Aziatisch Lieve(?)heersbeestje,
een grote vergissing
In dit nummer neemt Anna Almekinders ons mee in de wereld van de
Lieveheersbeestjes en wijdt ze aandacht aan de invasie van het Koolmotje.
Ze maakte ook bijbehorende foto's.
Het Aziatisch Lieveheersbeestje (Harmonia
axyridis) is begin jaren '90 uit Azië in Europa
ingevoerd voor de bestrijding van bladluis.
In Nederland is hij sinds 1996 actief en werd
vooral ingezet in de kassen. Men ging ervan
uit dat wanneer kevertjes zouden ontsnap
pen, ze onze winters niet zouden overleven.
Dat bleek echter een wat naïeve gedachte.
Het kevertje zoekt voor de overwintering
een plek binnenshuis of in andere warme
gebouwen.
Hierin is hij overigens niet uniek, ook som
mige autochtone soorten doen dat, zoals
b.v. het 2-stippelig lieveheersbeestje (Adalia
bipunctata) en soms ook het Vloeivleklieve-
heersbeestje (Oenopia conglobata).
Herkenning: het Aziatisch Lieveheersbeest
je is een van de grotere lieveheersbeestjes.
Het uiterlijk van dit kevertje is heel variabel,
hij kan zowel oranje met zwarte vlekken
hebben als zwart met rode vlekken (foto 1).
Ook de aantallen vlekken zijn variabel. Hij
heet niet voor niets Veelkleurig Aziatisch
Lieveheersbeestje. Een belangrijk kenmerk
is de deuk in de achterkant van het dek
schild, die bij de meeste individuen te zien
is. Overigens is hij hierin niet uniek, ook een
autochtone soort nl. het Tienstippelig lieve
heersbeestje (Adalia decempunctata) heeft
zo'n deuk. Daarbij zijn ook bij dit lieveheers
beestje het stippenpatroon en de kleuren
erg variabel. Deze soort is wel kleiner.
Het Aziatisch lieveheersbeestje kent in onze
gebieden nauwelijks natuurlijke vijanden.
Vooral de larven zijn erg dominant en ver
drijven of vreten larven van de autochtone
soorten lieveheersbeestjes op zoals op foto
4 te zien is. Ze eten zelfs larven van hun
eigen soort op. Ook vlindereitjes en rupsen
worden niet versmaad.
Dit kan grote gevolgen hebben voor de
regionale biodiversiteit. Deze larven zijn
erg gewilde bladluisbestrijders. Ook vele
autochtone soorten lieveheersbeestjes
voeden zich met bladluizen, b.v. het 2-stip
pelig lieveheersbeestje, het 10-stippelig
lieveheersbeestje en het Roomvleklieve-
heersbeestje (Calvia 14-guttata).
Een bijkomend probleem is dat wanneer de
bladluizen op zijn, dit kevertje zich te goed
doet aan vruchten, m.n. druiven zijn erg
geliefd. Een vervelende bijkomstigheid is
dat de smaak van de druiven, maar ook van
de wijn ernstig wordt aangetast.
Toen men besefte dat de invoering van
dit Aziatische lieveheersbeestje een grote
vergissing was, is het gebruik in Europa
verboden. Het was echter te laat. Deze soort
kan prima overleven in de vrije natuur. Ook
dit is weer een voorbeeld dat invoer van
een allochtone soort veel ellende kan ople
veren. Deze soort lijkt voorkeur te hebben
voor loofhout, zowel bomen als struiken.
Dit kan een voordeel zijn voor soorten van
hier die kruiden prefereren en zo minder
last hebben van voedselconcurrentie. Toch
wordt het Aziatisch lieveheersbeestje ook
regelmatig op kruiden aangetroffen.
Het Aziatisch lieveheersbeestje draagt vaak
een schimmel bij zich. Hij heeft daar zelf
weinig last van omdat hij er immuun voor
is, maar Europese soorten kennen deze im
muniteit niet en gaan eraan dood.
Koolmotje (Plutella xylostella)
Begin juni verschenen plotseling, overal en
in grote aantallen vlindertjes en micro
vlindertjes. Het betrof het Koolmotje. Dit
vlindertje wordt ieder jaar wel gezien, zelfs
met behoorlijk veel exemplaren, maar zo
veel als dit jaar is toch heel bijzonder. Alleen
al op ons erf waren er naar schatting meer
dan 3000.
Foto 6: Koolmotje
Het koolmotje is een trekvlindertje dat over
bijna de hele wereld gezien kan worden.
Zelfs op Spitsbergen wordt het waarge
nomen. Dit soort vlindertjes vliegt niet op
eigen kracht, maar lift mee met de wind.
Opvallend aan dit vlindertje is dat de voel
sprieten naar voren zijn gericht, iets wat bij
weinig vlinders voorkomt.
