Het pandhof van het Catharijneconvent, onderdeel van het gebouwencompex dat de Johan-
nieters na 1529 betrokken en verder uitbreidden. Het biedt nu onderdak aan het Rijksmuse
um het Catharijneconvent. (foto Stichting het Catharijneconvent te Utrecht).
ten zij er zien uit te halen wat er in zat. Maar in dat jaar besloten de met geldnood kam
pende Staten een deel van het conventsgoed te verkopen, het vrijkomende geld te beste
den en de beneficianten rentebrieven op de Provincie te verstrekken (61). In de overlopers
van de Brede Watering bewesten Yerseke vinden we nadien voor de helft van de St-Jans-
herenlanden nieuwe eigenaarsnamen ingeschreven. De rest van de Johannieter goederen
op Zuid-Beveland werd pas omstreeks 1681/1682 verkocht. De overloper van Wemeldinge
uit 1681 noemt de St-Jansheren nog als eigenaars; die van het Oostambacht van Kapelle
en van het Kattendijke-ambacht uit 1682 niet meer (62).
De commanderij van Wemeldinge bestond nu alleen nog maar in naam. Mogelijk wist de
man die de titel commandeur van Wemeldinge voerde, niet eens waar het dorpje lag. Het
enige wat hij nog hoefde te doen, was jaarlijks bij de rentmeester die de rentebrieven be
heerde, zijn hand ophouden om zijn geld in ontvangst te nemen (63). Hij had overigens
voor het bemachtigen van deze jaarlijkse uitkering wel de nodige financiële inspanningen
moeten verrichten. Men zou kunnen zeggen dat zo iemand een levensverzekering had ge
kocht. De laatste commandeur van Wemeldinge noemde zich in 1815 dan ook terecht een
renteniertjevollediger nog: een ongelukkig getiërseerd renteniertje (64). Want wat
was er gebeurd? In 1813 had de Staat der Nederlanden datgene wat er in deze vorm nog
restte van de Balije Utrecht der Johannieter Orde, opgeheven en haar inkomsten aan zich
getrokken. Daarbij stelde zij diegenen die in naam van de balije nog renten van de provin
cie trokken, schadeloos met een uitkering ineens. Maar die leverde, uitgezet op lange ter-
50
