Ook Duits viltkruid slaat tent
op in de Versche polder
Awie de Zwart
In het vorige artikel kon u lezen over de vondst van Graslathyrus in de
Versche polder bij Retranchement. Een mooie vondst die het gevolg was
van natuurherstel. Maar daar bleef het niet bij. Enige weken later ver
schenen op min of meer kale grond massaal zeer kleine viltgrijze kiem-
plantjes. Een ruwe schatting leverde al snel meer dan duizend exempla
ren op. Voor determinatie was het echter nog te vroeg. Later in de zomer
verschenen de typische bloeiwijzen. Geen duidelijke bloemen maar een
soort ronde pluizenbol aan de uiteinden van de kleine plantjes. Wie niet
beter wist zou menen dat de plant al was uitgebloeid. Bovendien, wie niet
goed keek zou er ook nog eens straal aan voorbij zijn gelopen want de
plantjes waren maar enkele centimeters hoog. De onbekende éénjarige
werd op naam gebracht als Duits viltkruid.
Duits viltkruid cAwie de Zwart],
Ernstig bedreigd
Duits viltkruid is een grote bijzonder
heid in ons land. De plant is uiterst
zeldzaam en wordt op de Rode Lijst
betiteld als Ernstig Bedreigd. Dat zijn
klare termen die aan duidelijkheid niets
te wensen over laten.
Vroeger was het plantje ook al geen
algemene verschijning in Nederland
en Vlaanderen maar de laatste decen
nia is het zeer sterk achteruit gegaan.
Mede als gevolg van de sterke ver
mesting van het milieu zijn geschikte
groeiplaatsen verdwenen. Schrale
open vegetaties groeiden door het toe
genomen mestaanbod dicht en lieten
geen ruimte meer voor het kleine Duits
viltkruid.
Toch was er eind jaren tachtig en begin
jaren negentig plots weer een tijdelijke
opleving voor het Duits viltkruid. Die
was het gevolg van de grootschalige
V
deltawerken in de provincie. Zo ver
scheen het plantje op enkele droogge
vallen zandplaten in het Veerse Meer
nadat het getij was weggevallen. Later
vormde het kunstmatig opgeworpen
werkeiland Neeltje Jans een nieuw
tijdelijk bolwerk voor de soort. Je kon
er geen stap verzetten of je kruiste het
pad van deze onopvallende grijze muis.
Inmiddels zijn beide groeiplaatsen
door de voortgaande successie van de
vegetatie al weer sterk op hun retour
of zelfs verdwenen.
Geschiedenisboeken
In West Zeeuws-Vlaanderen ontbrak
de soort, afgezien van één zeer oude
waarneming bij Sint Kruis, tot nog toe.
Maar daar is nu dus verandering in
gekomen. Het lokaal weggraven van de
voedselrijke bouwvoor in de Versche
polder heeft een nieuw leefgebied
voor Duits viltkruid blootgelegd. Een
voedselarme zandbodem met schaarse
begroeiing. De hoge aantallen doen
vermoeden dat de plant hier al een
paar jaar aanwezig is.
Toch zal de aanwezigheid van Duits
viltkruid ook in dit gebied hoogstwaar
schijnlijk tijdelijk zijn. Als de vegetatie
zich verder ontwikkelt zal de grasmat
zich geleidelijk sluiten en verdwijnt de
biotoop. Het viltkruid zal het onderspit
delven en in de geschiedenisboeken
verdwijnen. De zeer bescheiden con
currentiekracht stelt hem niet in staat
het gevecht met andere planten aan te
gaan. Daarom is het te hopen dat voor
het uitdoven van de populatie minstens
één van de voortgebrachte zaadjes
elders een nieuw leven kan beginnen.
Volgend jaar
Ooit was de Versche polder voorbe
stemd om te worden volgebouwd met
vakantiehuisjes. Bungalows om on
dermeer Duitse toeristen onderdak te
bieden. De bouw werd echter afgebla
zen en het gebied viel in handen van
de natuur. En nu, vele jaren later, heeft
uitgerekend Duits viltkruid zijn tenten
opgeslagen in het gebied.
Maar net als bij de Duitse toeristen is
het ook bij de plantjes van het Duits
viltkruid iedere keer weer de vraag:
keren ze volgend jaar weer terug?
