Korte berichten
In deze rubriek altijd een amalgaam aan onderwerpen. Ditmaal beschrijven de
meeste artikeltjes zaken waaruit blijkt dat overheden nog steeds niet uitblinken
in transparant en natuurminnend handelen. Redactielid Jaap de Hulster maakte
een selectie.
Recreatief medegebruik?
De PZC van 2 augustus kopte "Betere
dijkwegen schaden vogelstand". Aanleiding
voor deze aandacht was een artikel in het
verenigingsblad van De Steltkluut vorige
maand waarin het overal asfalteren van bui
tendijkse werkwegen door het waterschap
aan de orde werd gesteld.
Tot voor kort hadden deze wegen 'een
geaccidenteerd karakter' en nodigden niet
echt uit tot intensief recreatief gebruik. Nu
deze paden allemaal voorbeeldig geas
falteerd en voor ieder toegankelijk zijn,
genieten talloze fietsers en wandelaars
met (dikwijls niet aangelijnde) honden van
harte mee. Hiermee is het veelgeroemde
"recreatief medegebruik" verworden tot
hoofdgebruik en de vogels houden door
veelvuldige verstoring nergens meer een
rustig plekje over waar ze ongestoord
kunnen broeden. Even was het usance een
fietspad afwisselend binnen- en buitendijks
aan te leggen, maar vandaag de dag laat
men zich uitsluitend leiden door de stem
mers in het stemhokje die vinden dat alles
moet kunnen. Vogeltjes hebben pech: geen
grote bek en geen stemrecht.
Fietspaden en promenades
In Nieuwvliet speelt hetzelfde. In de vorige
uitgaafkaartten we het Masterplan Nieuw
vliet aan, waar men het enig resterende rus
tige stuk duin wil opofferen voor een soort
promenade. In Sintepier. Aan landzijde ligt
aan de voet van de dijk, tussen manege en
Zwarte Polder een breed fietspad, helemaal
in het groen en uit de wind. Op de dijk zelf
ligt in het groen een natuurlijk zandpad,
waar voetgangers kunnen genieten zonder
veel schade aan te richten. Maar niet lang
meer.
Gemeente Sluis, iedereen ter wille zijnde bij
het vermarkten van alles wat met natuur te
maken heeft, schrijft in het nieuwe coalitie
akkoord onder de kop recreatie en toeris
me: "Wij zetten ons voortvarend in voor een
spoedige totstandkoming van het Master
plan Nieuwvliet met alle betrokkenen. En
ook "Daar waar de bestemming 'Natuur' de
gebruiksmogelijkheden van omliggende
percelen hindert, onderzoeken we hoe we
dit zo veel mogelijk kunnen verhelpen."
De natuur komt, zoals gebruikelijk, op het
tweede plan.
Weitje Tellier - Hannekenswerveweg
Na de Raad-van-State uitspraak van de
cember 2016 (géén drukfout) hebben we
nog steeds niet vernomen op welke wijze
gemeente Sluis het arrest van de Raad van
State ten uitvoer zal gaan leggen.
Het nieuwe coalitie-akkoord kent als titel
"Dynamisch, continuerend en grensverleg
gend." We laten ons graag verrassen door
een dynamisch en grensverleggend initia
tiefvoor wat betreft integer bestuur.
Knotwerkgroep - Natuurwerkdag
Dit duumpje ligt al in uw brievenbus
voordat onze knotters hun activiteitenlijst
vastgesteld hebben. Toch kunt u zaterdag 3
november uw agenda al afblokken.
Deze Natuurwerkdag biedt iedere Nederlan
der de kans aan de slag te gaan met gezond
groen buitenwerk. Voor Zeeland georga
niseerd door Landschapsbeheer Zeeland.
Onder hun paraplu leverden eerder zo'n 1000
vrijwilligers op een 30-tal locaties een bij
drage aan het onderhoud van ons landschap.
't Duumpje en ook onze jeugdwerkgroep
gaan die dag vanaf 9 uur aan de slag op de
Marolleput, waar we onderdak genieten bij
familie De Zwart.
Om te zorgen dat er voldoende gereed
schap is, wordt u verzocht tevoren uw
aanwezigheid door te geven. Mocht ook u
een handje willen helpen, laat het ons even
weten. Ook handig voor de catering.
Programmatische Aanpak Stikstof
In het Vakblad Natuur, Bos en Landschap
dec. 2017 lezen we: "De Nederlandse na
tuur kwijnt weg onder een overmaat aan
stikstof, met een hoofdrol voor de ammo
niak uit de veehouderij. Inkrimping van de
veestapel is in ecologisch opzicht veruit het
meest effectief met de minste economische
pijn, maar de Nederlandse overheid wil daar
vooralsnog niets van weten. Als oplossing is
de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS)
bedacht, een instrument gebaseerd op vele
optimistische aannames. De recent gepubli
ceerde metingen van het Meetnet Ammoni
ak Natuurgebieden (MAN) maken het falen
van dit instrument pijnlijk zichtbaar".
Het fundamentele verschil tussen PAS en
MAN is dat de PAS werkt met een model
dat gevoed wordt door aangeleverde
gegevens. Uit de doorwrochte artikelreeks
in NRC Handelsblad van eind 2017 over de
Brabantse mestfraude werd pijnlijk duidelijk
op welke wijze modellen gemanipuleerd
kunnen worden, leidend tot een verkeerd
beeld van de werkelijke toestand. Het MAN
meet wat in de grond zit: meten is weten.
Dan blijkt de werkelijkheid heel wat minder
florissant dan een model ons voorrekent.
De PAS leidde ertoe dat de daling van
de vervuiling die het model voorspelde,
omgezet werd in 'ontwikkelingsruimte' die
door gemeenten onmiddellijk benut werd
om bedrijfsuitbreidingen toe te staan. Of
De Sophiapolder heeft een pg van 8,4 per m-
die daling ook werkelijk tot stand kwam,
werd niet onderzocht. Pas nu men precies is
gaan meten, blijken de afwijkingen en ook
hoeveel bedrijven op basis van verwach
tingen uitgebreid zijn, terwijl na meting
normen overschreden worden. Inmiddels
heeft de Europese rechter er een stokje
voorgestoken om beoordelingen (en dus
bedrijfsuitbreidingen) toe te staan op basis
van veronderstelde verwachtingen.
De ernst van de situatie wordt pas echt
duidelijk als je eens rondneust op de site
van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM - www.rivm.nl). We vinden
daar lijsten van heel Nederland waaronder
meetwaarden van een aantal Zeeuwse
gebieden. Zie de tabel hieronder.
Op de site (mooie openingsleus: De zorg
voor morgen begint vandaag) legt men ook
uit waarom men specifiek ammoniak meet
in o.a. natuurgebieden.
"Een groot en hardnekkig milieuprobleem
in de Nederlandse natuur is de grote
aanvoer van stikstof via de lucht. Daardoor
wordt de bodem bemest en verandert de
vegetatie ingrijpend. Zo verdwijnen vele
kruiden en orchideeën en heide wordt
grasland. Van alle stikstof die neerslaat in
de Nederlandse natuur is het grootste deel
ammoniak. Het meten van de ammoniak-
concentratie in de natuurgebieden helpt
om het probleem beter in beeld te krijgen.
Lange meetreeksen kunnen we gebruiken
om het effect van beleidsmaatregelen te
toetsen." (www.rivm.nl).
Sophiapolder - kwartaalgemiddelden
ammoniak in pg/m3
kwartaal
1
2
3 4
2014
3,3
2015
6,8
7,1
6,4 4
2016
7,1
7,4
9,4 4,4
2017
10,1
9,5
9 5,1
Het meest verzuurde gebied in Nederland
'De Peel' kent 9 meetlocaties met een
gebiedsgemiddelde van 8,7 (2016) en 8,5
pg/m3 (2017). Met het cijfer van 8,4 voor de
Sophia vraag je je dan toch af, wat er hier
aan de hand is. Verder is typerend dat de
echte pieken rond de maanden april (12
pg/m3) en augustus (11 pg/m3) vallen. Dat
zijn de momenten dat overal tankwagens
met mest rondrijden. Bedenk daarbij dat de
toenemende ganzenpopulatie, maar ook
de meeuwenkolonie een rol zou kunnen
spelen bij de vorming van ammoniak.
We zijn benieuwd naar de ongetwijfeld
volgende vervolgonderzoeken.
Subsidie - aanvraag van 200 boeren
De PZC van 10 augustus meldt "Meer dan
tweehonderd boeren in Zeeland hebben
subsidie aangevraagd voor moderner
machines en voor installaties om innovatie
en duurzaamheid te bevorderen." En "De
modernisering moet bijdragen aan verbete
ring van het milieu, klimaatbestendigheid,
volksgezondheid en biodiversiteit."
Een keer ten goede, nog op tijd voor de na
tuur in de Sophia-polder?
Kap houtopstanden Wallen van Sluis
Het grote aantal bomen op de Wallen van
Sluis dat vervangen moet worden, heeft bij
de medewerkers van de afdeling Groen al
heel wat hoofdbrekens gekost.
In een vorige uitgaaf schreven we over het
feit dat alle bomen gelijk aangeplant waren,
van dezelfde soort zijn en al deze bomen nu
tegelijk takbreuk vertonen: een ongewenste
situatie op wandelpaden over de wallen. Met
het oog op vleermuizen dacht men dat een
rol voor 't Duumpje was weggelegd voor de
monitoring, maar nader onderzoek leerde
dat de situatie veel complexer was dan
eerder verwacht. Gaande het proces bleken
hele kolonies vleermuizen voor hun voort
bestaan afhankelijk te zijn van de te kappen
bomen. Gebruikelijk is datje kapt in fasen,
zoals ook het waterschap in het buitenge
bied soms doet. Eerst de ene kant van de
dijk en als herplant wat vorm en kleur begint
te krijgen, kapje de andere kant. Maar dan
gaat het meestal om wat roofvogelnesten.
Het wallencomplex in Sluis huisvest echter
zoveel vleermuizen dat men nog onderzoekt
hoe zo nauwkeurig gekapt kan worden dat
het voortbestaan van deze kolonies niet op
het spel gezet wordt. En dat kan dus beteke
nen dat de karwei zich zal uitstrekken over
een lange reeks van jaren.
Tuinvlinderteltiendaagse
In dit Duumpje minder aandacht voor
vlinders, maar enkele weken terug kon in
Nederland ieder meedoen aan de tuinvlin-
dertelling. Het langdurig warme en droge
weer leidde ertoe dat de helft minder
vlinders zich liet zien dan gebruikelijk. Het
klein koolwitje werd het meest geteld met
18000 stuks en het groot koolwitje stond
op nummer twee met 10.000. Toch waren
er 10.000 enthousiaste Nederlanders die
hun waarnemingen doorgaven, waarvan 7
bewoners van ons landje van Cadzand.
Deltaplan Biodiversiteitsherstel: van
droombeeld naar actie
Eind augustus maakt minister Carola Schou
ten van Landbouw, Natuur en Voedselkwa
liteit haar visie op landbouw en natuur in
Nederland bekend. Een belangrijk moment
voor het Deltaplan Biodiversiteitsherstel,
waar natuurorganisaties, boeren, weten
schappers, banken en bedrijven sinds eind
vorig jaar aan werken.
Het Deltaplan zal later dit jaar worden
aangeboden aan minister Schouten. Een
groep 'kwartiermakers' is op verzoek van de
initiatiefnemers momenteel druk bezig met
de concrete uitwerking ervan, en heeft ook
al gesprekken gehad met het ministerie en
de minister. De hoop is dat de visie van LNV
goed aansluit bij het gezamenlijke 'droom
beeld' van herstel van biodiversiteit in
natuurgebieden, landbouwgebieden en de
openbare ruimte. (Nature Today 01-08-2018
- www.naturetoday.com).
In het licht van het artikeltje op deze
pagina's over de ammoniakwaarden in de
Sophiapolder is duidelijk dat deze nieuwe
totaalaanpak hard nodig is.
Gebied
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Oostburg De Sophia
5,9
7,1
8,4
Manteling van Walcheren
2,1
2,1
2,1
2,0
2,8
2,6
Nisse De Poel
3,6
4,3
4,7
Westerschelde Saeftinghe
5,3
5,0
4,7
5,2
5,6
Yerseke Kapelse Moer
5,2
4,9
4,6
5,6
5,9
Tijdreeks Nederland
5,5
5,9
5,4
5,6
5,8
5,3
6,4
6,0
5,8
6,2
5,3
6,5
6,5
Jaargemiddelde ammoniakconcentraties vergelijkbare gebieden [pg/m3]
