Van Pacificatie naar Satisfactie
In 1577 is Jacques de Cormet al overleden. Er is dan evenwel behoefte aan een vertrouwd
adres alwaar men in besloten kring ongestoord kon praten.
Wat was namelijk het geval? Op 8 november 1576 was de Pacificatie van Gent gesloten.
Zuid-Beveland had echter niet de zijde van de Prins van Oranje gekozen. Het gevolg was
dat er in de Zeeuwse Staten geen plaats was voor een vertegenwoordiging van de stad
Goes. Men begreep buiten spel te staan, hetgeen pijnlijk werd gevoeld.
Derhalve werd besloten onderhandelingen te openen om tot een vergelijk te komen over
de voorwaarden waaronder Zuid-Beveland als geheel en Goes in het bijzonder over zouden
kunnen gaan naar de Prins van Oranje.
Uit de hierna volgende post blijkt dat men vertrouwelijk overleg zocht met admiraal Blois
van Treslong, de man van Den Briel en admiraal der Zeeuwse vloot. Men nodigde hem uit
naar Goes te komen, waarbij de Heer van Kruiningen blijkbaar als tussenpersoon dienst
deed.
Het overleg vond plaats ten huize van de weduwe De Cormet.
Betaald Kateryna Boys, weduwe van wijlen Jacques de Cormet, hetgeen bij haar aan huis
verteerd was toen de baljuw, de burgemeesters en de schepenen vanwege de stad Goes en
de dijkgraaf voor het platteland,
uitgenodigd hadden de Heer van Kruiningen met admiraal Treslong,
blijkende uit zekere particuliere rekening door haar daarvan overgelegd
en bedragende voor het aandeel van het waterschap daarin f 59,35 (18).
Het is merkwaardig hier te zien dat de kosten eerlijk verdeeld werden tussen het water
schap en de stad Goes. Hoe de verdeelsleutel was valt uit deze post echter niet op te ma
ken. Stel dat de verhouding fifty-fifty was, dan bedroeg het saldo van de oorspronkelijke
totale rekening 2 x f 59,35 f 118,70.
Tenslotte nog dit: het overleg had succes want op 22 maart 1577 werd de overeenkomst
die bekend staat als de Satisfactie ondertekend.
4.
Een vergelijking van de vergaderkosten per jaar geeft een verloop dat in hoofdzaak (afge
zien van particuliere bijeenkomsten) overeenkomt met de frequentiecurve, hetgeen ook
verwacht kon worden, want in het algemeen zal gelden: hoe meer vergaderingen, des te
hoger kosten.
Er zit evenwel een eigenaardig aspect aan vele van deze rekeningposten.
Eerst een citaat, ditmaal van buiten de stad Goes.
Adriaen Anthoniszoon Nayer te Biezelinge betaald hetgeen te zijnen huize verteerd was
de 1 le en de 12e mei bij het inspecteren en bij het besteden van de dijk in de val bij
Galgoord,
en op 6 en 26 juni bij het controleren en het rijden over en langs de dijken, bermen en
heerenwegen van het oostambacht met de vroonlanden van Kapelle, mitsgaders van de
parochiën van Schore en Vlake, met al wat erbij komt,
boven datgene wat ter vierschaar van boeten en breuken ingekomen was,
samen bedragende de som van f8,80 (19).
83
