Na de Napoleontische periode is een dergelijk voorstel zonder twijfel niet meer mogelijk
geweest; onze Vaderlandse Romantiek gericht, zoals de Romantiek in het algemeen, op
verheerlijking van "het volk", zal vervolgens de eenheidsidee gekondoliseerd hebben.
Van Speyk-poëzie en noordelijk Tiendaagse-veldtochtenthousiasme lijken daarvoor vroege
bewijzen. Daarna kwam vooral aan bod wat men als "nationale" glorie kon zien (onze
schilderkunst, bijv.).
14. Maar hij zweeg lange tijd. Op 19 april 1572 werd te Blois echter een defensief verbond
tussen Frankrijk en Engeland gesloten. Over de Nederlanden werd niet gesproken. Lode-
wijks ideeën van augustus 1571 over een offensief en defensief verbond tussen beide lan
den waren daannee van de baan. - Van Herwerden, 1932, blz. 161
15. De Coligny arriveerde 12 september 1571 aan het hof (in Blois).
16. Half maart zond Elisabeth de Watergeuzen weg uit de Engelse havens, - mogelijk, zegt van
Herwerden, gebeurde dit op advies van Lodewijk (v. Herwerden 1939, blz. 153).
17. Afgedrukt v. Herwerden 1932, blz. 175. Tseraerts krijgt volmacht krijgsvolk op te nemen
en mag alle assistentie toezeggen "mit sein eigen persohn gleick min g.her ende bruer die
printz van Oranien off ick sauen doun bey u wesende".
18. Het betrof 150 man: v. Herwerden, 1932, blz. 182.
19. Over de stemming in de stad licht Walter Morgan ons in: de Vlissingers, zegt hij, vinden
meer genoegen in een lepel Spaans bloed dan in een zak vol daalders (een "greater pleasure
in a spoonefull of Spanishe bloode then in a baggefull of dolors").
20. Zij waren er in ieder geval op 6 juni: Roger Williams, 1972, aantek. uitgever: Cal.S.P. no.
419. Aan de eerste ondernemingen tegen Middelburg (eind april) en aan Tseraerts' aktie
tegen Veere, die op 2 mei de stad aan de prins bracht, deden klaarblijkelijk nog geen
Engelsen mee. Mogelijk was de kompagnie er al in april, maar representeerde zij de eerste
tijd het Engelse belang. Zij zou zich op 6 juni ter beschikking van de burgerij hebben ge
steld.
21. Dit gebeurde vermoedelijk op 10 juli: Roger Williams, 1972 blz. 224 (aantek. uitgever;
Williams zelf geeft geen data).
22. Roger Williams 1972, blz. 224 v.
23. Roger Williams noemt namen van hun leiders (die ook voor Goes zullen gevochten heb
ben): bij de eerste kompagnieën waren dat Henry, Tristan, Vtiran, bij de 'brave French
men" die in juli arriveerden o.a. Larivière en Gentane (Gentoine).
24. In het noorden had de opstand ondertussen om zich heen gegrepen: na Vlissingen haalt
Enkhuizen de geuzen binnen (28 mei); na Oudewater (19 juni) volgen in de tweede helft
van juni en juli de meeste Hollandse steden.
25. In dit geval vier dagen door de gouverneur van Sluis. Ondertussen werd Brugge versterkt.
De 16 kanonnen (en munitie) die men buitmaakte waren van Gent onderweg naar Brugge.
Roger Williams, 1964, bl.z 11 lv.
142