A.L. KORT
C-y zwz 'y
y
iiia4tife^o,_
Dit ontwerp voor een viertal arbeiderswoningen aan de Van de Spiegelstraat dateert uit 1872 en is gemaakt in opdracht van de
vereniging „Help U zeiven". In de loop van de negentiende eeuw zouden nog meer van dit soort huisjes gebouwd worden, o.a.
aan de Heernisseweg (Bron: Archief gemeente, correspondentie 1872, nr. 230).
De Goessche Courant schreef zeer enthousiast over de bouw van deze arbeiderswoningen: ,,De
inrigting is eenvoudig, doch belooft een gezellig tehuis. Door allen die het begrijpen, wat zulk een
gezellig tehuis van invloed kan zijn op de beschaving van den arbeider, hoe dit hem kan tegenhouden
van zijne ontspanning buiten 's huis te zoeken, zal het verrijzen dezer woningen zeker worden
toegejuicht. Zij verrijzen daar tevens als het bewijs wat spaarzaamheid vermag en hoe het wegleggen
van één of twee dubbeltjes in de weekden spaarzamen arbeider bezitter kan maken van een eigene
woning" (15). Het was het bescheiden begin van een reeks bouwaktiviteiten, die „Help U zeiven"
in de loop van de negentiende eeuw zou ontplooien: in 1878 werden vier woningen aan de Cornelis
Eversdijkstraat gebouwd, vier jaar later gevolgd door de bouw van vijf huizen aan het Bekhof (16).
Rond de eeuwwisseling was het ledental van de vereniging opgelopen tot 120 en beschikte ze aan
de vooravond van de Eerste Wereldoorlog over 37 woningen. De huurprijzen varieerden van 1,35
tot 1,70 per week (17). Over de medewerking van het gemeentebestuur was de vereniging niet altijd
tevreden. Zo werd in 1883 een verzoek tot afstand van grond aan de Van de Spiegelstraat door het
stadsbestuur afgewezen. De angst dat de op die plaats gebouwde arbeiderswoningen betrokken
werden door de fatsoenlijke arbeiders uit de minder goede huizen en hutten, welke hutten dan een
welkom toevluchtsoord aanbieden voor de armen van elders, die zich hier willen vestigen" was een
belangrijk motief tot weigering. Een andere overweging was dat de reeds bestaande huizen in waarde
zouden dalen wanneer het bouwen van arbeiderswoningen daarnaast werd toegelaten" (18). Deze
kwestie werpt enig licht op de enigszins ambivalente houding van het Goese gemeentebestuur inzake
24
