OUDE BOERDERIJEN IN DE BEVELANDEN door W.E.P.van IJsseldijk Wanneer de toerist Zuid- en Noord-Beveland doorkruist zal het hem opvallen, dat van de vele boerderijen waarmee deze gebieden zijn ge stoffeerd, er nog een aantal is, dat duidelijk het stempel der eeuwen draagt. Men zal kunnen opmerken, dat zowel de woningen als de land- bouwschuren tal van verschillen in bouwtrant en details vertonen, zodat men niet zonder meer van "de Zeeuwse boerderij" kan spreken, ofschoon in grote lijnen die typering wel opgaat. Wat de verschillen betreft, komen we daarop hierna nog terug. Als al niet een jaartal in de gevel van het woonhuis dat duidelijk maakt, zal de beschouwer zich dikwijls afvragen: "hoe oud zou dat huis, die schuur wel kunnen zijn Voor de onderzoeker is daar, na wat niet al te oppervlakkig gesnuffel in oude archieven en bestudering van tal van bouwkundige details, wel ongeveer achter te komen. Hij komt al gauw tot de ontdekking, dat vooral wat de woning betreft, er in de loop van de tijd nogal eens wijzigingen zijn aangebracht, bijvoorbeeld wat de indeling aangaat en verder op het gebied van muurbekleding, verwar ming en gebruik der diverse onderdelen der woningen. Vergroting en wijziging der gebouwen of onderdelen daarvan, is in de bestaansperiode van een eeuw of drie nogal eens aan de orde. De be ginpe riode Wanneer we vanaf het bekende of veronderstelde bouwjaar of de ver moedelijke bouwperiode teruggaan, zijn er nog wel hulpmiddelen, die ons omtrent een eerder bestaan van een groter of kleiner landbouwbe drijf wel iets meer kunnen leren. Het bestuderen van oude landkaarten, bijvoorbeeld de Hattinga-kaarten en de Visscher-Romankaarten, waarop veel boerderijen al zijn aangegeven, kunnen goede diensten be wijzen. Veel verder dan het begin van de 17e eeuw komen we dqarmee dan niet. Toch is uiteraard bekend, dat reeds lang daarvoor de Bevelanden bewo ning hebben gekend en tot de middelen van bestaan vanouds landbouw, veeteelt en visserij hebben behoord. De vroegste meer definitieve bewoning kan voor wat Zuid-Beveland be treft wel vastgesteld worden in of wat vóór de periode dat de ringdijk om het toenmalige eiland tot stand was gekomen, hetgeen omtrent de 12e eeuw of wat vroeger wordt aangenomen. Ook Noord-Beveland ont stond reeds eeuwen voor in 1530-1532 het gehele eiland vrijwel van de kaart werd geveegd door de bekende enorme stormvloeden. 64

Tijdschriftenbank Zeeland

Historisch Jaarboek Zuid- en Noord-Beveland | 1976 | | pagina 66