De tuin van
Ingrid Vanbrabant
Meer over grutto s en
Ingrid heeft ook een recept voor u:
11
Redactie
Keerzijde
ff
Door Emmy de Koeijer
Als kind fantaseerde Ingrid over een leven
omringd door natuur, liggen dromen tussen
de bloemen en fietsen onder haar eigen bo
men. Zo'n fantasie waar maken en dit ook
nog delen met anderen is niet voor ieder
een weggelegd, wel voor herboriste Ingrid.
De tuin van Ingrid ligt in Terhofstede en
heeft ook een naam: Kulderzipke. In 2016
heeft Ingrid 15 hectare grond gekocht, met
op die grond stallen, een rijhal, een woon
huis en veel, heel veel grasland. Heden, 5
jaar later is hier niets meer van terug te vin
den. Tien hectare is verpacht en het is de
bedoeling dat daar in de toekomst biolo
gisch op geboerd wordt. Het middelste ge
deelte van 5 hectare weiland waar de oude
bebouwing op stond, heeft Ingrid omge
toverd tot een complete natuurbeleving.
De rijhal en stallen zijn gesloopt en de ove
rige bebouwing is of wordt gerenoveerd.
De effen groene weilanden hebben plaats
gemaakt voor een kleurenpracht waar het
zoemt, geurt, fladdert en beweegt.
Het is geen 'mooie' tuin met allerlei snij
bloemen, maar een wildtuin en voed-
selbos. In april kleurt het geel van de
paardenbloemen en wit en roze van alle
bloesems van de fruitbomen, bessen-
struiken, andere vruchtdragende strui
ken en bomen. Daar tussen zijn al aller
lei andere tinten te zien, het paars en
roze van de dovenetel, het paars van
de hondsdraf, het donkerpaars van de
smeerwortel en het witte kant van het
fluitenkruid. Tikje een van deze namen
in op Google, dan krijg je zeker reclame
voor 'gewasbescherming' en tips over
bestrijding. Ingrid denkt hier heel anders
over: bijna alles wat in het wild groeit,
kan je opeten of gebruiken voor medici
nale doeleinden. Zij geeft hier ook graag
uitleg over tijdens wildplukwandelingen,
eventueel gecombineerd met een kook-
workshop waar je bijvoorbeeld kan leren
hoe je het zevenblad in je tuin kunt ge
bruiken en opeten in plaats van er wan
hopig van te worden.
Voor vogelliefhebbers is er ook van alles te
beleven: torenvalken, kerkuilen, patrijzen en
de veldleeuwerik zijn op Kulderzipke te ho
ren en te zien naast alle 'gewone' soorten.
Ook is er een constant aan en afvliegen van
allerlei insecten die gretig gebruik maken
van de diverse nectarleveranciers. Kortom,
een tuin die voor de meeste natuurliefheb
bers een walhalla is. De 'gemiddelde' tuin-
bezitter leert hier met heel andere ogen te
kijken naar planten die voorheen de nei
ging opriepen te bukken om ze met wortel
en tak te verwijderen. Voor iedereen een
tuin die de moeite waard is om te gaan be
kijken en te ervaren.
Salade van tomaat, paardenbloemblad- en
bloem en madeliefjes
Ingrediënten:
Tomaat, paardenbloemblad - en bloem
Madeliefjes
- Snij de tomaten in schijfjes en het paar
denbloemblad in fijne reepjes.
- Trek de bloemblaadjes uit de paarden-
bloembloem.
- Leg de tomatenschijfjes op een schaal
en versier met het gesneden paarden
bloemblad, de bloemblaadjes en de ma
deliefjes.
- Geniet
Sfeerbeeld van Kulderzipke (Ruud van Leeuwen)
In deze uitgaaf kwam de grutto al meer aan
bod en tevens dat er nogal wat bedreigingen
zijn. We hebben het dan over zaken uit het
verleden die nog steeds hun wrange vruchten
afwerpen.
Al zo'n vijftig jaar mag DDT niet meer
gebruikt worden in Europa. Toch wor
den afbraakproducten nog altijd terug
gevonden in de Nederlandse bodem - en
onlangs nog in dode grutto's. Hoe scha
delijk is dat voor het milieu? (in: NRC 8
mei 2021)
"Eén ding hadden ze gemeen, de elf eie
ren en drie dode grutto's die Joost Lom
men van CLM Onderzoek en Advies sa
men met collega's onderzocht op mo
gelijke pesticiden. Van de 727 gifstoffen
die de meetapparatuur kon analyseren,
was alleen die ene in alle veertien mon
sters aanwezig: DDT. Een insecticide dat
al sinds 1973 niet meer in Nederland ge
bruikt mag worden vanwege de scha
delijke gevolgen voor het milieu en voor
mensen. Ook in andere Europese landen
is DDT al zo'n halve eeuw verboden."
Het CLM had, in samenwerking met het
Louis Bolk Instituut, willen achterhalen
hoe het komt dat de gruttoaantallen in
Nederland zo achteruitgaan -van zo'n
120.000 broedparen in 1975 tot 35.000
nu. En de tendens is nog steeds dalend.
DDT werd in 1874 ontwikkeld, maar pas in
1939 echt ontdekt als effectief tegen vlie
gen, muggen en luizen. Een zegetocht
volgde: boeren konden er hun gewassen
mee beschermen, wetenschappers gin
gen er vlektyfus en malaria mee te lijf en in
1948 werd zelfs een Nobelprijs voor de ge
neeskunde uitgedeeld.
Niet lang daarna zagen ecologen dat het
slecht ging met grotere diersoorten, zo
als roofvogels en zeehonden. In Nederland
kelderden aantallen buizerds dramatisch
en in Groot-Brittannië bracht de slechtvalk
veel minder jongen groot. Oorzaak: vergif
tiging met DDT. De roofvogels aten welis
waar zélf geen insecten, maar wél zangvo
gels die vergiftigde insecten aten. Zo hoop
te DDT zich op in soorten in de top van de
voedselketen.
De Amerikaanse biologe Rachel Carson
knoopte in 1962 alle eindjes aaneen en
toonde aan welke effecten DDT wereldwijd
had voor het milieu. Zelfs in de poolgebie
den werd het in ijsberen en pinguïns aan
getroffen.
Wat de mens betreft, wijst men op een ver
hoogd risico op diabetes, neurologische
aandoeningen als parkinson en is het ge
classificeerd als 'mogelijk kankerverwek
kend'. DDT hoopt zich ook op in bijvoor
beeld moedermelk en gaat zo over op vol
gende generaties.
Terug naar de vrouwelijke grutto's die vol
gens het CLM-rapport DDT via hun eieren
kunnen doorgeven aan het nageslacht.
Mogelijkheid één is dat grutto's het kunnen
meenemen vanuit West-Afrika of Zuid-Eu
ropa. Ze voeden zich daar met graszaden
en rijstkorrels, terwijl binnenshuis DDT nog
gebruikt wordt als middel tegen de mala
riamug. In Spanje en Portugal is DDT verbo
den, maar in de bodem bevinden zich nog
altijd afbraakproducten als DDE en DDD
die even giftig zijn.
Een andere route kan liggen in de bodems
van onze eigen sloten en plassen, waar on
der zuurstofarme omstandigheden afbraak
nauwelijks plaatsvindt. Residuen komen zo
vanuit de bodem in planten terecht, maar
bijvoorbeeld ook in regenwormen en emel-
ten die door Grutto's gegeten worden. Na
der onderzoek moet hier uitsluitsel geven.
Moraal van het verhaal
Laboratoriumtesten laten nooit alle inter
acties zien die in het veld optreden en zich
soms pas decennia later manifesteren. De
onderzoekers pleiten om die reden voor
een monitoring van pesticiden, die zich
ook kunnen bevinden in fijnstof dat ook de
mens overal inademt.
De meest probate oplossing die de onder
zoekers noemen is natuurlijk te sturen op
een meer natuurlijke plaagbestrijding en
minder monoculturen. Maar dat wist u al
