, met als gevolg dat ze
de hut goed gewoon waren.
Begin april was het koppeltje
patrijzen dagelijks te zien in de
tuin. Het was op dat moment dat
ik de eerste, degelijke beelden
kon maken. Onder andere van
een roepend mannetje, dat recht
in de lens keek.
Het gras begon steeds hoger te
groeien en het werd steeds moei
lijker om de patrijzen waar te
nemen. Maar ik had het vermoe
den dat ze ergens in de buurt
hun nest zouden bouwen.
'Bouwen' is misschien teveel
gezegd, want het nest is eigenlijk
maar een kuiltje ergens tussen de
begroeiing.
De maanden mei en juni waren
patrijsstil. Het gras stond op dat
moment een meter hoog, waar
door het onmogelijk was om nog
iets waar te nemen in de hooi-
weide. Ook hoorde ik de patrij
zen niet.
Het werd eind juni en dus tijd om
het gras te maaien. Bewust had
ik de maaibeurt uitgesteld van
wege mijn vermoeden van broe
dende patrijzen in de weide.
Tijdens het maaien liepen we let
terlijk in het nest. Het wijfje
vloog weg en een aantal eieren
waren stukgetrapt. In totaal
bestond het broedsel uit 16
eieren, wat voor een patrijs een
groot legsel is. Meestal bestaat
een patrijzennest uit een 12-tal
eieren.
Het koppeltje bleef nu in de
onmiddellijke omgeving van het
nest verbaasd rondlopen. Na
twee uur werd het duidelijk dat
ze niet meer verder zouden broe
den. Hun leefomgeving was
immers totaal veranderd: een
jungle van gras was nu herscha
pen in een glad geschoren gras
veld. Dit geeft ook aan hoe
belangrijk het is om te wachten
tot juli om bijvoorbeeld wegber
men te maaien in gebieden waar
akkervogels als patrijzen voorko-
De tien eieren die nog intact
waren, hebben we in een broed-
kast gelegd. De volgende dag (26
junikwamen de kuikens uit het
ei. Twee kuikens zijn de eerste
dagen gestorven, omdat hun
pootjes vervormd waren en ze er
niet konden op lopen. Een derde
kuiken met hetzelfde probleem
hebben we nog min of meer
kunnen 'corrigeren' door het een
dag in een doos voor eieren te
steken. Dit op aanraden van
iemand die er ervaring mee
heeft. Na een dag in de doos
stapte het kuiken weer op zijn
pootjes, maar de tenen stonden
verkeerd. Een vriend die veearts
is, heeft het voetje minitieus
gefixeerd met een soort gips.
Ondanks die behandeling is het
met de tenen toch niet helemaal
in orde gekomen.
De kuikens zaten in een houten
bak in de living onder een warm-
telamp. We gaven de kuikens
gedroogd insectenvoer, dat in de
handel te verkrijgen is en leven
de insecten. Dagelijks kropen we
72 't duumpje 3/'07
