Ordinaire paardenbloem van
groot belang voor wilde bijen
Nachtvlinders
f6
f7
Awie de Zwart
In het voorjaar is het daar plotseling mas
saal, het geel van bloeiende paardenbloe-
men. In groten getale kleuren ze gazons,
weilanden en bermen. Voor de één een
feest voor het oog en voor de ander een
doorn in het oog. Maar voor wilde bijen
vormen bloeiende paardenbloemen een
van de belangrijkste voedselbronnen in het
voorjaar.
Piek
De Gewone paardenbloem is een plant die,
afgezien van wat zeldzame microsoorten,
niet al te hoge eisen stelt aan zijn leefge
bied. Ze is om die reden niet zeldzaam.
Bijna het hele groeiseizoen is ze bloeiend
aan te treffen, maar in de tweede helft van
april is er een duidelijke piek. Tijdens deze
periode beginnen de paardenbloemen min
of meer gelijktijdig massaal te bloeien met
vaak meerdere bloeistengels (soms 10) per
plant. Na deze piek, die maar enkele weken
duurt, begint het grote pluizen. Maar ook
daarna, in de rest van het seizoen, blijft de
paardenbloem nieuwe bloeiwijzen produ
ceren, echter op een beduidend lager pitje.
Van massale bloei is dan geen sprake meer.
Afhankelijk van het weer kan de bloei tot
diep in de herfst aanhouden.
Composiet
Paardenbloemen behoren tot de familie
van de composieten waarbij de bloem in
feite een samenstelling (compositie) is van
meerdere individuele buisbloemen bij
elkaar. In het geval van de paardenbloem
kan één bloemhoofdje op die manier
bestaan uit meer dan honderd bloemen! En
ieder afzonderlijke buisbloem heeft zowel
stuifmeel als nectar in de aanbieding. Beide
producten zijn vóórwilde bijen van onmis
baar belang. De nectar levert de suikers die
de bij voorziet van energie en het eiwitrijke
stuifmeel wordt aangewend als voedsel
voorde larven.
Onmisbare schakel
In Nederland komen ruim 250 soorten wilde
bijen voor. Een aanzienlijk deel daarvan is
al in het (vroege) voorjaar actief. Met name
honingbijen, een groot aantal zandbijen en
de koninginnen van diverse hommelsoor
ten verschijnen bij een aangenaam lente
zonnetje al in maart (soms zelfs februari)
ten tonele. Op dat moment is het aanbod
aan nectar en stuifmeel nog niet overdadig
met vooral bloeiende wilgen en Klein hoef
blad. Daarna neemt het aantal bloemplan
ten gestaag toe. In de loop van april geeft
de massale bloei van paardenbloemen
een enorme boost aan het voedselaanbod.
Daarmee is de paardenbloem een belang
rijke, zo niet onmisbare schakel in het leven
van veel vroege soorten wilde bijen.
Onophoudelijke ijver
Wie zichzelf in het voorjaar de tijd gunt
om, te midden van een veld bloeiende
paardenbloemen, de rondvliegende bijen
(en andere insecten) te observeren, zal niet
teleurgesteld worden. De verscheidenheid
in vorm, kleur en grootte is enorm. Van ex
treem behaard tot kaal, van divers gekleurd
tot volledig zwart en van grote kolossen tot
minuscule dwergen. Maar één ding hebben
ze gemeen: de onophoudelijke ijver waar
mee ze bloem na bloem bezoeken op zoek
naar nectar en stuifmeel. Alles geven voor
een nieuwe generatie.
Verschralend landschap
Maar die nieuwe generatie bijen heeft
het op veel plaatsen moeilijk. Ze worden
geconfronteerd met een sterk verschralend
landschap. Bloeiende bermen en weilanden
uit het verleden hebben vaak plaats ge
maakt voor een efficiënt, grootschalig, een
tonig, bemest en bespoten landschap. Voor
bijen betekent dat geen rijkelijk gedekte
tafel. En waar grote soorten als hommels en
honingbijen nog tot enkele kilometers van
huis kunnen gaan om hun maaltje bijeen te
scharrelen, kunnen veel kleine soorten dat
niet. Dergelijke bijtjes, sommigen kunnen
zelfs door de letter o van dit artikel, hebben
een actieradius van hooguit enkele hon
derden meters of nog minder. In hun ogen
zijn grote delen van ons huidige landschap
een onoverbrugbare woestijn geworden.
Lege gebieden waar niets meer te halen
valt. Vooral hier is de waarde van bloeiende
paardenbloemen enorm. Een laatste stro
halm voor een nieuwe generatie bijen. Lang
leve de paardenbloem!
De vlinderwerkgroep nodigt iedereen uit om mee te genieten van een
verrassende hobby.
Pieter Simpelaar
Euregiotuinen
Al vele jaren vormen de Euregiotuinen een
ideale plek voor de vlinders: veel groen en
achter het hek is het altijd erg rustig. De
werkgroep is dit jaar op 27 april begonnen
met inventariseren en iedere zaterdagoch
tend om stipt 9 uur wordt het hek aan de
Nieuwstraat ontgrendeld om de vangst van
de voorafgaande nacht te bekijken. Na het
domein betreden te hebben, gaat het hek
terug op slot: wees dus tijdig aanwezig.
De aankomende zomer met zijn hogere
temperaturen brengt ook de vlinderwereld
weer tot leven en overal beginnen weer
vlinders rond te fladderen. Overdag, de
dagvlinders, maar ook 's nachts, de nacht
vlinders, waarvoor Pieter Simpelaar, Henk
Bondewel en Frieda Pillen zich in hoofdzaak
interesseren.
De interesse voor nachtvlinders lijkt minder
spectaculair: de prachtige kleuren van de
dagvlinders zul je bij de nachtvlinders niet
aantreffen. Het kleurenspectrum is beperkt
van talloze tinten bruin tot alle gradaties
van wit tot diepgrijs.
Ook het tijdstip waarop de hobby bedreven
wordt, is afwijkend. Net voor de invallende
schemering stel je een verlicht scherm
op waartegen de nachtvlinder een plekje
zoekt; zo stilzittend kunnen ze in alle rust
bestudeerd en op naam gebracht worden.
Verder maakt men gebruik van een lichtval:
een houten kist met 's nachts brandende
lamp. De vlinders gaan op het licht af, kun
nen niet meer uit de kast en herkrijgen de
volgende ochtend hun vrijheid. Natuurlijk
pas na gedetermineerd te zijn.
De vlinderaars gaan aan de slag op een
tweetal locaties waar ook u welkom bent
om eens mee te kijken.
Retranchement, Duinweg (Zwin)
De werkgroep heeft toestemming in de tuin
van de hier gelegen vakantiewoning van
Piet Jansen hun vlinderval te plaatsen.
Locatie: in de tuin van de houten vakantie
woning aan de Duinweg (niet per auto te
bereiken). Ter hoogte van dijkpaal 839 (aan
het wandelpad bovenop de dijk.
Ook hier bent u welkom en wel om 9.00
uur om mee te kijken wat 's nachts in de val
beland is.
Data:
Dinsdag 11 juni 9.00 uur
Dinsdag 25 juni 9.00 uur
Dinsdag 09 juli 9.00 uur
Dinsdag 23 juli 9.00 uur
Dinsdag 06 augustus 9.00 uur
Dinsdag 20 augustus 9.00 uur
Dinsdag 03 september 9.00 uur.
Bij veel wind en regen blijven de vlinders
inactief en heeft het ook voor ons weinig
zin de elementen te trotseren.
Bel bij twijfel even of de activiteit wel door
gang vindt met Pieter Simpelaar:
tel. 0117-453503 of mobiel 06 - 34061648.
