Visdiefjes pluizen braakballen
ekkaart
muizenschedelresten
in uilenbraakballen
handen te hebben om te bepalen waaruit
de maaltijd heeft bestaan.
Nu is dit hele verhaal voor kinderen wat
lastig, maar om enige indruk te krijgen over
hoe het er in de natuur toegaat, eten en ge
geten worden, is het pluizen van braakbal-
len een leerzame speurtocht, zeker in een
jaargetijde waarin het wat fris is om naar
buiten te gaan.
Over de opkomst hadden we niet te klagen.
De oudste jaargang van de Visdiefjes is in
middels doorgestroomd naar het voortge
zet onderwijs en onze jeugdbegeleid(st)ers
hadden basisscholen benaderd om nieuwe
aanwas voor de Visdiefjes te vergaren.
26 kinderen leverden het bewijs dat ze
hierin zeer geslaagd waren.
De bijeenkomst begon met het verto
nen van een filmpje over het pluizen
van braakballen, over muizen en over de
soorten uilen die we in onze streek kunnen
tegenkomen.
Hierna ging de leskist van Natuur Zo
uit Terneuzen open en er kwamen allerlei
loepjes, prikkertjes, pincetjes en kwastjes
tevoorschijn, om de uileballen uiteen te
rafelen en de botjes schoon te maken. Ter
voorbereiding op verdere 'determinatie'
Muizen vormen toch wel het hoofdgerecht
voor uilen. Vaak zul je dus complete mui
zenskeletjes terugvinden in de braakballen.
Ze pakken echter ook wel eens jonge vogel
tjes, kikkers en padden. Van de insecten die
ze eten, vind je vooral pantsers terug, zoals
de rugschilden van torren en kevers.
Het pluizen van braakballen lijkt een wat rare activiteit, dus tijd er in ons blad
enige aandacht aan te schenken.
Wat is een braakbal
Uilen eten hun prooi met huid en haar op.
De deeltjes die ze niet kunnen verteren,
zoals schedeltje, botjes en haren, komen
terecht in hun braakballen. Die braakbal
len geven dus niet alleen een indruk welke
uilen er in de streek rondvliegen, maar de
inhoud van de braakballen helpt ons ook
op weg als we willen weten welke kleine
zoogdieren er bij ons rondstruinen. Veel
van dat kleine grut gaat alleen in de nach
telijke uren op pad, waarin de mens weinig
kan zien, in tegenstelling tot een uil, die
juist dan op zijn best is.
Door het uitpluizen van een braakbal kun je
dus heel wat te weten komen. Dat lijkt een
smerig werkje, maar in de praktijk valt dat
nogal mee.
Soort braakballen
Als je een braakbal vindt, is het zaak op
vorm, kleur en vindplaats te letten. Vind
je in een schuur een nagenoeg zwarte
braakbal, die nagenoeg eirond is dan is het
een braakbal van een kerkuil. Tref je een
grijze bal aan in een naaldbos, dan is deze
braakbal waarschijnlijk van een ransuil. En
een steenuil maakt ronde bruinachtige
braakballen die bestaan uit chitineschildjes
van kevers en lieveheersbeestjes. Vaak zit er
ook zand en aarde in de braakballen van de
steenuil.
Dit slikt hij mee naar binnen bij het opeten
van regenwormen. Heb je een vergelijk
bare bruine braakbal zonder zand, dan is
het er een van een torenvalk. Die eet geen
regenwormen en daarom ontbreekt hier
het zand.
Het meest instructief zijn de braakballen
van kerkuilen. Die kunnen een hele mui
zenschedel naar binnen werken, dus dan
ben je ervan verzekerd alle puzzelstukjes in
