met rode inkt. Het papier waarop de tekening is gemaakt vertoont een watermerk in de vorm
van een Franse lelie, waaronder een wapenschild met een schuinbalk en daar weer onder een
gestyleerde letter W. Het formaat 52 1/2 x 37 cm. wijst op een aangepaste grootte voor een
folio-kaartboek.
Onder de tekening staat in een 18e eeuwse hand: "De Stadt Ter Goes". Belangrijker is dat
rechtsbovenaan een grotendeels verbleekt opschrift te zien is "Goes in Zuytbevelant". De
vormgeving van deze letters is geheel gelijk aan die van de opdracht op de ingekleurde kaart.
Bovendien is zelfs bij een oppervlakkige vergelijking van de beide plattegronden duidelijk dat
zij beide door één en dezelfde tekenaar moeten zijn vervaardigd. De ingekleurde plattegrond
heeft een wat groter formaat, nl. 65 x 47 cm. Beide vellen papier hebben hetzelfde watennerk
hetgeen ook wijst in de richting van één tekenaar. Toch roept deze schetsmatige plattegrond
een aantal vragen op. Op de potloodschets is in vage lijnen het bochtige verloop van de oude
haven "het Sas" aangegeven. Hieruit kan men concluderen dat tijdens het maken van deze
schets de oude haventoegang nog aanwezig was. Aangezien bij het dateren van de beide
plattegronden de aanleg van de nieuwe rechte haven de kernvraag vormt moet op deze
plaats iets over deze havenaanleg worden gezegd.
Het resolutieboek van de stad Goes 1) geeft de volgende aantekening: "11 decembris 1650. Na
verscheiden deliberaties ende praeparative besoignes nu en dan gehouden op het maken ende
besteden van eenen nieuwe rechte haven, is eyntelyck deselve vastgestelt, gelyc gedaen wert
by desen. Synde dienvolgens goetgevonden dat in HoOant, Zeeland ende elders daert sal noodigh
wesen billieten sullen werden geaff(i)cy(eer)t, omme de bestedinge daer van te doen op Maen-
dag den 2e January 1651. Ende dat in conformite van het besteck ter griffie alhier berusten
de" etc.
Uit deze resolutie blijkt dat het stadsbestuur van Goes het plan om een rechte haven te maken
reeds meerdere malen ter sprake had gebracht. De aanleg van een rechte haven was voor Goes
in die tijd even belangrijk als het verbreden van de sluis in deze tijd. Het bochtige verloop van
het vaarwater was er oorzaak van dat er zich op meerdere plaatsen ondiepten gingen vormen.
Bovendien was het laveren met zeilschepen door al deze bochten geen sinecure.
De oproepen tot de aanbesteding werden op ruime schaal verspreid. Het bestek 2) stelt dat de
aannemer het werk uiterlijk eind juni 1651 gereed moet hebben.
Jacob Boerberge van Tholen wordt de aannemer en begint zijn werkzaamheden op 10 maart
1651. Op 3 juli is hij nog niet klaar. Hij klaagt dan over het zware werk en de onverwachte
tegenslagen die hij ontmoet. Over de aard van de tegenslagen blijven wij in het onzekere. Waar
schijnlijk had hij te kampen met grondverzakkingen. Dergelijke grondverzakkingen kwamen in
dit gebied ook al voor in 1589 bij de aanleg van de havenbolwerken. Hij vraagt om een hogere
betaling.
Het stadsbestuur gaat hierop niet in en besluit de verdere uitvoering van de werkzaamheden in
eigen hand te nemen. Het resultaat is dat op 6 October 1651 de eerste schepen door de nieuwe
haven kunnen.
Aan de hand van bovenstaande gegevens kunnen we vaststellen dat de schetsmatige platte
grond voor eind 1650 gereed was.
De tekenaar moest derhalve na het gereedkomen van de nieuwe haven zijn tekening aanpassen.
Als we de tekening goed bestuderen blijkt dit ook. Over de in potlood aangegeven oude haven
tekent hij met rode inkt de nieuwe rechte haven. Daarnaast past hij ook de directe omge
ving van de haven conform de nieuwe situatie aan.
Langs de oostzijde van de haven merken we op: binnen het bastion voor de haven zijn een aan-
50
