9
even moeilijke namen, bleven verder buiten
schot: Thiacloprid, Acetamiprid, Dinotefuran
en Nitenpyram. Het besluit richtte zich ook
op slechts een beperkt aantal gewassen. De
verbodsperiode is bovendien maar tijdelijk.
En, omdat het verbod per 1 december ingaat,
kon bijvoorbeeld het winterkoolzaad dat in
de herfst werd gezaaid nog gewoon één keer
worden behandeld. Dat is inderdaad naar
de letter van de nieuwe wet, maar toch ook
een soort Echternach-processie: drie stap
pen vooruit - twee stappen terug! Kortom,
het Europese volk komt met een afgezwakt
besluit en het bijenvolk betaalt de prijs.
De langere termijn
Het gaat eigenlijk om meer dan bijen alleen.
Verdwijnen de chemische middelen uit het
milieu? Hoopt het gif zich op en beïnvloedt
het het bodemleven? Belandt het van de
akkers in de omgeving in het water waar
waterfauna er mee te maken krijgt? Is de
bijensterfte misschien alleen nog maar een
zichtbaar topje van een ijsberg? Om hierop
een antwoord te krijgen, kijkt Dave Goulson
(universiteit van Sussex, Engeland) naar de
invloed van neonicotinoïden op hommels.
Hij onderzoekt of er jaren later schade op
treedt op plaatsen waar de pesticides al eer
der zijn gebruikt. Het gaat hem erom vast
te stellen welke dosis schadelijk is. Verder of
er verschil is tussen wilde soorten, die vrij
rondvliegen en misschien keuzes kunnen
maken, en de gedomesticeerde honingbij,
die doelbewust wordt ingezet op plaatsen
waar ze nodig is.
Bestuiving met de hand
Onderzoek naar experimentele handbe-
stuiving door Simon Potts (universiteit van
Reading, Engeland) gunt ons een blik op
de vruchtzetting bij aardbeien. Eén ding
is wel duidelijk: er gaat veel tijd zitten in
het bestuiven met de hand en het is ook
een heel precies werkje. Zoiets doen wij de
bijen dus niet na - of op zijn best maar heel
gebrekkig en op zijn elfendertigst! Bij de
handbestoven planten in dit experiment liet
hij vruchten zien die niet als prijswinnende
aardbeien herkenbaar waren! Bijensterfte
schaadt niet alleen de biodiversiteit; minder
bestuiving van planten is ook een flink risico
voor de voedselvoorziening, vooral van
groenten en fruit. Als je TV-beelden mag
geloven, is in zuidoost China al voedsel
schaarste ontstaan na de overkill van bijen
door pesticiden! De teelt van appels zouden
ze inmiddels hebben stopgezet omdat het
handwerk te bewerkelijk werd. Hoe hun
'handbestoven' fruit er verder uitzag, kreeg
je niet te zien.
Wilde insecten in hun element
Begin maart 2013 publiceerde Science een
onderzoek dat de honingbij niet alleen de
bestuiving voor haar rekening neemt. Wilde
bijen, zweefvliegen, hommels, vlinders of
vliegen bestuiven even goed, soms zelfs ef
fectiever! En wilde insecten en honingbijen
vullen elkaar ook nog aan. Daarom moet de
leefomgeving van wilde insecten zo goed
mogelijk verbeteren, want dat is de enige
manier om ze aan te trekken - die kun je
niet gauw even in korven bijbestellen!!
Je moet dan denken aan de natuur
rondom de akkers en aan de met bloemen
ingezaaide akkerranden. Die zijn bedoeld
voor de effectieve biologische gewasbe
scherming, maar leveren ook bijenvoedsel
en lokken ook bestuivende wilde insecten,
(zie Walter de Milliano: Bloeiende akker
randen, Duumpje jrg. 39 nr. 3 Duumpje jrg.
38 nr. 3)
En het gaat om de EHS, de Ecologische
Hoofdstructuur, de natuurgebieden tus
sen de akkers hier.
En natuurlijk helpt goed maaibeleid van
wegbermen. Bloemrijke wegbermen zijn
in de nazomer nog een rijke, noodzake
lijke voedselbron voor bijen en insecten
- eenmaal gemaaid vinden ze het een
groene woestijn, kaal en leeg. Ordelijke
bermen dienen de verkeersveiligheid, dat
natuurlijk wel! Maar langs rechte stukken
autoweg heeft verkeer geen belang bij
meters geschoren grasland aan beide
kanten!
Tenslotte kunnen we in onze eigen tuin
kiezen voor meer bloeiende bloemen,
bomen en heesters.
Geld
Onderzoek door J. en V. Wickens (universi
teit van Leeds, Engeland) levert interessante
gegevens op! De opbrengst van cultuurland
omringd door "flower strips" (zoals zij ze
noemen) ligt hoger dan vergelijkbaar land
verderop. Omdat meer hommels op de
bloemen afkwamen en de bestuiving ver
beterde, nam het aantal zaden in potplan
ten met 50% toe in vergelijking met elders.
Bovendien bespaarden ze op bestrijdings
middelen. Is zo'n omschakeling op grote
schaal duurzaam en rendabel haalbaar,
vraag je dan? Volgens sommige schattingen
zou de productie in de land- en tuinbouw
zonder de agrochemie wel 30 - 40% lager
kunnen uitvallen. Dat zijn gegevens waar
je bij de financiële bedrijfsvoering en de
voedselvoorziening niet omheen kunt.
Biodiversiteit in de stad
In augustus 2013 heeft de gemeente Rot
terdam een 'bijenberm' aangelegd van
19.500 m2 op de Gijsbert Karei van Hogen-
dorpweg - richting centrum, een brede
strook bloemen speciaal voor de honingbij.
Uit de steden komen verder berichten over
florerende bijenvolken: van stadsimkers uit
grote agglomeraties zoals London en Parijs,
en straks dus ook uit 's lands trotse haven
stad Rotterdam. De grote steden blijken een
paradijs voor bijen door allerlei bloemen op
korte afstanden in de stadstuintjes, door la
nen met bloeiende kastanjes in het voorjaar
of iindenbloesems in de zomer. Hun honing
smaakt goed, de bijensterfte is gering, en
met de bijenkorven dikwijls hoog op de
daken schijnen de diertjes een grotere rust
te bezitten dan hun familie op de buiten.
Het lijkt er verder op dat bijen het in de stad
zo goed doen door het ontbreken van (veel)
chemische bestrijding!
Dat zijn mooie kansen voor de bijen!
