Jacobskruiskruid
en de Sint-jacobsvlinder
door Anna Almekinders
Jacobskruiskruid komt nogal eens in het nieuws omdat de plant zeer
giftig is voor veel dieren. Een probleem daarbij is is dat de plant sterk
uitbreidt. Toch zijn er ook dieren, vooral insecten, die afhankelijk zijn van
kruiskruidsoorten en met name van Jacobskruiskruid. Misschien geeft dat
mogelijkheden voor biologische bestrijding?
Jacobskruiskruid is erg giftig voor
vooral paarden en runderen. Wanneer
deze planten in de wei staan worden
ze niet gegeten, maar wanneer ze
gedroogd in hooi worden aangeleverd
herkennen de dieren deze planten niet
en eten ze op. De gifstoffen, alkaloï
den, hopen zich op in de lever tot een
dodelijke hoeveelheid is bereikt. Dat
betekent dus dat bij hoge consumptie
een beest snel zal sterven. Bij af en
toe een hap Jacobskruiskruid zal het
langer duren, maar wanneer de boven
grens is bereikt treedt onherroepelijk
de dood in. Vanouds kwamen deze
planten vooral voor in de duinen. Aan
het eind van de vorige eeuw zijn er ter
verfraaiing van wegbermen bloemen
ingezaaid, waaronder Jacobskruis
kruid. Dat betekent dat ze nu ook meer
in het binnenland voorkomen. De plant
gedijt goed op de lichtere gronden. Het
zaadpluis zorgt voor de verspreiding.
Bestrijding is niet eenvoudig. In hooi
land moeten de planten er daadwer
kelijk uit. Een remedie die wel wordt
toegepast in b.v. wegbermen is om
de bloemen af te maaien. Hierdoor
probeert men de uitbreiding te beteu
gelen.
Een andere kant is dat de bloemen
prima nectarleveranciers zijn. Vaak
zitten er vlinders en andere insecten
op. Er zijn zelfs vlinders die afhankelijk
zijn van deze plant, omdat Jacobskruis
kruid (bijna) de enige voedselplant
voor de rupsen is. Dit zijn de bekende
Sint-jacobsvlinder, een dagactieve
(macro-)nachtvlinder en de micro-vlin
ders Cochylis atricapitana en Eucosma
campoliana. In deze bijdrage gaat het
over de Sint-jacobsvlinder.
De Sint-jacobsvlinder behoort tot de
familie van de beervlinders. De we
tenschappelijke naam Tyria jacobaeae
geeft al aan dat de vlinder zijn naam
ontleent aan het Jacobskruiskruid
waarvan de wetenschappelijke naam
luidt: Senecio jacobaea.
Het is een opvallende vlinder met
een zwart-grijze voorvleugel en een
dieprode achtervleugel. Onderaan de
voorvleugel zitten in het donkere veld
twee rode punten en langs de buiten
rand een rode streep. Eigenlijk zijn ze
nauwelijks te verwisselen met een an
dere soort. Dat ze nog wel eens Sint
jansvlinders worden genoemd heeft
Sint-jacobsvlinder, Tyria jacobaeae
Hans van Kuijk).
Jacobskruiskruid Senecio jacobaea cHans van Kuijk],
