achterkant aangeplooid ("epuupt"). De protestanten gebruikten nimmer
een kap'oedlint.
De katholieken hadden zelfs nog twee soorten rouwlinten op de kap'oed:
het zwarte rouwlint bij zware rouw en een hoofdzakelijk blauw lint bij
lichte rouw.
Ons zijn geen aanwijzingen toegevallen, dat ooit misjes de platten 'oed
of de kap'oed als onderdeel van de Zuidbevelandse dracht zouden heb
ben gedragen.
Zo zijn we er ook niet zeker van, dat misjes de "bieze mouwen" droe
gen. Dit waren losse mouwtjes, die aan de rand fraai geborduurd wa
ren; het kwam voor, dat ze in die rand met een paar zilveren knoopjes
aan een zilveren ringetje gesloten werden. Het mouwtje kwam met het
borduursel en de knoopjes onder de mouw van het manteltje uit.
Wèl is ons bekend, dat het bij de volwassen dracht behoorde en dat het
waarschijnlijk het laatst te Kwadendamme door Kaatje Walraven Jansdr.
(later eigenares van café "De Koophandel" aan de Goese Straatweg) op
11 april 1886 werd gedragen. Op die Passiezondag (zondag vóór Pasen)
werd Kaatje "aangenomen" ze deed haar plechtige communie). Vol
gens traditie kreeg men dan de volwassen dracht voor het eerst aan. Er
waren er, die aanmerkingen maakten op haar nieuwe, toen al ouder
wetse dracht. Vinnig antwoordde Kaatje: "Ik bin toch mooi nf m'neigen"
(Ik mag toch zélf dragen, wat ik mooi vind); maar men zegt, dat ze la
ter de_bieze_ mouwtjes nooit meer droeg
De bieze mouwe moet al in onbruik geraakt zijn, voordat de fotografie
hier na 1850/60 ruimer toepassing begon te vinden.
Het tijdstip, waarop de misjesdracht voor het allerlaatst werd gedra
gen, is moeilijk te geven. Dat ligt voor alle dorpen op een ander tijd
stip. Beslotenheid, traditie en godsdienst hebben hierin de grote rol
gespeeld. In het algemeen hielden de katholieken langer vast aan de
klederdracht dan de protestanten. De dorpen die verder van het grote
vervoer (o.a. de spoorlijn) lagen, behielden de klederdracht langer dan
die er kortbij lagen. Het verschil kan wel 20 jaar zijn.
Van Kwadendamme weten we exact, wanneer het laatste meisje "op d'r
burgers" ging: zomer 1949.
Enkele Ovezandse meisjes zouden als allerlaatsten op Zuid-Beveland
rond 1951 de misjesdracht hebben vervangen door de volwassen dracht.
Het verdwijnen van de misjesdracht is duidelijk vastgelegd op de series
schoolfoto's, die wel van elk dorp nog bestaan. Het zou een hele tijd
vorderen en veel nasporen om dit voor heel Zuid-Beveland te ordenen.
Tussen 1880 en 1925 kan men per dorp op wel 20 foto's rekenen
Schetsmatig hebben wij enkele scholen op een rijtje gezet:
64
