Als we dit narekenen blijkt het precies te kloppen: 3986 pond a 1 schelling 199.6.
(f. 1.195,80). Ook de berekening van het bedrag aan gelagpenningen is exact juist.
Het gewicht van de klok werd uitgedrukt in 'ponden Goesewigt': 3986 pond of wel 871,5
kilogram.
Voor de omrekening van ponden Goesewigt naar Nederlandse ponden verwijzen we naar de
bijlage.
De naam van de klok kunnen we niet achterhalen. In de Kapelse toren hingen oorspronkelijk
zes klokken, waarvan er vijf bij name bekend zijn, alle gegoten in het jaar 1527 door Peter
Waghener te Mechelen. Bijlo vermeldt ze in zijn Kroniek van Kapelle in het kader van de voor
genomen annexatie door de Rentmeester Bewester Schelde, welke gegevens door Bijlo ont
leend zijn aan de Domeinrekening van 1581
'Inventaris van de clocken, die men zoude mogen halen ten behoeve van de Gemeene Saeke,
eerst binnen die parochie van Cappelle.
Een clocke genaampt 'Martin', wegende bij estimatie de nombre van 1500 pond
Noch een andere genaampt 'Lieve Vrouwe' bij estimatie wegende 2000 pond
Een genaampt 'Pieter', wegende 1200 pond
Een genaampt 'Adriaan', wegende 1800 pond
Een genaampt 'Pauwel', wegende 900 pond
somma 7600 pond (17).
De klokken Martin, Lieve Vrouwe en Pieter hangen, zij het met een onderbreking tijdens de
tweede wereldoorlog, nog steeds in de toren (18), terwijl de klok Pauwel in deze oorlogsjaren
verloren ging.
De klok Adriaan, in 1857 verkocht naar Ellewoutsdijk (19), is daar nog steeds aanwezig. (20).
We moeten aannemen dat bij de vaststelling van de te annexeren klokken er één buiten
beschouwing werd gelaten en dat dit juist de later gebarsten klok was. Het is niet meer na te
gaan of men in 1581 heeft vastgelegd dat men één klok in de toren zou laten hangen, omdat
de door Bijlo geraadpleegde Domeinrekening in 1940 in het Rijksarchief te Middelburg verlo
ren is gegaan. En zo blijft voor ons de gebarsten klok naamloos.
Conclusie
Joost Bijlo overleed in Kapelle tussen 12 september 1791 en 26 november 1791, terwijl de
gebarsten klok driejaar later, op 1 October 1794, werd verkocht.
Het is niet te bewijzen, maar wel zeer waarschijnlijk dat de klok gebarsten is tijdens het luiden
bij de uitvaart van Joost Bijlo. Van de rest van het verhaal dienen we te stellen dat het vrijwel
zeker als 'legende' aan te merken is. En als zodanig kan het maar het beste blijven voortleven.
71
