de Staatse soldaten af en toe een musket
of kanon lieten knallen. Natuurlijk wel even
wennen dat het niet direct het snelvuur was
dat we van de televisie gewend zijn. Het wat
moderner rollend materieel uit de tijd van
Wereldoorlog II viel ook in de smaak, zeker als
je eens mocht meerijden in zo'n ouwe jeep.
Dan kan je dag helemaal niet meer kapot.
Bij onze andere buren kon je instructie
krijgen hoe je een zeist moet hanteren. Ui
teraard gaat niets boven de directe praktijk,
maar we zagen ook een shirt met
'www.zeisles.nl' waar een youtube-filmpje
toont hoe het moet. Een hele geruststelling
als je verhinderd was de erfgoeddag bij te
wonen. Als buren genoten we ervan hoe
de zeis stil zijn werk deed: een verademing
vergeleken met stinkende en lawaaiige
bosmaaiers. Ook kon men hier zeisen en
bijbehorende zaken aanschaffen om zo,
voorzien van gedegen advies, thuis aan de
slag te kunnen.
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ)
werd vertegenwoordigd door provinciaal ar
cheoloog Robert van Dierendonck. Hij heeft
heel wat publicaties op zijn naam staan over
Romeins Aardenburg, maar ook over Re-
tranchement valt van alles te vertellen. Voor
aanvang van iedere geschiedenisles kwam
hij als een volleerd dorpsomroeper even alle
kraampjes langs om publiek te overreden
zijn vertelling bij te wonen.
Velen zullen het over het hoofd hebben ge
zien, maar er was ook 'industrieel erfgoed.'
In de dijk aan de noordkant van 't Boogerdje
was een forse coupure zichtbaar waarin
voor de vorm enkele rail-elementen waren
gelegd. Een overblijfsel van de tramlijn Bres-
kens - Sluis, die hier passeerde vanaf 1925 tot
1949. Enkele enthousiaste vrijwilligers waren
steeds ter plaatse om dit stuk geschiedenis
aan de vergetelheid te ontrukken.
Historisch kerkhof
Op het mooi gelegen kerkhof kon je veel
opsteken over veel voorkomende Zeeuws-
vlaamse familienamen. Bij grafzerken waar
leden rusten van families als Luteijn, Ver-
planke, Fenijn, De Hullu, Risseeuw en Basting
stonden informatiepanelen voorzien van
een kaartje met de oorsprong van de stam
vader en ook hoe familieleden hun toekomst
buiten Zeeuws-Vlaanderen gezocht hadden.
Op begraafplaatsen staan altijd de mooiste
oude bomen, niemand die klaagt over een
afgewaaide tak, en oude bomen worden hier
onderhouden en niet omgezaagd. Dat on
derhoud vraagt minstens zoveel kennis van
zaken als het aanplanten van iets nieuws.
Mattijs van Eist, hovenier te Aardenburg,
stond deze zaterdag paraat om ons te vertel
len hoe een boom een lang leven geschon
ken kan worden.
Natuurbeheer
Zoveel groen rondom Retranchement
betekent ook veel onderhoud. Wallen en
omringende natuur behoren toe aan mede
- organisator Stichting Het Zeeuws Land
schap, die voor alle onderhoud tekent, maar
deze dag was onze eigen knotwerkgroep in
het terrein van HZL druk in de weer, maar
minder in het oog lopend in de wat afgele
gen buitenwal.
Wandel- en puzzelroutes
Om te voorkomen dat deel-aspecten van
de erfgoeddag buiten beeld zouden blijven
waren enkele wandelroutes uitgezet, en
speciaal voor de jeugd was er het 'Doe de
route'- puzzelboekje, waarmee ze hun eigen
ontdekkingstocht konden inkleden. Met vra
gen over de drieling van Retranchement en
over enkele oude bunkers die geheel aan het
oog onttrokken zijn, maar deels aangepast
zijn om het vleermuizen mogelijk te maken
hier ongestoord hun winterslaap te houden.
Boomkikker
Overdag laat de boomkikker zich bijna niet
horen, maar het was heerlijk warm en zonnig
weer, dus echt verstoppen doen ze zich nu
ook weer niet. Langs de wandelpaden stond
voldoende struikgewas, waar een geduldig
wandelaar een boomkikker in beeld kon
krijgen. En vlakbij "De Bo z'n put" stond een
gids van Het Zeeuws Landschap om zoeken
den een handje te helpen.
De organiserende organisaties hebben zich
veel moeite getroost er een prachtige dag
van te maken en zelden zullen inspanningen
zo gewaardeerd zijn als tijdens deze prach
tige en zonnige dag in Retranchement.
Tot de volgende Erfgoeddag, in Truzement
of elders in Zeeland!
