<r
de Milancovic-cycliciteit
genoemd. Het klimaat doorloopt
een volledige cyclus in 100.000
jaar en dat al ruim vier en een
half miljard jaar lang. Binnen die
cyclus zitten ook andere cycli van
ongeveer 41.000 en 26.000 jaar.
Deze cycli zijn het gevolg van
waar de aarde zich op de ellipti
sche baan om de zon bevindt
(excentriciteit), kleine schomme
lingen in de stand van de aardas
(tilt) en de tolbeweging (preces
sie) van de aardas.
Ook klimaatonderzoeker Roger
Pielke heeft problemen met de
modellen. Er wordt bij de model
len uitgegaan van een doorgaan
de opwarming van continenten
en, iets trager, van de oceanen.
Volgens Roger Pielke is dit een
verkeerd uitgangspunt, omdat
volgens hem de onderste 10 km.
van de atmosfeer, de troposfeer,
sinds 1995 niet meer opwarmt en
er sinds 2002 ook geen opwar
ming van het oceaanwater meer
is waargenomen.
(Natuurwetenschap en Techniek
nr. 11 2007).
Opwarming, kiem voor een
nieuwe ijstijd?
Als gevolg van opwarming smelt
het zee-ijs en verdwijnen de glet
sjers. Echter bij neerslagtoename
komt er in koude gebieden meer
sneeuw. Dat betekent dat het ijs
op Antarctica en zeker op
Groenland juist zou kunnen
groeien. Op Groenland wordt op
dit moment het ijspakket in de
centrale delen ongeveer net
zoveel dikker als wat aan de kus
ten afsmelt, volgens verschillende
wetenschappers. Groene kusten
van Groenland zijn al eerder
voorgekomen. De Vikingen zijn
er indertijd op geland. Dichter bij
huis is kortgeleden ontdekt dat
de witte hoed van de Mont Blanc
dikker is geworden door meer
sneeuwval. (NOS-journaal okto
ber 2007). Het klinkt tegenstrij
dig, maar een opwarming kan
heel goed een nieuwe ijstijd
inluiden. Bij een volledig smelten
van de Noordelijke IJszee kan de
lucht daar vocht verzamelen. Dat
vocht slaat vervolgens in de vorm
van sneeuw neer op het aangren
zende continent, waar dan een
ijskap kan gaan groeien.
(Oerlemans, 1995).
Nederland tot 2100
Voor het toekomstige klimaat
van Nederland gaat het KNMI
ervan uit dat de temperatuur 1
tot 2 gr. C. hoger wordt. Verder
zijn er twee modellen: één waar
bij de luchtstromingen blijven
zoals ze nu zijn en één waarin 's
winters neerslagbrengende wes
tenwinden waaien en in de
zomer droge warme oostenwin
den.
Overigens houdt het KNMI wel
rekening met 'verrassingen': zo is
b.v, niet helemaal duidelijk wat
de rol van de wolken zal zijn of
wat er gebeurt als de Golfstroom
zou stilvallen (zie Kader).
Dergelijke onzekerheden bij
wetenschappers zijn in het IPCC-
rapport weggelaten.
Temperatuur in Nederland
Tussen 1000 en 1900 is de tempe
ratuur in Nederland in grote lij
nen stabiel gebleven met een
daling van 0,15 gr. C. Lokaal
wordt het klimaat beïnvloed
door hoogte, begroeiing, kleur
van het aardoppervlak, water
e.d.
In de genoemde tijd hebben zich
wel enkele klimaatfluctuaties
voorgedaan. Zo was er van
de10de tot de 14de eeuw het
zogenoemde Middeleeuws kli-
maatoptimum. De temperatuur
lag toen wat hoger dan nu het
geval is. Van 1650 tot 1750 was
het daarentegen erg koud. Deze
periode wordt de Kleine Ijstijd
genoemd. Deze schommelingen
worden toegeschreven aan meer
of minder activiteit van de zon.
Het is jammer dat de mitsen en
maren van de wetenschappers
niet worden overgenomen door
de IPCC. Vooral de media schet
sen een beeld dat het om een
zekerheid gaat, waaraan niet valt
te tornen. Blijkt het er echter in
de toekomst anders aan toe te
gaan, dan krijgen de weten
schappers de schuld en haakt de
politiek en het volk massaal af
met alle gevolgen voor onze leef
omgeving. Ook de wetenschap
als geheel zal aan geloofwaar
digheid inboeten.
Door zoveel aandacht te laten
uitgaan naar de uitstoot van CO2
en klimaat, bestaat het gevaar
dat geprobeerd wordt het kli-
Golfstroom
Deze warme oceaanstroom vormt een
deel van de wereldwijde "oceanische
transportband". Een deel van de
Golfstroom buigt ten zuiden van IJsland
af naar het westen en koelt af. Het
koude, zoute water aan de oppervlakte is
zwaarder (grotere dichtheid) dan het
water eronder en zinkt. Dit zinken vormt
een trekkracht op de Golfstroom.
Wanneer als gevolg van smelten van
grote ijsmassa's dit water minder zout
wordt, bestaat de mogelijkheid dat de
dichtheid (het soortelijk gewicht) zodanig
wordt dat het water niet zinkt, waardoor
de trekkracht sterk vermindert. De
Golfstroom zal dan volledig ter hoogte
van Spanje naar het zuiden ombuigen. In
dat geval wordt een temperatuurverla
ging van enkele graden voor Noordwest
Europa verwacht. Dat zou een nieuwe
(Kleine) IJstijd inluiden.
maat te "redden" door vastleg
gen van de vrijgekomen CO2 in
plaats van reductie van fossiele
brandstoffen. Ander menselijk
ingrijpen dat bijdraagt aan lokale
klimaatveranderingen, zoals ont
bossing, kaal gesteente door ero
sie als gevolg van verkeerd land
gebruik, droogleggen van moe
rassen (vermindering methaan-
uitstoot maar ook vermindering
verdamping en daarmee ook
temperatuurverhoging en ver
mindering van regenval), verste
delijking enz. verdwijnt in de dis
cussie naar de achtergrond.
Een heel belangrijk probleem bij
dit alles is dat de wereldbevol
king maar blijft groeien.
In de wetenschappelijke wereld is
geen consensus over de maatre
gelen die moeten worden getrof
fen.
Moeten we dan maar niets
doen?
Nee. Besparen op het energiege
bruik is ook zonder opwarming
noodzakelijk, want de voorraden
fossiele brandstoffen zijn eindig.
Het zoeken naar andere, schone
re, energiebronnen is eveneens
een goede zaak. De vraag is of
CC>2 opslag, waarover nu een dis
cussie woedt, een oplossing kan
bieden. Het is een zeer kostbare
zaak en het kost veel energie.
Literatuur:
Kroonenberg, S.B., 2006, De menselijke
maat, Atlas
Geurts, H.,van Dorland, R. 2005,
Klimaatverandering, Teleac/KNMI,
Kosmos-Z&K Uitgevers,
Utrecht/Antwerpen
www.KNMI.nl
6 't duumpje 4 '07
