Noten:
1. Brief Alva van 23 mei 1572: "Cette ville (Middelburg) perdue, toute Lisle, qui est la clef
des Pays-Bas (serait) au pouvoir des rebelles, sans qu'on püt esperer de la reconquerir
jamais". L.P. Gachard, correspondance de Philipe II sur les affaires des Pays-Bas, dl II,
p252, gecit. v. Vloten 1858.- Lodewijk van Nassau tot Karei IX over Zeeland als sleutel
der Nederlanden, (v. Herwerden 1932, blz. 126).
2. In 1933; herdruk in 1980.
3. Gemeentearchief Goes, gildearchieven, inv. nr. 139. Rekeningenboek van het weversgilde,
1547-1619.
4. Het notenapparaat bij The Works of Sir Roger Williams, ed. John X. Evans, Oxford 1972,
bevat citaten uit de Calendar of State Papers, Foreign, 1558-1590, en de Calendar of Let
ters and State Papers, Spanish, 1568-1579, die het voor ons onderwerp beschikbare mate
riaal wellicht niet uitputten, en die kontrole behoeven.
5. Het gedichtje, met toelichting, treft men als bijlage aan.
6. Van de oudere beschrijvingen willen we noemen die van P.C. Hooft in zijn Neederlandsche
Histoorien (1642) en van L.P. van de Spiegel Historie van de Satisfactie, etc. (1777).
De lezing van R.A.S. Piccardt in Bijzonderheden uit de geschiedenis van de stad Goes
(1865) gaat in hoofdzaak op deze beide auteurs terug.
7. Over de betekenis van Lodewijk van Nassau voor de Nederlanden: P.J. van Herwerden,
het verblijf van Lodewijk van Nassau in Frankrijk, 1568-1572 (Groningen, 1932) en van
dezelfde auteur: Lodewijk van Nassau, Een leven gewijd aan de Nederlanden (Assen,
1939).
8. Bij deze, voor de protestanten niet ongunstige vrede (zij kregen gewetensvrijheid in heel
Frankrijk en een regeling omtrent de plaatsen waar zij godsdienstvrijheid zouden genieten)
waren ook prins Willem van Oranje en graaf Lodewijk van Nassau betrokken: beiden wer
den erkend als "goede buren, verwanten en vrienden" van de Franse koning, en hersteld
in hun rechten, zowel in Frankrijk als in het prinsdom Oranje.
9. Ook zij resideerde meestentijds in La Rochelle.
10. Karei IX was geboren in 1550 en werd op zijn dertiende meerderjarig verklaard.
11Van Herwerden 1939, bl. 142.
12. Van Herwerden 1932, bl 126 v.v.; dezelfde 1939, blz 143.- Op 13 oktober 1571 schreef
de Spaanse gezant in Frankrijk aan Philips en Alva: er wordt aan dit hof slechts over ge
sproken ont de Nederlanden in de komende zomer te verdelen: Van Herwerden 1932, blz
144.
13. Nog in 1785 bleek niemand minder dan de raadpensionaris van Zeeland, L.P. van de
Spiegel, bereid dit gewest van de Unie af te scheiden en "onder de onmiddellijke protectie
van Engeland te stellen", zie: dr. C.H.E. de Wit, De Nederlandse Revolutie van de Acht
tiende Eeuw, 1780-1787 (Oirsbeek, 1974), blz. 54.
141
