Twee jaar later stelden beide voor om een toeslag te verlenen op de bondsuitkeringen aan hun
leden. Hiermee zou het verschil tussen uitkering en steunregeling enerzijds, en de betaling uit
de werklozenkas anderzijds gelijkgetrokken worden. Het gemeentebestuur ging hiermee ak
koord, mits per aanvraag om toeslag een nauwkeurig onderzoek verricht zou worden. Een ver
zoek om de gemeente 1/3 de van de ziekenfondspremie voor georganiseerde veldarbeiders te la
ten betalen haalde het niet (102).
Eén bijzondere gebeurtenis in het bestaan van de afdeling van St. Deusdedit willen wij de le
zers niet onthouden. Het betreft de Katholiekendag (103) van 1935. Op zondag 4 augustus
van dat jaar vond deze door St. Deusdedit georganiseerde massameeting plaats, waaraan in de
eerste plaats de vijf regionale bondsafdelingen deelnamen, die hierboven bij de beschrijving van
het arbeidskonflikt van 1931 genoemd zijn. Behalve deze afdelingen waren ook leden van
Maria-kongregaties, sportverenigingen, en andere roomse organisaties present, alle uit de aange
haalde vijf dorpen, terwijl tevens uit Goes katholieke jeugdverenigingen naar de bijeenkomst
trokken. Het totale aantal aanwezigen beliep zo'n 1500 2000 man.
Voorafgegaan door de Kwadendamse muziekvereniging marcheerde men naar het Luctorter-
rein in het Oudeland. De al eerder genoemde van Unnik opende de Katholiekendag, waarna
pastoor Wennen uit Kwadendamme de menigte toesprak. De onderwerpen van zijn betoog wa
ren de pauselijke zendbrieven met betrekking tot het arbeidersvraagstuk en betreffende de
maatschappelijke ordening. Daarna betrad J. Salman, ook reeds eerder genoemd, het spreek
gestoelte; hij zette het nut en de noodzaak van een sterke katholieke arbeidersbeweging uiteen.
Uiteindelijk herkreeg Van Unnik het woord, en hij sloot de bijeenkomst. De menigte trok ver
volgens terug naar Heinkenszand, alwaar pastoor Kleintjes een kort lof celebreerde. Pastoor
Willemsen van Ovezande sprak daarna nog een pittig slotwoord. Bijzondere gasten op deze dag
waren, behalve de reeds genoemde sprekers, de burgemeesters van Heinkenszand en Baarland
Mes en Ermerins (104).
Voor zover wij hebben kunnen nagaan is het gebleven bij deze eenmalige manifestatie. Op klei
nere schaal zullen ongetwijfeld meerdere propagandabijeenkomsten georganiseeerd zijn. De
Duitse bezetting in 1940 maakte aan alle bondsaktiviteiten een abrupt einde. Alle archief
stukken werden door de bezetters in beslag genomen en verdwenen. De herleving na de oor
logsjaren van de bonden valt buiten het bestek van ditartikel en blijft hier verder onbehandeld.
Christelijke Landarbeidersbond
Ongeveer gelijktijdig met de pogingen van het hoofdbestuur van de roomse landarbeidersbond
St. Deusdedit, werd van reformatorische zijde getracht een dergelijke afdeling in Heinkenszand
op te richten. Vermoedelijk vanwege dezelfde moeilijkheden waar de roomse arbeiders mee te
kampen hadden, kwam de christelijke bond maar zeer moeizaam tot een afdeling. In 1927
werd tot tweemaal toe een propagandabijeenkomst gerorganiseerd om de stoot tot oprichting
te geven, één keer zelfs in samenwerking met het hoofdbestuur van St. Deusdedit (105). De
resultaten van deze bijeenkomsten waren zo mogelijk nog slechter dan die van de roomse ar
beiders: uiteindelijk traden slechts 2 aspirantleden toe. Toch moet tussen 1928 en 1931 een
afdeling opgericht zijn omdat in mei 1931 in de gemeenteraadsvergadering van Heinkenszand
een advies van de Christelijke en rooms-katholieke arbeidersbonden behandeld werd inzake
werkverschaffing.
De gemeenteraad besloot tot instelling van een kommissie tot werkverschaffingwaarin ook de
Christelijke Landarbeidersbond, afdeling Heinkenszand vertegenwoordigd was, in de persoon
van tweede voorzitter C. de Boot (106). In 1932 was de afdeling al aardig gegroeid; op de in
dat jaar gehouden algemene ledenvergadering telde men zo'n 30 leden.
87
