Gierzwaluwen en Woongoed
Bij woningbouwverenigingen gaat er wel eens wat mis als het gaat om aan
dacht voor o.a. Gierzwaluwen. Maar als ze een pluim verdienen, horen ze die
ook te krijgen. In dit geval van Jimmy Pijcke.
De afgelopen driejaar is de vogelwerk-
groep nauw betrokken geweest bij enkele
bouwprojecten van Woongoed Zeeuws-
Vlaanderen. Niet omdat we de nieuwste
bouwvoorschriften zo interessant vinden,
maar meer om de bescherming van enkele
gierzwaluwkolonies te garanderen.
Waarom gierzwaluwen?
De gierzwaluw (Apus apus) is een speciale
vogelsoort. Deze soort komt nooit op de
grond en brengt het grootste deel van zijn
leven door in de lucht. Slapen, eten, drinken
en paren, het gebeurt allemaal hoog boven
onze hoofden. Op warme zomeravonden
kan je ze vaak niet missen. Al gierend vlie
gen ze in groepen boven de dorpen waar
ze jagen op muggen en andere vliegende
insecten.
Wat velen niet weten, is dat gierzwaluwen
hun nest maken in kieren van gebouwen,
onder de dakgoot en dakpannen of in een
gat in de muur. Ze maken daarbij elk jaar
gebruik van exact hetzelfde nest als waar ze
het jaar daarvoor gebroed hebben.
Wanneer gierzwaluwen eind april terug
keren uit hun overwinteringsgebied in
centraal Afrika, is het nest dan ook hun
eerste ontmoetingsplaats. Maar wanneer ze
het nest niet kunnen terugvinden, kunnen
ze dagen ronddolen op zoek naar een alter
natieve locatie of zijn ze zelfs niet in staat
tot broeden over te gaan. Dat maakt ze zeer
kwetsbaar, want zo halen gierzwaluwen het
niet om in korte tijd hun jongen groot te
brengen. De laatste jaren gaat steeds meer
broedgelegenheid verloren door renovatie,
sloopwerken en strakke nieuwbouw. Dit
dreigde ook te gebeuren bij enkele wonin
gen van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen.
Hoe het begon
Het begon allemaal in april 2014 toen een
lid van 't Duumpje in de Kleine Jonkvrouw-,
Laurijn- en Schuttersstraat in IJzendijke
een aannemer strips onder de dakgoten
van de woningen zag monteren. Dit bleek
in opdracht van Woongoed te gebeuren
naar aanleiding van een klacht over vogel
uitwerpselen, terwijl juist Gierzwaluwen
geen uitwerpselen achterlaten. Bovendien
mogen nesten volgens de Flora- Fau
nawet (nu Wet Natuurbescherming) niet
zomaar worden afgeschermd. Doordat
gierzwaluwen zo honkvast zijn, zijn de
nesten dan ookjaarrond beschermd. En
deze wet bleek er niet voor niets te zijn. In
de daaropvolgende weken vlogen terug
gekeerde gierzwaluwen steeds naar de te
nauw geworden kieren om hun nestholte te
bereiken. Eén gierzwaluw vloog zich in zo'n
kier vast, met de dood tot gevolg.
De vogelwerkgroep won informatie in bij
de Vereniging Gierzwaluwbescherming
Nederland (GBN) en nam vervolgens samen
met deze organisatie contact op met Woon
goed. Genoemde vereniging wees Woon
goed op haar wettelijke verplichtingen en
wilde een handhavingsverzoek indienen,
maar zover hoefde het gelukkig niet te ko
men en de aangebrachte strippen werden
verwijderd.
Na het broedseizoen zaten we samen met
Gierzwaluwbescherming en Woongoed
opnieuw rond de tafel en werd besloten
om de invliegopeningen definitief vrij te
houden. Met resultaat, want in het volgen
de broedseizoen werden weer nestelende
gierzwaluwen waargenomen.
Over naar Oostburg
Onze aandacht moest snel gericht worden
op een andere locatie. Eind 2014 werden in
de Finlandstraat in Oostburg namelijk 24
woningen gesloopt. Ze zouden vervangen
worden door prefab-woningen. Ook in deze
oude woningen was een grote gierzwa-
luwkolonie aanwezig. Eind februari 2015
waren we aanwezig op een vergadering
over dit project. Woongoed had duidelijk
geleerd van de situatie in IJzendijke, want
op advies van de Gierzwaluwbescherming
en samen met het naastgelegen kindercen
trum van de Stichting Buitengewoon werd
een tijdelijke voorziening voor gierzwa
luwen gecreëerd. Een kale boom in een
aangrenzend weiland werd aangekleed met
gierzwaluwnestkasten, voorzien van lok
roep, zodat de kolonie in de Finlandstraat
kon uitwijken naar deze kunstnesten. Het
was een goedbedoelde actie, maar helaas
hebben de gierzwaluwen er in 2015 en 2016
niet gebroed.
In september 2016 werden de nieuwe
prefab woningen geplaatst. De bedoe
ling was om gierzwaluwneststenen in de
