Mathildis (na 1331 hertrouwd met Reynoud van Kleef) zag zich in 13.40 genood
zaakt het land van Bergen op Zoom zwaar te belasten met schuldbekentenissen.
De belaste heerlijkheid droeg zij over aan haar dochter Johanna van Voorne. Deze
erfdochter was al vroeg een speelbal van de machthebbers. De heer van Voorne
liet haar aan het hof van de Hollandse graven opvoeden en vertrouwde het aan de
gravin toe, voor haar uithuwelijking te zorgen. Deze gravin, Johanna van Valois,
werd in 1337 non te Fontenelle, nadat zij weduwe was geworden. Diederik van
Valkenburg en Mathildis van Voorne, oom en tante van Johanna, bepaalden daar-
n dat zij zonder toestemming van de graaf van Holland niet zou mogen huwen.
Mocht zij uit eigen beweging trouwen ("dat God verbieden moet") dan waren zij
b reid voor twintig getuigen te bezweren dat zij aan zo'n huwelijk "onsculdich"
waren (10).
De Zeeuwse invloed bereikte een hoogtepunt in 1340. Mathildis droeg het gezag
ii Bergen op Zoom over op Wolfaard, Floris en Nicolaas van Borsselen. Deze
mochten het land als "vrienden" van Johanna regeren. De hertog van Brabant
kon deze toestand niet lang dulden. Hij droeg zijn rentmeester Wouter van Ber-
chem op de schulden af te lossen (11). Ongeveer een jaar later huwde Johanna
van Voorne met Jan van Valkenburg, heer van Monschau en Bütgenbach. Aange
zien deze door leenbanden met Brabant was verbonden eindigde omstreeks dat
tijdstip de Zeeuwse invloed in Bergen op Zoom (12).
Ossendrecht
ssendrecht is gelegen op de hoge rand van Brabant, op een landtong die west
waarts uitsteekt. De hertog van Brabant had voor dit om zijn ligging belangrijke
punt alle aandacht en gaf Ossendrecht aan het begin van de dertiende eeuw in
k en aan de heer van Breda.
1 1277 verkreeg Nicolaas van Cats de goederen te Ossendrecht, die afkomstig
waren van Arnoldus en Margaretha van Ossendrecht (13).
1309 blijkt de heerlijkheid in twee delen te zijn gesplitst: een deel was in han
den van Jan van der Maalstede, een andere helft in het geslacht van Cats. We
mogen wel aannemen, dat de verdeling door een boedelscheiding in het geslacht
van Cats is ontstaan. Overigens was er nog een deel, dat beide heren gezamenlijk
I -zaten.
F en geschil tussen Jan van der Maalstede Hendrikszoon en de heer van Bergen
erd in 1400 opgelost door tussenkomst van de hertogin van Brabant (14). De
i er van Bergen op Zoom bleef er streng op toezien dat zijn leenheerschap erkend
werd. Met Machteld van der Maalstede, zuster van laatstgenoemde Jan, stierf het
1 ais Van der Maalstede te Ossendrecht in 1457 uit. Haar afstammeling Cornelis
m Beyerszoon van Voxdale verkocht in 1504 zijn deel van de heerlijkheid aan
dt heer van Bergen op Zoom (15). De andere helft bleef tot omstreeks 1455 in
1 mden van het geslacht van Cats. Dan komen Antwerpse geslachten in bezit van
c ze helft, die pas in 1761 door de Markies van Bergen op Zoom is gekocht (16).
1 oensdrecht
De ligging van Woensdrecht komt met die van Ossendrecht overeen. De stichting
van de parochie door de abdij van Sint Michiels te Antwerpen ligt voor de hand;
85
