Kauwen foerageren vaak in grote groepen
tJaap Poortvliet],
in de ruines van vele gebombardeerde
steden een opvallende toename van
kauwnesten kunnen constateren
[A.Corti]. Absurd genoeg waren er
toen veel droom-nestlocaties. Slapen
en broeden doen de kauwen in grote
groepen. En, ze verstoppen schoor
stenen met hun nesten. Vele schoor
stenen! En verstopte rookgasafvoeren
zijn gevaarlijk. En ze doen ook aan
nestpredatie. Een prachtig voorbeeld
zagen we tijdens een excursie onder
leiding van Jaap Poortvliet in het na
tuurgebied Sophiapolder. Daar zagen
we dat meerdere kauwtjes een op het
nest zittende geoorde fuut het leven
zuur maakte. "Wat zonde, doe wat I"
hoorde ik naast mij een dame zeggen.
Inderdaad, zonde om te zien maar ook
"eten en gegeten worden". Ingrijpen
zou verstoren zijn!
Tijdens mijn werk kwam ik heel veel
bij boeren. Daar hoorde ik dat ze soms
gaten pikken in de plastic verpakkin
gen van hooibalen. Wat dan weer, door
vocht, schimmel veroorzaakt in het
hooi. Dus ook hier: er moeten niet te
veel kauwen komen!
Ik zie ze ook wel eens op de bermen
aan de kust naar mosselen zoeken. Of
is het gevaarlijk dit te schrijven nu de
mosselvissers het ook moeilijk heb
ben?
Toch iets positiefs! Buurtbewoners aan
de Eggestraat in Alkmaar ontdekten
woensdagmiddag 24 maart een in
nood verkerende kauw. Hij zat met zijn
kop vast tussen een muur en een dak
goot. De hoogwerker van de brand
weer moest er aan te pas komen om
het arme dier uit zijn benarde positie te
bevrijden. De kauw werd met o.a. een
gezwollen oog overgebracht naar de
vogelopvang in Langedijk. Duidelijk is
dat de buurtbewoners kauwen niet als
schadelijk zien... toch
Gaaien
Gaaien, vroeger Vlaamse gaaien
genoemd. Ook een kraaiachtige en
hamstert niet alleen eikels! Hiervan is
al heel lang bekend dat ze een slechte
reputatie hebben en dat het lelijke
nestrovers zijn die héél wat eieren
en jongen van zangvogeltjes soldaat
maken (Ko Zweeres 1952], In hun
optreden zijn ze stoutmoedig, levendig,
rusteloos, rumoerig en agressief. We
zien er thans steeds meer dus.er zijn
er ook meer. Het nuttigen van jonge
zangvogels werd hen door beheerders
van natuur- en jachtgebieden niet altijd
in dank afgenomen.
Maar waarom? Predatie van eieren en
jonge vogels is in feite eten en gegeten
worden. Gewoon NATUURIijk. Zoals
dat hoort in het veld. Het is dan ook
onwaarschijnlijk dat dit continu veel
invloed heeft op de bevolkingsdicht
heid van de door predatie bedreigde
soorten.
De zwarte kraai
Een intelligente vogel. Stond lang
op de zwarte (Q lijst van de jachtop
zieners. Houders van een jachtakte
pleegden er altijd wel flink wat op te
ruimen zoals dat heet.
Uit oude rekeningen van het Brugse
Vrije weten we dat de officiële bestrij
ding van kraaien, zwarte vlegels, een
aanvang nam rond 1480. In de laatste
helft van de 16e eeuw was de vervol
ging zo intensief dat de kraaien [en
roeken] in het Brugse Vrije bijna waren
uitgeroeid. Voor elke kraaienkop werd
een premie gegeven.
Ook al in 1941 waren verwoede vo
gelbeschermers gebeten op zwarte
kraaien wegens... alweer... de roof
van eieren en jonge vogels.
De boeren hadden vroeger ook niet
veel op met kraaien. Op oude prenten
4
zie je dan ook wel vogelverschrikkers
op de akkers staan. Nu weten we door
onderzoek dat de schade die ze aan
kiemend zaad aanrichten gedeeltelijk
wordt gecompenseerd door de enorme
hoeveelheden schadelijke insecten die
ze eten. En ik geloof dat ook.
Vanuit mijn keukenraam zie ik een
groep, samen met meeuwen, voortdu
rend pikken in de door de boer voor
het eerst na de winter bewerkte akker.
De oude Germanen lieten de gedode
vijanden op het slagveld liggen als
voedsel voor wolven en kraaien.
Hoe vaak komen we ze niet tegen op
de polderwegen pikkend in een dode
egel? Of zoals in de Sophiapolder:
twee kraaien die een jong konijntje
aanvielen en hem zelfs even mee door
de lucht namen. Of op het strand pik
kend in een dode vis? We zien ze toch
ook in de winter, zittend op paaltjes
aan de zeewering? Wachtend op laag
water zodat ze kunnen overgaan op
schelpdierenvangst.
Een mooi voorbeeld van de haat tegen
zwarte kraaien was en is het hangen
van een dode kraai aan paal of hek.
Er was zelfs nog een tijd dat een pre
mie werd betaald voor elke ingeleverde
kraaienpoot! En toen bleken er ineens
veel kraaien te zitten.
Jac. Thijsse doet al in de jaren '20 van
de vorige eeuw vermelding van grote
aantallen kraaien op hun slaapplaatsen
in de duinen. Het was in die tijd ook
een algemeen voorkomende broed-
vogel. Daarnaast zag je vele kraaien,
samen met meeuwen op de toen nog
aanwezige vuilnisbelten.
Hun aantal is ook het grootst in koude,
kille, winters. Bij trek werden in okto
ber 1948 dicht aaneengesloten troepen
kraaien en kauwtjes waargenomen.
Maar ook vaak een ongebroken stroom
van zangvogeltjes! Volgens de Avi
fauna van West Zeeuwsch-Vlaanderen
1957-1967 broedden er rond 1948
slechts enkele exemplaren. Wat hoe
veelheden betreft nog de volgende
slaapplaatswaarnemingen in een el-
zenbos begin de jaren 60 van de vorige
eeuw van Hugh P. Gallacher, vermeld in
"Vogels leren kennen". "Duizenden en
duizenden kraaiachtigen die we in de
duisternis nauwelijks konden onder
scheiden vlogen verschrikt vlak over
onze hoofden".
Tot ca. 1967 bij ons een schaarse
