"Ik wil het terugvinden,
zoals ik het verlaat."
12
60 jaar lokaal georganiseerde natuurbescherming
in West Zeeuws - Vlaanderen - deel II.
Voorzitter Jo Timmers verhaalt uit de historie van 't Duumpje
Hieronder een tweede selectie van zaken,
die bij het doornemen van 't Duumpjes-
archief om wat voor reden ook, meer dan
gemiddeld mijn persoonlijke aandacht
trokken en die hopelijk ook voor de lezer
interessant genoeg zijn om er kennis van
te nemen. Deze keer terug naar de periode
waarin er een een einde komt aan de Vogel-
beschermingswacht en een stevige basis
wordt gelegd voor onze huidige vereniging
en haar structuur.
Een feniks die uit zijn as herrijst
De Vogelbeschermingswacht heeft het erg
moeilijk eind jaren '60. Henk Enkelaar, de
grote drijvende kracht, heeft meerdere ke
ren aangegeven dat zijn drukke werkzaam
heden hem minder gelegenheid geven om
actief te blijven. Het laatste mededelingen
blad van zijn hand (november '67) trekt ook
om een andere reden mijn aandacht. Onder
de titel "De Slag Is Gevallen" lees ik: "een
groot-industrie (iees DOW) mag de schorren
en slikken van de Braakman gebruiken als
uitbreiding van haar industrieterrein. Een
nederlaag voor de natuurbescherming, wat
blijft er over van het Westerscheldebekken, dat
van groot en onvervangbaar belang is voor
flora en fauna."
Men vindt geen vervangers met voldoende
streek- en vogeldeskundigheid die Enke
laar kunnen vervangen of ontlasten. Als
Enkelaar eind 1968 aangeeft niet langer be
schikbaar te zijn en ook de penningmeester
terugtreedt, volgt er een nieuwe bestuurs
crisis. (De bestuursimpasse van 1964 kon
nog net worden overwonnen).
De mededelingenblaadjes blijven weg tot
1971De voorzitter schrijft er dan zelf een
waarin hij o.a. de volgende (maatschappe
lijke) ontwikkelingen aansnijdt:
Het organiseren van voorlichtingsavon
den wordt wel erg duur en risicovol door
concurrentie van de TV.
De excursies worden wel druk bezocht,
maar door te veel deelnemers en te wei
nig deskundige begeleiding leidt dat al
snel tot ongewenste verstoring.
Voor het onderhouden van contacten
met landelijke en zusterorganisaties staan
weinig vrijwilligers in de rij: auto en TV
leiden in veel gezinnen tot een andere
vrijetijdsbesteding.
Toenemende en gewijzigde milieuproble
matiek leidt tot een verschuiving in aan
dacht: stookolieslachtoffers, vergiftigde
binnenwateren, stervende plantengroei
etc.
Een impasse, in 1964 nog net afgewend,
herhaalt zich in 1971 en in de uitnodiging
voor de Algemene Ledenvergadering lezen
we een oproep of nieuwe bestuursleden
zich willen aanmelden. Er zijn nog 150 leden
en er is nog 900 gulden in kas (ALV 4 febr.
1971). Een paar jaar later nog 70 leden en
dan wordt het stil
Op 28 april 1975 verrijst de feniks uit zijn
eigen as. Gevoed door het initiatief van een
enthousiaste Biologische Werkgroep West
Zeeuws-Vlaanderen met als hoofdpersoon
Jan de Zwart. De alleen nog op papier be
staande Vogelbeschermingswacht en deze
biologische werkgroep vonden elkaar in
een bredere opzet en men ging verder als
Natuurbeschermingsvereniging 't Duumpje
West Zeeuws-Vlaanderen, zoals de PZC in
haar verslag van de oprichtingsvergadering
schrijft. Het nieuwe bestuur bestaat uit mr.
H.A.R. de Mul als voorzitter en Thijs Kramer,
Jan de Zwart, Petrus van 't Westeinde en
Cees Riemslag als leden.
Men organiseert excursies en dia-avonden
zoals eerder bij de Vogelbeschermings
wacht, maar minder specifiek op vogels
gericht. In het verenigingsblad verschijnen
uitvoerige rapporten maar ook allerlei an
dere species komen aan de orde. Het eerste
jaar gaat men al op excursie naar Cap Gris
Nez. Het is eigenlijk één biologische werk
groep met een veelzijdig programma.
In 1971 werd in Zeeland het provinciaal
Zeeuws Coördinatieorgaan (ZCO)* opge
richt om activiteiten voor natuur, land
schap- en milieubescherming te coördine
ren. 26 Organisaties zijn hierbij aangesloten,
waaronder 't Duumpje, vertegenwoordigd
door Jan de Zwart. Als Jan statutair moet
terugtreden, neemt Thijs Kramer zijn rol
in het ZCO-bestuur over. Deelname aan
dit bestuur noodzaakte 't Duumpje zich te
verbreden en naast de Biologische werk
groep werd een planologie-werkgroep in
het leven geroepen. De eerste vergadering
hiervan vond 27 maart 1986 plaats met 6
leden.
*Per 1-1-1985 is uiteen fusie tussen de ZCO en haar
lidorganisatie VMZ (Vereniging Milieuhygiëne
Zeeland) de huidige Zeeuwse Milieufederatie (ZMf)
ontstaan, 't Duumpje, destijds in het ZCO vertegen
woordigd door Thijs Kramer en Leo D'Hoore was
voorstander van deze krachtenbundeling.
De huiskamers worden te klein
Vanaf de ALV van 11 maart 1983 komt er
een nieuwe verenigingsstructuur. Tot dat
moment vonden werkgroepvergaderingen
afwisselend bij leden thuis plaats, maar er
komen teveel actieven om in een huiskamer
te kunnen bergen. Om die reden wordt de
biologische werkgroep opgesplitst in werk
groepen voor vogels, planten, vlinders
insecten, zoogdieren, een strandwerkgroep,
knotwerkgroep, Hoge Platen-werkgroep i.o.
en een educatie-werkgroep. Samen met de
reeds bestaande werkgroep planologie zijn
er nu 9 werkgroepen, die alle in het bestuur
zijn vertegenwoordigd.
Bij het 10-jarig bestaan
Thijs Kramer hield op de ALV 1985, ter
gelegenheid van het 10-jarig jubileum
van 't Duumpje een lange en inspirerende
toespraak met een aantal punten die mij
belangrijk genoeg lijken om hier te delen.
Te beginnen met de conclusie dat in de
afgelopen 10 jaar natuurwaarden zijn
afgenomen. Geelgorzen zijn verdwenen en
roodborsttapuit en patrijs dreigen dezelfde
weg op te gaan. De negatieve spiraal die
leidt naar gelijkvormigheid en verschraling
van biodiversiteit is niet gekeerd. Voor wat
betreft West Zeeuws-Vlaanderen moeten
we dan denken aan soorten als vlaamse
peterselie, boomkikker, dwergstern, blauw-
borst, grauwe gors, vogeltrek, drinkputten
en knotwilgen. Met de lage weitjes ver
dwijnen de grutto's en met de overhoekjes
patrijs en roodborsttapuit.
Als oorzaak noemt Thijs de ontwikkelingen
in de landbouw. Natuur- en landschapspro-
blematiek moet geïntegreerd worden in
het landbouwbeleid. Want wat willen we
eigenlijk: het gaat de natuurbescherming
om het behoud van landschap en biodiver
siteit, omdat een gevarieerde leefwereld
noodzakelijk is voor het welzijn van de
mens; ook na onze generatie heeft men
recht op gezond water en gezonde lucht.
Het is beslist niet onze bedoeling de land
bouw dwars te zitten en om elke orchidee
met prikkeldraad te beschermen.
