25 jaar Ecologische Hoofdstructuur
11
Na zo'n 25 jaar geleden gestart te zijn met aanleg van de EHS, is het nu een
gepast moment eens te bezien wat de nieuwe natuur gebracht heeft. Onze ver
eniging zal een aantal kenmerkende gebiedjes met een bezoek vereren waar
over Awie de Zwart u in een drietal artikeltjes nader informeert. In dit artikeltje
gaat hij nader in op de grondslagen van de EHS. De foto's zijn eveneens van zijn
hand.
Het landschap in onze streek is in de afgelo
pen decennia ingrijpend veranderd. Bredere
wegen, nieuwbouwwijken en vakantie
parken zijn aangelegd, ruilverkavelingen
uitgevoerd en in het kader van de Ecologi
sche Hoofdstructuur is flink geïnvesteerd in
het uitbreiden en verbinden van bestaande
natuurgebieden. Inmiddels is het 25 jaar
geleden dat het EHS-plan door de overheid
werd gepresenteerd en is een flink deel van
de plannen gerealiseerd.
Groene snelwegen
Sinds de Tweede Wereldoorlog is de biodi
versiteit in Nederland sterk achteruit gegaan.
Door de aanleg van wegen, stedelijke
uitbreiding en de snelle opmars van de mo
derne grootschalige landbouw kwamen veel
natuurwaarden ernstig in het gedrang. Wat
restte, was klein en versnipperd. Hierdoor
kwamen veel kleine populaties in een isole
ment terecht, waardoor ze extra kwetsbaar
werden en soms lokaal uitstierven.
Om verdere achteruitgang te voorkomen is
25 jaar geleden een revolutionair offensief
plan bedacht: de Ecologische Hoofdstruc
tuur (EHS). Dit plan kwam in het kort neer op
de aanleg van groene "snelwegen" tussen
bestaande natuurgebieden. Groene linten
die geïsoleerde populaties weer in contact
moesten brengen met elkaar zodat vers
bloed de populaties kon versterken. Daar
naast werden, voor zover mogelijk, de be
staande kernen van kwetsbare natuurgebie
den in een ruimer jasje gestoken. Hierdoor
waren ze beter bestand tegen de negatieve
invloeden van buitenaf zoals vermesting,
verdroging, vervuiling en verstoring. Om dit
alles te realiseren zijn in de afgelopen 25 jaar,
op basis van vrijwilligheid, veelal onrendabe
le landbouwgronden door de overheid opge
kocht, ingericht en daarna overgedragen aan
terreinbeherende organisaties. We hebben
het dan over Natuurmonumenten, Staats
bosbeheer en de provinciale landschappen,
zoals in onze regio Het Zeeuws Landschap.
Veuhels
Iedere verandering in de directe omgeving
van de mens kan vooraf rekenen op de
nodige scepsis. Bij nieuwe natuur is dat niet
anders. In het begin wordt er vaak denigre
rend gesproken over "een oerwoud van pa
len en prikkeldraad" en wordt met weemoed
gerefereerd aan de "kostbare landbouw
grond" die moest wijken voor de nieuwe
natuur, om er nog hoofdschuddend aan toe
te voegen "en da voor ne paar veuhels". Een
onderbouwd weerwoord over toekomstige
schoonheid en de huidige slechte toestand
van de natuur valt in zulke gevallen vaak stil
letjes in het stof.
In de loop van de tijd treedt echter acceptatie
op. De kale vlakte heeft zich ontwikkeld tot
een fraai, structuurrijk natuurgebied. Koeien
grazen tevreden in de kruidenrijke vegetatie,
terwijl een kwikstaart nerveus tussen de po
ten rondscharrelt op zoek naar de eiwitrijke
insecten. Struiken zijn uitgegroeid tot fraaie
blikvangers waar het tijdens de bloei gonst
van de bijen en hommels. In het ondiepe
water van de herstelde kreekarm waadt
moeder Kluut met haar drie jongen en bij het
vallen van de avond klinkt vanuit een heldere
veedrinkput het opgewonden gekekker van
de Boomkikker die zich schuil houdt tussen
de witte bloemen van de Zilte waterranonkel.
Het bovenstaande is natuurlijk een zuivere
vorm van folderromantiek, een opsomming
van alle pluspunten ontdaan van alle minde
re kanten, maar wie zijn zintuigen geduldig
de kost geeft, kan het allemaal waarnemen.
Zelfs sceptici van het eerste uur laten zich nu
soms ontvallen dat het uiteindelijk best wel
aardig is geworden.
Excursie
Wilt u zelf ook eens kijken of het "best wel
aardig is geworden", dan kan dat. Op 4 juli
aanstaande organiseert 't Duumpje in het
kader van 25 jaar EHS een busexcursie langs
zes nieuw ingerichte natuurgebieden in West
Zeeuws-Vlaanderen.
Zie voor het volledige programma blz.13.
Natuurbeheerpian Zeeland (herijking 2013)
Groen en geel EHS-corridors
Rood geschrapt, want nog niet aanc elegd
Blauw particulier met waarde, onbe ichermd
