P. den Herder en B.M..den Boer zijn de meest vooraanstaande lidmaten van de kruisgemeente
geweest. Beiden hebben ook in de chr.gerefonneerde gemeente funkties bekleed. Den Boer tot
op hoge leeftijd. Ook is hij lid geweest van de gemeenteraad van Goes en van het Burgerlijk
Armbestuur. Als ouderling van de chr. Gereformeerde Gemeente placht hij op de vergade
ringen van de kerkeraad vaak te laat te komen. Ook raakte hij met de regelmaat van de klok in
conflict met medeouderlingen en predikanten, zo zelfs, dat hij eens weigerde om deel te ne
men aan het Heilig Avondmaal.
Noordijke werd ook lid van de chr. gereformeerde gemeente. Na een conflict met de kerkeraad
werd hij wegens onchristelijk gedrag van het lidmatenboek afgedaan.
Ortelee tenslotte liet na een week zijn gemoedsbezwaren varen, en trad toe tot de nieuwe ge
meente.
Na een driejarig bestaan liet de kruisgemeente haar weg uitmonden in die van de chr. gerefor
meerde gemeente. Het leek ons daarom eens nuttig deze kleine weg op het kerkelijk erf van
Goes in het centrum van de belangstelling te plaatsen, temeer daar er leden zijn geweest, die
niét gelukkig waren met de vereniging. Die van Hoedekenskerke verenigden zich niet met de
afgescheiden gemeente te Baarland, maar ook in Goes waren er lidmaten die allerminst geluk
kig waren met het samengaan. Daarmede werd de grond bouwrijp voor het ontstaan van de
thans nog bestaande Gereformeerde Gemeente.
Noten
1M.E. Kluit, de Koning mokt, het land ontwaakt; het Noorden van 1830-'39; in:Alg. Ge
schiedenis der Nederlanden, deel IX, Utrecht, 1953.
2. GAG, Archieven van de Gereformeerde Kerk, Goes, inv.nr. 693.
3. GAG, Archieven van de Ned.Hervormde Gemeente Goes, inv.nr. 283,284,290.
4. GAG, AGK, inv.nr. 22.
5. idem, inv.nr. 3.
6. F.L. Bos, Kruisdominee's, Kampen, 1953, blz. 93,94.
7. Statenvertaling, Marcus 15: 15 en 16: Ende hij seyde tot haer, Gaet henen in de geheele
werelt, predickt hel Evangelium allen creaturen. Die gelooft sal hebben ende gedoopt sal
sijn sal saligh worden. Maer die niet en gelooft sal hebben sal verdoemt worden. Een
levensbeschrijving van ds. Sterkenburg treft men aan in het boek Kruisdominee's van dr.
F.L. Bos.
8. GAG, AGK. Goes inv.nr. 27.
9. A.M.Wessels, God Ons Een Schild, Goes, 1936, blz. 129,130.
10. GAG, Archief Gemeente Goes 1851 - 1969, correspondentie 1867.
11. De hier vermelde gegevens zijn zo niet anders vermeld, afkomstig uit de notulen van de
kerkeraadsvergaderingen van de kruisgemeente, GAG, AGK, inv. nr. 27.
12. GAG, AGG, bevolkingsregisters, 1862 - 1869.
50
