Samenwerken aan het behoud
van de Bruine kiekendief
15
Vogelwerkgroep Eveline d'Hoore en Johnny du Burckzijn erg betrokken bij de
Bruine kiekendief en staan paraat als een nest uitgemaaid dreigt te worden. De
foto's in dit artikel zijn van hun hand.
Dit voorjaar gingen we zoals ieder voorjaar,
enthousiast aan de slag zodra de Bruine
kiekendieven vanuit het verre zuiden terug
"thuis" kwamen om zich voort te planten.
Wij startten altijd met het observeren van
de plekken waar we eerder broedgevallen
hadden en wanneer er op nieuwe plekken
activiteit is, nemen we die uiteraard mee
in de peiling. Ik houd in het veld een lekker
ouderwets boekje bij waarin alle observa
ties netjes worden genoteerd.
Het inventariseren van de nesten werd
dit jaar een stuk gemakkelijker gemaakt,
aangezien we in de roofvogelwerkgroep
voor het eerst beschikken over twee heuse
drones!
Financiële steun
De aanschaf hiervan werd mede mogelijk
gemaakt door het IJsvogelfonds van de
Vogelbescherming. Collega Barbara Voogt
heeft hierin veel betekend, aangezien zij de
betrokken partijen kon overtuigen van het
belang van wetenschappelijk onderzoek in
functie van de bescherming van vogelsoor
ten. Het fonds werd ook gesteund door de
Nationale Postcodeloterij en de Gravin van
Bijlandt Stichting. Onze oprechte dank aan
alle partijen die het mogelijk maakten ons
te voorzien van deze handige toestellen!
Niet alleen hebben we drones tot onzer
beschikking, maar ook werd dit jaar hard
gewerkt aan flyers en informatiebrochures,
die zowel landbouwers als vogelliefhebbers
voorzien van duidelijke informatie over de
Bruine kiekendief en de noodzaak om deze
prachtige vogels te beschermen.
De flyers en boekjes werden opgesteld in
nauwe samenwerking tussen de veldwer
kers en mensen van de Stichting Land
schapsbeheer Zeeland (SLZ).
Steunpunt Bruine kiekendief
Tevens werd in de SLZ het Steunpunt Bruine
Kiekendief ondergebracht. Dit steunpunt is
een initiatief van de Roofvogelwerkgroep
Zeeland, de SLZ zelf, Stichting Het Zeeuwse
Landschap (HZL), de Zuidelijke land- en
tuinbouworganisatie (ZLTO), Poldernatuur
Zeeland en Provincie Zeeland.
Bedreigde soort
Het hoeft geen betoog dat de Bruine
kiekendieven het zwaar hebben. Een
van de factoren die hierbij een rol speelt,
is de klimaatverandering. Zo kiezen ze
als nestlocatie graag voor rietvelden en
aangezien deze tegenwoordig vaak veel te
droog komen te staan, zijn de vogels zeer
kwetsbaar voor predatie van vos en andere
roofdieren. Bovendien is en blijft de mens
een geduchte vijand van de kiekendie
ven, want nog steeds worden veel dieren
opzettelijk gedood. Hiernaast vallen ook
regelmatig slachtoffers tijdens het oogsten
van gewassen. Bij gebrek aan rietkragen
gaan kiekendieven steeds vaker in gewas
sen broeden, en dat is nefast (1). Wanneer
ze in gewassen zoals luzerne, graszaad of
koolzaad broeden, gaan de meeste nesten
reeds in de ei-fase verloren. Deze gewassen
worden immers reeds in mei en juni ge
oogst. Ook in de wintergerst gaat het vaak
fout, aangezien deze tegenwoordig vaak
vroeg geoogst wordt en de jonge kiekjes
dan nog niet zijn uitgevlogen.
Hulp uit agrarische sector
Via het Steunpunt Bruine kiekendief kregen
we reeds dit jaar al meer meldingen bin
nen van boeren die tijdens het oogsten, of
tijdens het bewerken van hun gewassen, op
een nest stuitten.
Dankzij onze jarenlange samenwerking met
landbouwers, is er ook een aantal boeren
onder hen die ons persoonlijk benaderen
wanneer ze Bruine kiekendieven zien op
hun akkers. Hanny Cortvriendt en Sjaak
Quaakzijn voorbeelden van landbouwers
met wie het erg prettig samenwerken is.
We hopen ons netwerk nog verder uit te
breiden, zodat steeds meer mensen ons
leren kennen en weten dat ze zeker geen
last zullen ondervinden van onze acties!
Hanny Cortvriendt belde ons dit jaar op ter
wijl hij zomergerst aan het dorsen was. Hij
had enkele jongen gezien en was bezorgd
over het welzijn van de dieren. Na dergelijke
telefoontjes springen wij ogenblikkelijk in
de auto, voorzien van beschermingsmateri
aal en alle benodigdheden om de dieren zo
veilig mogelijk van het nest te halen tijdens
het oogsten. Dankzij onze zeer handige
collega Tonny de Caluwé, hebben we sinds
dit jaar ook een, op basis van PVC buizen
gemaakt, systeem om de jonge dieren zo
comfortabel en rustig mogelijk te verplaat
sen en ze op een veilige plekte houden tot
wanneer het dorsen klaar is, en ze terug op
het nest kunnen. Aan de landbouwers vra
gen we om een stukje gewas te laten staan
rondom het nest en daaromheen zetten
wij vervolgens kippengaas, zodat het voor
vossen niet zo makkelijk is om bij de jonge
kiekendieven te komen.
Even over de drone
Zoals gezegd zijn er twee drones aange
kocht, waarvan er één in het beheer van
John en mezelf is. We hebben onszelf
aangeleerd met het toestel te werken en we
kunnen terugzien op een aantal succesvolle
ervaringen. Als we heel eerlijk zijn, moeten
we bekennen dat het een grotere uitda
ging was om de nesten op de ouderwetse
manier op te sporen. De voordelen van de
drone zijn echter groter dan het voortgaan
op de oude maar avontuurlijker weg.
We hebben dit jaar ZEER veel nesten opge
spoord met de drone en met name in de
tarwevelden was dit een heerlijke opdracht!
Je kunt de nesten echt van op zeer grote
hoogte ontwaren, waardoor je de kieken
dieven minimaal verstoort.
We hadden dit voorjaar een koppel in de
peiling dat in het riet aan het bouwen was.
Na een poosje waren ze daar verdwenen,
en we vermoedden dat ze opnieuw waren
begonnen in een nabijgelegen tarweveld.
We achterhaalden wie de eigenaar was
van het perceel en kwamen uit bij Guido
Maayens uit Waterland-Oudeman (BE). We
gingen bij hem op bezoek om te vragen of
we over zijn veld mochten vliegen en de
jongen eventueel mochten beschermen
wanneer hij zou gaan dorsen. Hij ging ak
koord, en dus vlogen we voor het eerst over
een graanveld met de drone. We hadden
uiteraard al een "lijn" gezocht... macht der
gewoonte! Vliegend volgens die lijn hadden
we het nest in minder dan vijf minuten tijd
gevonden. Een heerlijk moment.
Het verhaal deed zijn ronde en ook onze
Belgische collega's riepen zelfs een aantal
keren onze hulp in bij het zoeken naar
nesten in de tarwe, opdat ze tijdig konden
ingrijpen alvorens de boer ging dorsen. In
het Oostelijk deel waren we dit jaar graag-
geziene gasten en het was voor ons ook
zeer fijn om samen met onze Oostzeeuws-
vlaamse collega's in het veld actief te zijn.
Al bij al hebben we in dit eerste jaar werken
met de drone erg veel geleerd. Komende
winter zal uitgebreid overlegd worden over
de voordelen van de nieuwe werkwijze en
de aandachtspunten voor volgende jaren.
Een moderne uitdaging, zullen we het maar
noemen!
1) nefast funest
Good old Henk Castelijns meet een kiekendiefjong.
