van nog de stille getuigen.
In het laaggelegen poelgebied overheerste het grasland. Hier was de
grond zuur, zwaar en moeizaam te bewerken. Zijn grootste waarde
ontleende dit gebied aan het in de ondergrond aanwezige zoute veen, dat
als.huisbrand, maar vooral voor winning van zout diende.
De zes parochies in West Borssele.
In dit Oud- en Middellandgebied ontstond een zestal woonkernen. De
oude kaarten verschillen, wat de situering van deze parochies betreft.
Geraadpleegd zijn een kaart van Beekman (Zeeland in 1300, Geschied
kundige Atlas van Nederland) een kaart van Cr.Sgrooten uit 1592 en een
kaart van Jacob van Deventer naar Willem Sylvius, 1560. De laatstge
noemde twee kaarten geven een ongeveer gelijke lokatie van de neder
zettingen. Deze blijkt beter met de nieuwste inzichten overeen te
stemmen dan de kaart van Beekman.
Tijdens het bodemkundig onderzoek zijn, onder een hierna te noemen
Nieuwlandafzetting een aantal bewoningssporen ontdekt, die met behulp
van de historische gegevens goed konden worden gelokaliseerd (afb. 3
en 4). Zij lagen alle op de hoge kreekruggronden.
Een van de vindplaatsen betrof "Monster" dat in het voormalige
West-Borssele, vrij-centraal en landschappelijk op een unieke plaats
lag, nl. op een splitsing van de belangrijkste kreekrug van dit gebied.
Behalve de belangrijkste, was Monster waarschijnlijk ook de eerste
nederzetting in deze streek; daardoor kon men de gunstigste plaats
voor deze vestiging kiezen. En waar was een geschikter plaats dan op
het hoogste en breedste gedeelte van de voornaamste kreekrug De
naam Monster (afgeleid van Monasterium) duidt hier op de aanwezig
heid van een oude kerk uit de elfde of twaalfde eeuw (Dekker, 1971).
Het nieuwe zeventiende eeuwse Borssele, dat eerst ook wel Monster
werd genoemd, is gebouwd op de restanten van het Middeleeuwse Mon
ster. Op verschillende plaatsen zijn op en in de grond overblijfselen
van funderingen en andere oude bewoningsresten aangetroffen. Ook de
omstreeks 1965 ontdekte graven ten zuidwesten van de Hervormde kerk
zijn hoogstwaarschijnlijk overblijfselen van het voormalige Monster.
De overige parochies zijn ontstaan in de tweede helft van de twaalfde en
in de dertiende eeuw. De nederzettingen lagen dicht bij elkaar en waren
klein, zoiets als Vlake of Baarsdorp van nu.
Oostkerke en Westkerke waren de oudste dochterkerken van
Monster. Westkerke ten westen van Monster ligt thans buitendijks.
Oostkerke kan worden geprojecteerd ten zuidoosten van het tegenwoor
dige dorp. Bij de Monsterhoeve ligt een oppervlakte hooggelegen en
weinig of niet met Nieuwland opgeslibde oude bewoningsgronden met
resten van baksteen en aardewerk. Vooral een perceel ten zuiden van
deze hoeve - genoemd de steenrotse - bevat veel steen en funderingen
40
