DE SATISFACTIE VAN GOES
door H.Uil
Het sluiten van de 'Satisfactie van Goes' op 22 maart 1577 behoort zonder twijfel
tot één van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van Goes en Zuid-
Beveland. Goes en Zuid-Beveland sloten zich door middel van dit verdrag aan bij
de Prins van Oranje en daarmee bij de latere Republiek der Zeven Verenigde Ne
derlanden, waaruit tenslotte het Koninkrijk der Nederlanden zou ontstaan. Na
vier eeuwen lijkt het juist, zeker op deze plaats, stil te staan bij deze zo belangrij
ke gebeurtenis.
De tachtigjarige oorlog
Vierhonderd jaar geleden waren de Nederlanden in een bloedige opstand verwik
keld tegen Philips II, koning van Spanje. De tachtigjarige oorlog (1568-1648)
was uitgebroken. Die opstand ging in feite om het behoud van de oude rechten
tegenover de centralisatiepolitiek van de Spaanse koning. De adel en de steden
wilden niet buigen voor de geldverslindende Spaanse bureaucratie, die er op uit
was hun macht en bevoegdheden te beknotten. De met veel geweld gepaard gaan
de bestrijding van de Hervorming en de economische achteruitgang bleken een
voedingsbodem te worden voor een gewelddadig verzet tegen de maatregelen van
de Spaanse heersers.
De pogingen van Prins Willem van Oranje en zijn broers om gewapenderhand de
Nederlanden te bevrijden leden aanvankelijk schipbreuk. Maar met de verovering
van den Briel op 1 april 1572 werd een nieuwe fase in de strijd ingeluid. Al spoe
dig werden Vlissingen en Veere veroverd. Volksopstanden, met hulp van de Wa
tergeuzen, verdreven hier de Spaanse garnizoenen.
De gouverneur van Zeeland, Anthonis van Bourgondië, zond dadelijk troepen
naar Goes ter verdediging van de stad tegen mogelijke invallen van de Geuzen,
maar het stadbestuur voelde er niets voor deze in te kwartieren. De gouverneur
beloofde het stadsbestuur dat alle kosten vergoed zouden worden, maar de stad
wist maar al te goed dat de gedane toezeggingen al te vaak vergeten werden en dat
men lang op z'n geld moest wachten.
De Spaanse bestuurders hielden echter vast aan hun eis troepen in de stad en het
eiland te legeren. Met veel tegenzin besloot het stadsbestuur 250 Spaanse soldaten
binnen te laten. De burgerij protesteerde door het sluiten van hun winkels en een
groot deel verliet zelfs de stad, maar bij deze protesten bleef het.
Om Goes niet alleen via het land te beschermen, maar ook vanaf de waterkant
zond Zierikzee enkele ervaren schippers met matrozen. De muren en verdedigings
werken werden na de aankomst van de Spanjaarden hersteld. De bevolking werd
na veel morren verplicht om mee te helpen. Binnen korte tijd was het aantal sol
daten van 250 tot 400 gestegen en er zouden er nog meer komen. De soldaten
werden bij de bevolking en in het Gasthuis ingekwartierd. Door de zware lasten
van de verdedigingswerken, het aankopen van geschut en het stagneren van de
handel verarmde de stad snel. De hertog van Alva beloofde wel geld, maar dat
arriveerde niet.
7
