EEN VOGELVLUCHTPLATTEGROND VAN GOES
DOOR ZACHARIAS ROMAN
door L.J. Abelmann.
Inleiding
Enkele jaren geleden maakte collega W.H. Keikes, streek-archivaris te Zierikzee, ons attent op
liet bestaan van een vogelvluchtplattegrond van Goes uit de 17e eeuw.
Deze plattegrond werd door hem opgemerkt in de collectie Bodel Nijenhuis in de bibliotheek
van de Rijksuniversiteit te Leiden. Toen wij daarna zelf ons in het bestaan van deze platte
grond ging verdiepen, bleek dat er niet één, maar twee vogelvluchtplattegronden in boven
genoemde collectie waren opgenomen. Deze plattegronden, geïnventariseerd onder de nummers
73 en 74 van portefeuille 36, bleken een schetsmatig en een uitgewerkt exemplaar te zijn.
Deze laatste, fraai ingekleurde plattegrond, is door de Heemkundige Kring de Bevelanden in
facsimile-druk uitgegeven.
Deze uitgave kon gerealiseerd worden dank zij de toestemming van de Bibliothecaris van de
Rijksuniversiteit te Leiden en met welwillende medewerking van de conservator van de Bodel
Nijenhuis Verzameling van de universiteitsbibliotheek.
In dit artikel, dat gezien mag worden als een begeleiding van deze uitgegeven plattegrond,
wordt nader ingegaan op de maker en de datering en zal de plattegrond in samenhang met het
schetsmatige exemplaar worden beschreven.
Zacharias Roman
Blijkens de opdracht op de ingekleurde plattegrond is de tekenaar Zacharias Roman. Van deze
drukker en kaartentekenaar zijn meerdere plattegronden en kaarten bekend. Als zoon van
Gillis Roman, drukker en uitgever te Haarlem en Hermanna Muiiers, werd Zacharias aldaar op
25 september 1595 gedoopt. Na het overlijden van zijn moeder in januari 1609 hertrouwde
zijn vader op 12 juli 1609 met de uit Middelburg afkomstige Sara van de Woestijne.
Mogelijk zijn het wel de Zeeuwse relaties van zijn stiefmoeder geweest, die Zacharias naderhand
deden besluiten om zich te Middelburg te vestigen.
Door de archivist J. Grooten, indertijd verbonden aan het Rijksarchief in Middelburg, werd
een levensschets van Zacharias Roman samengesteld. Deze schets werd opgenomen in de door
hem vervaardigde toelichting op de facsimile-druk van de Roman-Visscher kaart van Zeeland,
in 1973 uitgegeven.
Zacharias Roman komt op 26 september 1619 te Middelburg voor als boekverkoper. Kort
daarna op 10 maart 1620 wordt hij poorter van deze stad. Volgens Grooten heeft Zacharias
zich van omstreeks 1655 tot circa 1666 uit zijn zaak teruggetrokken. In zijn zaak is dan een
zekere Frangois Croock werkzaam.
Na 1666 heeft Zacharias de zaak vermoedelijk alleen voortgezet. Zijn sterfdatum is niet be
kend. In ieder geval vóór 1 oktober 1672. Op die datum namelijk plaatste Johannes Roman
een mededeling in de Haarlemmer Courant betreffende de verkoop van boeken door wijlen
zijn vader gedrukt en nagelaten.
De schetsmatige plattegrond
Deze plattegrond (afb. 1), welke in vogelvlucht een afbeelding geeft van Goes vanuit het
oosten, werd eerst opgezet in potlood. Later overgetrokken en op sommige plaatsen ingevuld
47
