Varens op de Hema-muur
i
Tuinen van Groede, anders
f0
ft
Zelfs op een muurtje middenin de bebouwde kom kun je verrast worden, zoals
uit dit artikel van Awie de Zwart blijkt. Hij maakte tevens de foto's.
Nabij het gebouw van de Hema in Oostburg
staat al vele decennia een oud muurtje.
Deze gemetselde wand overbrugt het
hoogteverschil tussen de toegang tot de
winkel en de lager gelegen parkeerplaats.
In de loop van de jaren is het op sommige
plekken gescheurd en wat scheefgezakt. Al
sinds lang groeien in de traag verwerende
voegen van het metselwerk kleine don
kergroene varentjes. Deze kleine polletjes,
weinig meer dan enkele centimeters in
doorsnede, dragen de naam Muurvaren.
Het is een betrekkelijk algemene soort die
in Nederland, bij gebrek aan rotsen, bijna
uitsluitend op muren is te vinden. Het is ook
vaak de eerste soort varen die zich'weet te
vestigen in het voegwerk en goed bestand
lijkt tegen de zomerse hitte en droogte. Zijn
aanwezigheid wekt dan ook geen verba
zing.
Vederlichte sporen
Achter de keermuur bevindt zich een
grondlichaam dat het metselwerk voorziet
van vocht. Dit vocht is een belangrijk ingre
diënt en vergroot de kans dat ook andere
varens zich kunnen vestigen op de muur.
Dankzij de minuscuul kleine en veder
lichte sporen (zaad) zijn varens in staat om
gedragen door de wind grote afstanden te
overbruggen. Verreweg de meeste sporen
gaan verloren doordat ze op ongeschikte
plaatsen terechtkomen. Slechts een enke
ling heeft het geluk om te landen in een
klein scheurtje in het metselwerk. Wanneer
het kiemingsmilieu in de scheur geschikt is
(voldoende vocht en opgehoopte voe
dingsstoffen) kan het spoor ontkiemen en
uitgroeien tot een varen.
Onbekende varen
In de afgelopen jaren hebben zich twee
andere varens genesteld in de muur. Tong
varen is de makkelijkst herkenbare soort.
Het is de enige varen waarvan het blad niet
is ingesneden en de vorm van een tong
heeft. De andere soort betreft Mannetjes
varen. Dit is naast een echte bosbewoner
ook een relatief veel voorkomende varen
op vochtige muren. Sinds 2019 groeit er
nog een vierde varen op het muurtje. Maar
waar bij de voorgaande soorten één blik
voldoende was om ze de juiste naam te
geven, was dat nu niet het geval. Gelukkig
is er voor dergelijke gevallen de Flora. Maar
omdat de betreffende varen geen sporen
droeg, kwam ik er niet goed uit. Bovendien
verwilderen op dit moment veel 'tuinva-
rens' die nog niet in de Flora staan. Via de
waarnemingsapp op de telefoon voerde ik
de vondst in als 'varen onbekend' met een
groot vraagteken. Het geheel ondersteund
met de nodige (detail)foto's.
Eerste vondst
Vervolgens was het afwachten of de ken
ners van waarneming.nl wel een naam
konden plakken op de voor mij onbe
kende varen. Dat duurde niet heel lang.
Het antwoord was kort en krachtig: "Dit is
Moerasvaren". Ik was verbaasd. Moerasva
ren kende ik van veenmoerassen, locaties
waar het water tot aan het maaiveld reikt.
Zeker niet van een droge muur, maar het
klopte. Foto's van andere Moerasvarens
kwamen als twee druppels water overeen
met de varen op het muurtje. Een blik op
de verspreidingskaart leerde dat dit de
eerste vondst moest zijn voor West-Zeeuws-
Vlaanderen. Ook elders in de provincie is de
Muurvaren (boven) en Tongvaren (onder).
soort bepaald zeldzaam. De dichtstbijzijnde
groeiplaatsen bevinden zich op Walcheren
en Noord-Beveland. Over de details van de
groeiplaatsen op Walcheren heb ik niets
kunnen terugvinden. Op Noord-Beveland
is Moerasvaren als sinds jaar en dag bekend
uit een zoete inlaag met veenmosrietland.
Over de grens in België staan er stippen op
de kaart in het krekengebied even ten wes
ten van Sint Kruis en één stip bij Damme.
Op deze laatste locatie groeit Moerasva
ren in een nat biotoop van moerasbos en
drijftillen. Gelet op het feit dat de sporen via
de wind worden verspreid, lijkt deze laatste
groeiplaats de meest aannemelijke als het
gaat om de herkomst van het zaad. In onze
streken waait de wind doorgaans uit een
zuidwestelijke richting en dan ligt Oostburg
op de route. Maar goed, dat is spoorzoeken
met de natte vinger.
Een sfeerbeschrijving op een iets andere
manier. Want een goede harmonische sfeer
heerst er in de Tuinen van Groede, niet
alleen voor de leden maar ook voor de toe
vallige voorbijganger. Het is een feit dat er
steeds meer mensen de weg naar de Tuinen
van Groede vinden. Niet alleen streekbewo-
ners maar ook toeristen, ze komen genieten
van de bloemen, het groen, de geuren en
de vogelrijkdom. Belangrijk is dat er ook
steeds meer losse groenten en kruiden ver
kocht worden. Dit gaat niet ten koste van de
leden want er is genoeg, de ene keer ben
je net op tijd om van alles te kunnen kiezen
en de andere keer is er minder keus omdat
andere leden voor zijn geweest. Toch zijn
er altijd wel andere lekkere dingen mee te
nemen. In ieder geval heb je dan kunnen
genieten van de goede sfeer. Ken je de
unieke sfeer van de Tuinen van Groede niet,
ga er gerust eens langs, misschien word je
ook wel lid.
komeet
s nachts horen we de krekels, uilen, kikkers en de vos maar ook de muis en mensen
's nachts zien we de vleermuis en Neowise*
Overdag de buizerd met zijn roep
steenuil in de verte
Maken de mollen een vette troep
En kwamen de kinderen voor tomaat, en niet om snoep
De tuinbonen vonden het te droog
jasmijnplantjes sneuvelden
De pastinaak verdween uit het oog
Olijfskruid, Hibiscus en soya bonen, van ieder gekregen, komen wel omhoog
Op 18 juli droegen 10 leden hun steentje bij
onkruid legde het loodje
De tomaten opgebonden in de rij
Het oogsten is nabij
Vrijwilligers zijn er ook op andere tijden
knoflook wordt gevlochten
Water geven, snoeien, planten leiden
Maar ook compost verrijden
Jonge Tjiftjof (Veronique Ca a we hl
