Ontsnapte vijverplanten
zorgen voor problemen
door Awie de Zwart
In de diverse tuincentra is een levendige handel in waterplanten. Er is een
groot aanbod van moeras- en zuurstofplanten. Bekende planten die we
ook in het wild tegen komen, maar de laatste tijd ook steeds meer exo
tische soorten. En die laatste categorie leidt soms tot grote problemen.
Hoewel het in onze streek (nog) meevalt kan het geen kwaad om hier op
tijd aandacht voor te vragen.
Wie zelf een vijver heeft kent het ver
schijnsel. In het begin blijven de plant
jes klein en komen moeilijk op gang
maar als ze eenmaal gaan groeien dan
is het einde zoek. Onstuitbaar verme
nigvuldigen de planten zich en al snel
is de vijver te klein. Het open water is
verdwenen en heeft plaats gemaakt
voor een dikke brei waterplanten. Er
moet ingegrepen worden.
Maar dan, wat te doen met deze vitale
waterplanten. Het stuit vele mensen
tegen de borst om gezonde waterplan
ten zomaar in de groene container te
gooien. Dus wat lijkt dan logischer dan
de groene massa toe te vertrouwen
aan de dichtstbijzijnde sloot of drink
put. Dat is een win-win situatie zonder
verliezers zou je denken. Immers
het overtollige vijvergroen krijgt een
tweede leven en de natuur wordt een
handje geholpen. Maar niets is minder
waar. Het inbrengen van een vreemde
soort (floravervalsing) in een bestaan
de plantengemeenschap leidt in veel
gevallen tot problemen. Soms kan het
zelfs leiden tot het verdwijnen van de
oorspronkelijke begroeiing.
Waternavel
In een eerder artikel is al eens uitge
weid over de negatieve effecten van
de Grote waternavel. Deze waterplant
belandde vanuit Zuid Amerika in het
tuincentrum en na een tussenstop er
gens in een vijver uiteindelijk in de vrije
natuur. En daar ontpopt de plant zich
inmiddels tot de killer van de kanalen.
Mede doordat de natuurlijke vijanden
(nog) ontbreken wordt de plant geen
strobreed in de weg gelegd en kan
zich explosief uitbreiden. Riviertjes en
kanalen groeien binnen korte tijd volle
dig dicht. Veel kosten en moeite moe
ten worden ingezet om de waterlopen
open te houden. Maar voorlopig lijkt
het nog dweilen met de kraan open.
Nieuwe indringers
Hoewel de eerste alarmerende be
richten over de Grote waternavel pas
dateren van een paar jaar geleden is
dat nieuws alweer naar de achtergrond
verdreven door het
verschijnen van
een nieuwe indrin
ger in het natte mi
lieu. Het betreft de
Waterteunisbloem
die van oorsprong
afkomstig is uit
Noord Amerika. Een drijvende forse
waterplant met prachtig gele, op teu
nisbloem gelijkende bloemen. Evenals
de waternavel een krachtige groeier
die in korte tijd grote wateroppervlak
ten kan bedekken. Een verstikkend
drijvend tapijt dat de oorspronkelijke
watervegetatie volledig overwoekert.
En het afgelopen jaar is ook de nauw
verwante Kleine waterteunisbloem
voor het eerst gevonden in Nederland.
Ook deze plant heeft, afgaande op
berichten uit omliggende landen, een
weinig hoopvol c.v. En zo wordt de
lijst van problematische nieuwkomers
gestaag langer en langer.
Maatregelen
Als gevolg van de grote problemen die
sommige nieuwkomers veroorzaken
is in 2006 het Consortium Invasieve
Plantensoorten opgericht. Dit consor
tium heeft als taak te bekijken welke
planten problemen veroorzaken en wat
daar aan te doen is. Eén van de maat
regelen die inmiddels zijn genomen
is een verkoopverbod voor een aantal
vijverplanten. Zo mogen de Grote
waternavel en de Waterteunisbloem
niet meer worden verkocht. Andere
probleemgevallen als Watercrassula,
Cabomba, Kleine waterteunisbloem,
Parelvederkruid en Moeraslantaarn
zijn nog wel te koop. Wees dus alert en
gooi overtollig vijvergroen nooit weg in
de vrije natuur!
Waterpest
Het uitzetten van uitheemse water
planten is overigens niet iets van de
laatste jaren. Ook uit de 19e eeuw zijn
voorbeelden bekend hoe het volledig
uit de hand kan lopen. Een van de
sprekendste voorbeelden betreft de
Brede waterpest (what's in the name).
Deze plant die oorspronkelijk uit Noord
Amerika afkomstig is werd omstreeks
1820 in Engeland ingevoerd. Daar
bleek al snel dat het morsen van één
enkel takje in het water een onge
kende vermenigvuldiging tot gevolg
had. Toen het plantje in 1859 in handen
van een Utrechtse professor viel kon
deze het niet laten, aangestoken door
de "enthousiaste" verhalen uit Enge
land, ook hier een plukje waterpest aan
het water toe te vertrouwen. Met alle
gevolgen van dien. Binnen twee jaar
waren alle watergangen in de ruime
omgeving volledig verstopt en werd het
scheepvaartverkeer ernstig gehinderd.
Inmiddels anderhalve eeuw later is de
situatie totaal anders. Onder invloed
van de veranderde waterkwaliteit is de
Brede waterpest zo sterk achteruit
gegaan dat het is beland op de Rode
Lijst! Het kan dus verkeren. Dit geeft
misschien wat hoop voor de huidige
generatie probleemgevallen maar
laat u niet misleiden, want behaalde
resultaten uit het verleden bieden geen
garantie voor de toekomst.
Overzicht invasiesoorten West Zeeuws-Vlaanderen
(voor zover bekend).
- Grote waternavel Retranchement
- Watercrassula Breskens
- Parelvederkruid Oostburg, Zuidzande
